سالنامه‌ی آماری سال ۱۴۰۱ منتشر شد. در بخشی از این سالنامه آمار مربوط به متوسط هزینه و درآمد خالص خانوارها بر حسب گروه‌های عمده شغلی سرپرست خانوار آورده شده است. منظور از گروه‌های عمده شغلی، مشاغلی است که افراد شاغل در هفته مرجع در آنها کار کرده‌اند. باتوجه به طبقه‌بندی بین‌المللی مشاغل تمام مشاغل موجود در کشور به ۱۰ گروه تقسیم می‌شوند.
مطابق این سالنامه یک خانوار شهری ایرانی در سال ۱۴۰۱ به طور متوسط ماهانه ۱۳ میلیون و ۹۱۳ هزار و ۷۰۰ تومان درآمد داشته است. همچنین هزینه‌ی آن در این سال به طور متوسط ماهانه ۱۱ میلیون و ۴۲۸ هزار و ۸۰۰ تومان بوده است. بنابراین درآمد خانوار شهری در این سال ۲۲ درصد بیش از هزینه‌ی آن بوده است.
نگاهی به درآمد و هزینه‌ی خالص برای گروه‌های شغلی نشان می‌دهد که در میان گروه‌های شغلی در این سال کارکنان ماهر کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری نسبت به شاغلین دیگر درآمد بیشتری نسبت به هزینه‌شان داشته‌اند.
فهرست
وضعیت درآمد و هزینه در کدام شغل بهتر بوده است؟
بیشترین نسبت درآمد به هزینه در سال ۱۴۰۱ متعلق به کارکنان ماهر کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری بوده است. این نسبت در این سال برابر با ۱۴۲ ثبت شده که یعنی درآمد شاغلین این گروه ۴۲ درصد بیشتر از هزینه‌ی آنها بوده است. رقم درآمد این دسته از مشاغل در این سال ماهانه برابر با ۱۴ میلیون و ۵۳ هزار و ۲۷۵ تومان و هزینه‌شان ماهانه برابر با ۹ میلیون و ۸۹۳ هزار و ۹۵۸ تومان بوده است.
از سوی دیگر کارمندان و کارگران ساده کمترین نسبت درآمد به هزینه را داشته‌اند. نسبت درآمد به هزینه کارمندان ۱۱۷ درصد و برای کارگران ۱۱۸ درصد بوده است. ارقام نشان می‌دهد که درآمد کارگران ساده در هر ماه سال ۱۴۰۱ برابر با ۹ میلیون و ۷۵۷ هزار و ۴۰۰ تومان و هزینه آنها برابر با ۸ میلیون و ۲۹۴ هزار و ۱۰۰ تومان بوده است.
بررسی وضعیت تغییرات نسبت درآمد به هزینه در بازه زمانی ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ حاکی از آن است که در این یک سال بیشترین تغییر شامل حال گروه مدیران شده است.
بیشترین کاهش‌ها و افزایش‌های نسبت درآمد به هزینه در ۱۴۰۱
از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ نسبت درآمد به هزینه برای برخی گروه‌های شغلی رشد کرده است. صنعتگران و کارکنان مشاغل مربوط، کارگران ساده، متصدیان و مونتاژکاران ماشین‌آلات، کارکنان خدماتی و فروشندگان، کارکنان ماهر کشاورزی، ماهیگیری و جنگلداری و تکنسین‌ها و دستیاران این گروه‌ها بوده‌اند. از سوی دیگر از نسبت درآمد به هزینه برای برخی دیگر از گروه‌های شغلی در این سال کاسته شده است. گروه قانون‌گذاران، مقامات عالی‌رتبه و مدیران، گروه متخصصان علمی و فنی، گروه کارمندان امور دفتری و اداری و گروه غیرشاغلین گروه‌هایی بودند که نسبت درآمد به هزینه‌شان در این یک سال کاهش یافته است.
بیشترین رشد صعودی نسبت درآمد به هزینه در این یک سال نسبت به مشاغل دیگر مربوط به گروه تکنسین‌ها و دستیاران بوده است. این نسبت در سال ۱۴۰۱ به ۱۲۰ درصد رسیده که نسبت به سال قبل ۸ درصد رشد مثبت داشته و این گروه بهترین وضعیت را در این خصوص در میان شاغلان کشور به نام خود زده است.
این در حالی است که نسبت درآمد به هزینه برای مدیران و متخصصان کم شده است. این نسبت برای گروه مدیران، قانون‌گذاران و مدیران از ۱۴۰ درصد در سال ۱۴۰۰ به ۱۳۰ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده و بنابراین ۱۰ درصد کاهش یافته است. قانون‌گذاران، مقامات عالی‌رتبه و مدیران کشور در سال ۱۴۰۱ ماهانه ۲۷ میلیون و ۱۶۴ هزار و ۹۰۰ تومان درآمد خالص و ۲۱ میلیون و ۷۰ هزار و ۴۰۰ تومان هزینه خالص داشته‌اند و رکورددار هزینه و درآمد نسبت به مشاغل دیگر بوده‌اند. با مقایسه‌ی این ارقام با درآمد آنها در سال ۱۴۰۰ مشخص می‌شود که درآمد این گروه در این یک سال ۳۸ درصد و هزینه‌اش ۴۹ درصد رشد کرده است. بنابراین کاهش نسبت درآمد به هزینه از افزایش هزینه‌های خالص این گروه ناشی می‌شود.
مقایسه ده ساله نسبت درآمد به هزینه
مقایسه روند تغییرات نسبت درآمد به هزینه در ده سال اخیر نشان می‌دهد کارگران ساده، متصدیان و مونتاژکاران، صنعتگران، کارکنان ماهر کشاورزی، تکنسین‌ها و دستیاران در این سال‌ها وضعیت بهتری پیدا کرده‌اند.
اما وضعیت برای گروه‌های مدیران، متخصصان، کارمندان و غیرشاغلین به این شکل نبوده و با افت و خیزهایی همراه بوده است.
در این میان بررسی وضعیت گروه متخصصان نشان می‌دهد نسبت درآمد به هزینه این گروه به عدد ۱۱۸ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده که کمترین سطح آن در سه سال اخیر بوده است. درآمد این گروه در این سال ماهانه برابر با ۲۲ میلیون و ۳۷۶ هزار و ۴۰۰ تومان و هزینه‌اش برابر با ۱۸ میلیون و ۹۵۹ هزار و ۵۰۰ تومان گزارش شده است.
