به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از روابط عمومی طرح حفاظت از تالاب‌های ایران، حجت جباری جایگاه طرح حفاظت از تالاب‌های ایران را در فرهنگسازی و آموزش را در سه سطح از جامعه تقسیم‌بندی کرد و بخشی‌نگری برخی مسئولان و مدیران به مسائل محیط‌زیستی را یکی از مشکلات حفاظت محیط زیست به‌خصوص در حفاظت و احیای تالاب‌ها دانست و گفت: این موضوع در برخی مواقع منجر به اخذ تصمیمات نامناسب در عرصه مدیریتی تالاب‌ها می‌شود.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه به ذکر مثالی پرداخت و اظهارکرد: برای برخی مسئولان وزارت نیرو وضعیت تالاب‌ها حائز اهمیت نبود اما در طول فعالیت‌های طرح حفاظت از تالاب‌های ایران به دلیل نشست‌ها و کارگاه‌های ظرفیت‌افزایی مستمر این موضوع موجب افزایش‌آگاهی و دانش مدیران در خصوص خطرات ناشی از خشکی تالاب‌ها به‌خصوص خشک شدن دریاچه ارومیه شده است همچنین ارتباطات بین‌بخشی در طول سال‌های گذشته افزایش چشمگیری یافته و این امر در تهیه برنامه‌های مدیریت جامع تالاب‌ها به‌خصوص برنامه دریاچه ارومیه تاثیرگذار بوده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت‌افزایی نیروی انسانی درگیر در حفاظت از تالاب‌ها همواره در اولویت اقدامات طرح حفاظت از تالاب‌های ایران بوده است، گفت: در استان‌های مختلف، برنامه‌های آموزشی و ظرفیت‌افزایی مشارکتی اجرا شده است همچنین حضور مشاوران و تسهیلگران بین‌المللی و توانمند موجب توسعه دانش فنی مدیران و کارشناسان شده است.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه با اشاره به ضرورت توانمندسازی و آموزش جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد محیط‌زیستی تاکید کرد: فرهنگسازی در بین جوامع محلی در راستای حفاظت و احیای تالاب‌ها همچنین اهمیت، کارکرد و ارزش اکولوژیک تالاب‌ها از زمان فعالیت طرح حفاظت از تالاب‌ها با جدیت شروع شد. در حال حاضر تعداد قابل توجهی از جوامع محلی و سازمان‌های مردم نهاد به‌عنوان مربیان آموزشی نقش به‌سزایی در آموزش و فرهنگسازی محیط‌زیستی ایفا می‌کنند. به‌طور مثال انجمن نوژین نقده به عنوان یکی از این نهادهای توانمند شده در اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در شهرستان نقده اقدام به برگزاری کارگاه ارتقای سطح آگاهی‌های زیست‌محیطی برای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی برای روستاهای گرده قیط، ممیند، حسنلو و اسلام‌آباد کرده است که اعضای آن در سال‌های گذشته همکاری بسیار نزدیکی با طرح حفاظت از تالاب‌های ایران داشته و در این خصوص آموزش‌های لازم را دیده‌اند.
وی اضافه کرد: خوشبختانه جوامع محلی و تشکل‌های شهرستان‌های استان‌های آذربایجان غربی و شرقی طی سال‌های گذشته به‌قدری توانمند شده‌اند که بسیاری از برنامه‌های آموزشی و پروژه‌های اجرایی در حوزه تالاب‌ها توسط آنها انجام می‌گیرد.
جباری با اشاره به اقدامات طرح حفاظت از تالاب‌های ایران در خصوص تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه به تدوین برنامه جامع تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه به‌عنوان مهم‌ترین اقدامات طرح اشاره کرد و افزود: این برنامه‌ها در سطح شهرستان و استان مصوب شده است که امید می‌رود با پیگیری اداره کل حفاظت محیط زیست استان فرایند عملیاتی کردن این برنامه‌ها تسریع شود و به پایداری لازم برسد.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه افزود: از دیگر اقدامات مهم طرح حفاظت از تالاب‌های ایران می‌توان به تولید انواع محتوای آموزشی در خصوص تالاب‌ها اشاره کرد که این اقدامات نیز در آموزش دانش‌آموزان، دانشجویان و کارشناسان بسیار اثرگذار خواهد بود.
