تبریز شهر خانه های تاریخی

به گزارش پایگاه خبری یاز اکو؛ بازدید اصحاب رسانه از پروژه های مرمتی میراث فرهنگی/ سال ۱۴۰۲ با مشارکت بخش خصوصی خانه های تاریخی به کاربری گردشگری تبدیل میشوند 

تور رسانه ای بازدید از طرح های مرمت خانه فتح اله اف تبریز، ربع رشیدی، میدان حسن پادشاه و خانه سرخه ای،با حضور اصحاب رسانه ، توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان آذربایجان شرقی در شهر تبریز برگزار شد.

به گزارش یازاکو، حمزه زاده مدیرکل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی آذربایجان‌شرقی گفت: تصمیم داریم در سال ۱۴۰۲ با مشارکت بخش خصوصی خانه های تاریخی را به کاربری گردشگری تبدیل نماییم.  

وی افزود: در تلاش هستیم کاربری های اداری را از خانه های تاریخی کم کنیم و تبدیل به هتل بوتیک، رستوران های سنتی و … کنیم. 

تبریز شهر خانه های تاریخی است

وی تاکید کرد: تبریز دارای ۴۰۰ خانه تاریخی است . همه اینها قابلیت تبدیل به کاربری گردشگری هستند. 

گفتنی است: استان آذربایجان شرقی دارای جاذبه های گردشگری، باستانی و طبیعی بسیاری است که خانه فتح اله اف تبریز ، ربع رشیدی، میدان حسن پادشاه و خانه سرخه ای از جمله آثار تاریخی و دیدنی این استان می باشد.

به مناسبت فرارسیدن روز محوطه ها و بناهای تاریخی ، سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی با حضور کارشناسان این مجموعه و توضیح از وضعیت و اقدامات بناهای مرمت شده انجام شد. 

خانه تاریخی فتح اله اف یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در تبریز است که قدمت آن مربوط به اواخر قاجار ـ اوایل پهلوی می باشد و در تاریخ۱۳۸۴ به شماره ثبت ۱۳۸۴۲ در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. این ساختمان با گچ بری های ظریف و دیدنی که در جوار ارک قرار دارد، نمای این بنا در سمت خیابان امام با آجر کاری تزئینی و در سمت ارک با گج بری های فاخر پوشانده شده است. 

سرستون های سبک کلاسیک اروپایی دارد که احتمال میرود صاحب این ملک از معمار روسی در ساخت بنا بهره مند شده است و دیگر عناصر معماری بنا یادآور سبک التقاطی دوره قاجار است. 

از جمله عملیاتی که در مرمت این بنا انجام شده است رفع خطر و استحکام بخشی، مرمت سازه سنتی،نما و محوطه سازی و مرمت و تزیینات وابسته به معماری و نازک کاری می باشد .  

نشانی این اثر ملی ثبت شده تبریز تبریز،خیابان امام خمینی، ضلع شمالی ارگ علیشاه می باشد.

از دیگر بناهایی که تور رسانه ای از آن بازدید نمود ربع رشیدی بود. 

رَبع رشیدی یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند شهر تبریزواقع در خیابان عباسی به سبک معماری آذربایجان است. این محوطه تاریخی در واقع به‌نوعی دانشگاهی بود که به‌نام رشید الدین فضل الله همدانی در حدود ۷۰۰ سال پیش در تبریز ایجاد شد. امروزه از این بنا آثار ناچیزی در تبریز باقی مانده‌است.

در آن زمان، دانشگاه مزبور شامل چهار دانشکده بود که در چهار سوی آن قرار داشتند و اربع یا چهار عربی را به خود اختصاص دادند و این مکان به نام ربع رشیدی شهرت یافت. این اثر در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۹۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده‌است.

ربع رشیدی شهری کوچک بود شامل کتابخانه، مدرسه ، مسجد دارالایتام، حمام، مهمانسرا، بیمارستان ، مدارس عالی، و کارگاه‌های صنعتی. فضل‌الله همدانی برای تأمین هزینه‌های این مرکز، املاک فراوانی را در نقاط مختلف اعم از ایران قدیم، بخش‌هایی از عراق، افغانستان، گرجستان، ولایت روم، آذربایجان و سوریه وقف این مرکز کرد.

ربع رشیدی در سال ۹۸ به عنوان پایگاه رشیدیه ثبت شد و پس از ثبت برنامه ی تفاهم نامه چهار جانبه ای با دانشگاه باشتان شناسی آلمان ، دانشگاه هنر اسلامی میراث فرهنگی و پژوشگاه وزارت خانه که در این موضوع ۳ فصل باستان شناسی انجام شده است . محوطه ربع رشیدی ژئوفیزیک کامل انجام شده است 

اتفاق مهمی که برای ربع رشیدی افتاده است، ثبت جهان ربع رشیدی در فهرست آیسسکو است . 

