به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از تجارت‌نیوز، مشکلات بی‌شماری که تورم‌های افسارگسیخته در سال‌های اخیر ایجاد کرده، باعث شده که بسیاری از مسئولان اقتصادی حداقل در گفته‌هایشان، اولویت نخست کشور را مهار تورم اعلام کنند؛ به‌طوری که اخیرا رئیس کل بانک مرکزی نیز اعلام کرد که بانک مرکزی از تمامی ابزار‌های موجود در جهت کنترل تورم استفاده می‌کند.
با این وجود، چنین گفته‌هایی در سال‌های قبل نیز شنیده می‌شد؛ اما در عمل، نه تنها تورم کنترل نشد، بلکه مشکلات ناشی از آن روز به روز بیشتر خودنمایی کرد.
احمد حاتمی‌یزد، کارشناس اقتصادی و مدیرعامل اسبق بانک صادرات، با بررسی عوامل تورم امروز اقتصاد ایران، نقش بانک مرکزی در شرایط کنونی را بررسی کرد.
فهرست
چه نهادی عامل تورم است؟
حاتمی‌یزد در ابتدا با ذکر این نکته که تورم معلولی است که چند علت دارد، گفت: ریشه‌های تورم کشور فقط در بانک مرکزی نیست. یکی از دلایل تورم رشد بیش از حد نقدینگی است. هر میزان افزایش در نقدینگی باعث می‌شود که تورم و نرخ ارز حدودا به همان میزان افزایش پیدا کند. با این وجود دلایل افزایش نقدینگی دست بانک مرکزی نیست و ناشی از دستورات دولت است.
وی افزود: علت این دستورات نیز فقدان استقلال رای در بانک مرکزی است. بانک مرکزی ایران مثل بانک مرکزی آمریکا یا آلمان نیست که بتواند جلوی دولت بایستد و بگوید یک تصمیم تورم‌زاست و ارزش پول ملی را کاهش می‌دهد. اگر هم بانک مرکزی دلایل اقتصادی خود را مطرح کند، دولت به آن گوش نمی‌کند.
هیچ‌کس نمی‌تواند از یک اقتصاد تورمی دفاع کند
این کارشناس اقتصادی در ادامه به تجارت‌نیوز گفت: دولت و وزارتخانه‌ها تشنه پول هستند. وزارت راه برای انجام پروژه‌های راه‌سازی و وزارت آموزش و پرورش برای پرداخت حقوق کارمندان به منابع بسیاری نیاز دارند. صندوق‌های بازنشستگی که تقریبا ورشکسته هستند و برای پرداخت حقوق بازنشستگان نیاز شدید به وجه نقد دارند.
وی اضافه کرد: دولت بدون اینکه درآمدی داشته باشد، متعهد شده که همه این هزینه‌ها را تامین کند. چون درآمد دولت کفایت این هزینه‌ها را نمی‌کند، به بانک مرکزی دستور می‌دهد که پول چاپ کند. این اقدام تورم ایجاد می‌کند و این تورم عواقب بسیار بسیار وخیمی را برای مردم به بار می‌آورد.
وی در ادامه تاکید کرد: هیچ‌کس نمی‌تواند از یک اقتصاد تورمی دفاع کند جز یک دولت ناکارآمد که دو دو تا چهار تا را هم نمی‌داند و یا از آن غفلت می‌کند.
نقدینگی لجام‌گسیخته شده است
حاتمی‌یزد تصریح کرد: تا زمانی که مساله کسری بودجه دولت ادامه داشته باشد، تورم ادامه پیدا خواهد کرد و شاید بدتر هم شود اما بهتر نمی‌شود. درآمد دولت در شرایط فعلی محدود به مالیات و گمرک و مقداری فروش نفت و گاز است. مقدار این درآمدها نیز برای تامین هزینه‌های تصویب‌شده در بودجه کافی نیست. دولت قصد دارد بخشی از کسری بودجه خود را با فروش اموال خود تامین کند و بخشی از آن را از مردم قرض بگیرد.
وی در ادامه گفت: این موارد تورم‌زا نیستند اما اگر دولت بخواهد از طریق چاپ پول و افزایش نقدینگی کسری خود را برطرف کند، تورم‌زاست. این روشی است که دولت‌های مختلف در پیش بودند اما در سه سال اخیر افزایش نقدینگی بسیار لجام‌گسیخته شده است.
تحریم‌ها چگونه باعث تورم می‌شوند؟
مدیرعامل اسبق بانک صادرات در ادامه اظهار کرد: بانک مرکزی تا زمانی که استقلال نداشته باشد، نمی‌تواند کاری برای کنترل تورم کند. ریشه اصلی تورم کشور کسری بودجه دولت است که برای رفع آن یا باید درآمدهای دولت افزایش پیدا کند یا هزینه‌های آن کاهش یابد.
وی در ادامه افزود: متاسفانه در کشور ما افزایش درآمد دولت منوط به رفع تحریم‌ها و فروش بیشتر نفت و گاز است. تا وقتی که سیاست خارجی ما شکل جدیدی پیدا نکند این مشکلات باقی است و در سال‌های بعد نیز با تورم بالا روبه‌رو خواهیم بود.
وی همچنین اضافه کرد: تحریم باعث کاهش درآمد دولت شده، کاهش درآمد به معنی کسری بودجه دولت است، کسری بودجه دولت را مجبور به افزایش نقدینگی می‌کند و افزایش نقدینگی نیز منجر به تورم می‌شود.
ایران کشور فقیری است!
حاتمی‌یزد در پایان و در انتقاد به سیاست‌های دولت خاطرنشان کرد: بر خلاف تصورات، ما کشور فقیری هستیم. در شرایط فعلی درآمد سرانه ایران از ۵۰ سال پیش هم کمتر است. با این وجود ما با همه دنیا می‌جنگیم. ظاهرا مسئولان امر آنقدر که به فکر مسائل سیاسی هستند، به فکر رفاه مردم نیستند و اولویت آنها توسعه اقتصادی نیست. با این سیاست‌ها کشور روز به روز فقیرتر می‌شود.