وی با اشاره به تدوین برنامه مدیریت جامع دریاچه ارومیه در سال ۱۳۸۷ از عملیاتی نشدن اقدامات اولویت‌دار آن برنامه ابراز نارضایتی کرد و گفت: خوشبختانه در سال ۱۳۹۳ طی همکاری موثر سازمان حفاظت محیط‌زیست و برنامه توسعه ملل متحد با حمایت مالی دولت ژاپن پشتیبانی از پیاده‌سازی اقدامات اولویت‌دار در حوزه کشاورزی پایدار و معیشت‌های سازگار با منابع تالابی آغاز شده است و تاکنون ادامه دارد. طی این اقدامات فعالیت‌های استقرار کشاورزی پایدار در ۲۲۲ روستا و فعالیت‌های تنوع‌بخشی به معیشت‌های سازگار با منابع تالابی در ۵۶ روستا از استان‌های آذربایجان غربی و شرقی پیاده‌سازی شد. از حائز اهمیت‌ترین دستاوردهای این اقدامات کاهش ۲۷ درصدی مصرف آب آبیاری و ۴۰ درصدی مصرف نهاده‌های شیمیایی در بیش از ۴۰۰۰ مزرعه است.
جباری با استناد به تجارب کسب شده در کاهش مصرف آب و نهاده‌های شیمیایی خاطر نشان کرد: میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی کل است و کاربست الگوی به کار گرفته شده طی ۱۰ سال اخیر قابل تعمیم به کل روستاهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه است البته این امر مستلزم همکاری و پشتیبانی دستگاه‌های متولی از جمله وزارت جهاد کشاورزی در سطح ملی و سازمان‌های جهاد کشاورزی در سطح استانی است.
وی افزود: در صورت اعتبارسنجی دستاوردهای طرح توسط کارشناسان مطلع، مقدمات ارائه آن به ذینفعان کلیدی و تصمیم‌ساز در سطح ملی از جمله هیئت دولت، کمیسیون آب و کشاورزی مجلس و کمیته‌های تخصصی مصلحت نظام فراهم می‌شود که به‌طور بالقوه می‌تواند منجر به اخذ تصمیمات واقع‌گرایانه و علمی‌تر شود.
سرپرست مرکز مدیریت هماهنگی و ارزیابی احیای دریاچه ارومیه در ادامه گفت: مهم‌ترین دستاورد طرح حفاظت از تالاب‌های ایران که قابل گسترش در سطح استان‌های پایلوت و حوضه است، پروژه‌های استقرار کشاورزی پایدار با مشارکت جوامع محلی و تنوع بخشی به معیشت‌های سازگار با منابع تالابی است. با توجه به نتایج پایش، پیاده‌سازی این پروژه‌ها طی سال‌های گذشته نشان می‌دهد که قطعا اثرات مثبتی در سطح مزرعه و خانوار روستایی دارد و تعمیم آن به تمام روستاها و مزارع حوضه آبریز دریاچه ارومیه می‌تواند سودمند واقع شود.
جباری در پایان خاطرنشان کرد: علیرغم اینکه اقدامات انجام گرفته هنوز منجر به احیای دریاچه ارومیه نشده است اما حمایت طرح حفـاظت از تالاب‌های ایران و اداره کل حفاظت محیط زیست استان‌های آذربایجان غربی و شرقی طی سال‌های گذشته موجب شده بیشتر تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه وضعیت بحرانی نداشته باشند و با پیگیری جوامع محلی پیرامون آن تالاب‌ها از وضعیت قابل قبولی برخوردار باشند اما کماکان ضرورت حمایت دستگاه های اجرایی در سطح استان برای بسط و توسعه دستاوردهای طرح حفاظت از تالاب‌های ایران وجود دارد.