مسجد حسن پادشاه شاهکار معماری ایرانی اسلامی و الگوی مساجد بعد از خود /تا دو سال اتی مجموعه حسن پادشاه افتتاح میشود 

این مسجد در محوطه ی بازار دوه چی و میدان صاحب آباد (صاحب الامر) تبریز واقع شده است . این میدان در زمان آق‌قویونلو ها ۲ برابر میدان نقش جهان اصفهان بوده است.

مجموعه بزرگ حسن پادشاه یا میدان صاحب الامر با ۱۶۰ هزار مترمربع وسعت در دوره حکومت آق‌ قویونلوها ساخته شد که وسعت آن ۲ برابر وسعت میدان نقش جهان اصفهان است؛ متاسفانه امروزه از این میدان بزرگ و بی بدیل محوطه‌ای کوچک با بنای مسجد صاحب الامر، مدرسه اکبریه و مخروبه ‌ای از مسجد و مدرسه حسن پادشاه بر جای مانده است.

“اوزون حسن آق‌ قویونلو” در این میدان از قشونی به استعداد بیش از ۳۰ هزار نفر سان می‌ دید و قبر این فرمانروا در همین مجموعه قرار دارد.

مجموعه تاریخی “حسن پادشاه” به مدت ۴۰۰ سال محل و مقر حکومت و فرماندهی جهانشاه، اوزون حسن،‌ شاه ختایی و شاه طهماسب بوده است.

شاردن در سال ۱۰۸۲ هجری قمری و روزگار سلطنت شاه سلیمان صفوی در تبریز از این میدان بازدید کرده و درباره آن نوشته است: میدان تبریز بزرگ‌ ترین میادین عالم است که من دیده‌ام و خیلی بزرگ‌ تر از میدان اصفهان می ‌باشد. ترکان در این محل چندین بار ۳۰  ‌هزار عسکر (سرباز) برای جنگ آراسته ‌اند. همه روزه شامگاهان این میدان انباشته از عامه مردم است که برای تفریح و تماشای نمایشاتی که در آنجا به معرض تماشا گذارده می‌ شود، جمع می‌گردند. این میدان بزرگ در ساعات روز خالی نمی ‌باشد و در حقیقت، بازار انواع و اقسام خوار و بار و اشیاء به شمار می‌رود.

اسماعیلی ، مدیر میراث جهانی بازار تبریز، و عضو هییت علمی مراث فرهنگی و گردشگری کشور، بخش بازدید شده از مجموعه حسن پادشاه تحت عنوان مدرسه نصریه، که در طی چند سال اخیر به این شکل بازسازی و مرمت شده است . طی کاوش های باستان شناسی اخیر که ۱۵ سال زمان برده است بسیاری از قسمت ها بازخوانی شده است و به صورت پروژه مستمر مرمتی انجام شده است . 

مجموعه ای که در ضلع شرقی موجود هست از زمان آق قویونلو ها بجا مانده است . 

و در اخر بازدید از خانه سرخه ای بازدید به عمل آمد. 

خانه‌ سرخه‌ای از خانه‌های دوران قاجار و دیدنی های تبریز در محله‌ سرخاب به ‌شمار می‌رود و مالک آن میرزا مهدی فراشباشی، داماد مظفرالدین شاه بوده است. با عمارتی دو طبقه، این خانه دو حیاط اندرونی و بیرونی دارد. هشتی بنا در ضلع جنوبی قرار گرفته است و اگر بخواهید وارد بخش اندرونی شوید، تنها راه موجود از طریق حیاط بیرونی است. قسمت اصلی عمارت شامل طنبی وسیعی به ابعاد ۵.۹ متر در ۵ متر می‌شود که پنجره‌های آن مشرف به ایوان، حیاط و باغچه‌ی ضلع جنوبی است. ایوان‌ها ستون‌دار هستند و دسترسی آن‌ها به یکدیگر از دو طرف طنبی است. زیرزمین خانه حوض‌خانه‌ی بزرگی را در خود دارد که از زیباترین بخش‌های بنا محسوب می‌شود. حمام میرزا مهدی نیز در ضلع شمالی بنا ساخته شده است که متاسفانه بعدها این حمام‌ها تفکیک و به افراد دیگری واگذار شد. از مهم‌ترین ویژگی‌های خانه، می‌توان به گچبری‌های متنوع داخل و خارج بنا، تزئینات چوبی و آیینه کاری‌های سقف اشاره کرد. خانه‌ی سرخه‌ای در ۱۹ مرداد ماه ۱۳۷۹ به‌ شماره‌ی ۲۷۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و سازمان میراث فرهنگی استان هم‌اکنون در حال مرمت و بازسازی این خانه است.