به گزارش پایگاه خبری یازاکو به نقل از خبرگزاری فارس، چند روز پیش بود که بازار زنجان که طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران است دچار حریق شد، این آتش‌سوزی که در مغازه قفل فروشی بازار بالای زنجان و به دلیل روشن بودن بخاری‌برقی رخ‌داده بود، خساراتی را بر پیکره این اثر تاریخی وارد کرد.
در پی این اتفاق مردم زنجان نگرانی‌های را متحمل شدند که مبادا به بافت تاریخی بازار خسارت و یا مجدداً این اتفاق در بازار تکرار شود، بلافاصله بعدازاین اتفاق مدیرکل میراث‌فرهنگی،گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان اعلام کرد که بافت تاریخی آسیبی ندیده است و «حریق در اتاق جدیدالاحداث بوده که مربوط به بافت اصلی بازار تاریخی نیست.»
وجود آثار تاریخی به‌جامانده از سال‌های دور در هر کشوری و یا هر منطقه‌ای معرف هویت فرهنگی آن شهر و یا منطقه است، در این راستا بازار رنجان به‌عنوان طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران در سال ۱۳۷۴ و با شماره پرونده ۱۴۴۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که نیاز است همگان نه تها در حفظ و نگهداری بازار تاریخی زنجان بلکه در حفظ و نگهداری همه ابنیه‌های تاریخی سهیم باشند.
فهرست
نقش پررنگ چند دستگاه در حفظ بازار
سید سعید صفوی، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان امروز در خصوص سهم میراث در حفظ و نگهداری بازار زنجان اظهار داشت: در حفظ و نگهداری بازار همه دستگاه‌ها دخیل هستند، اما نقش چند دستگاه مهم و دارای اهمیت است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان تصریح کرد: از جمله این دستگاه‌ها شهرداری، آتش‌نشانی و میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که نقش پررنگی در حفظ و نگهداری آن و کمک‌کننده به حجره‌داران و مالکان هستند.
آتش سوزی در بازار تاریخی زنجان
همه در حفظ و نگهداری بازار دخیل هستند
وی با اشاره به بحث ایمنی بازار که متولیان خاص خودش را دارد و با بیان اینکه بازار هیات امنا دارد که پروتکل‌ها و ضوابطی در اساسنامه آن نگاشته شده است که باید رعایت شود، گفت: بازار زنجان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است، وقتی می‌گوییم یک مکانی ثبت ملی شده است یعنی برای ملت ایران است و جایی که ثبت جهانی شده یعنی برای بشریت و میراث بشریت است و همه به‌نوعی در حفظ و نگهداری آن دخیل هستند.
صفوی با بیان این مطلب که نکته‌ای که باید به آن توجه شود سراهایی که در بازار هستند مالکان خصوصی دارند، بنابراین همه هزینه‌ها و مسئولیت‌ها با دولت نیست و این باید تفکیک داده شود، افزود: ثبت یک مکان به عنوان میراث ملی یا جهانی رفع‌کننده موضوع مالکیت اشخاص حقیقی و حقوقی نیست، چرا که برخی جاها مالک دارد و سرقفلی است و باید با تعامل همدیگر نقش پر رنگی در حفظ و نگهداری داشته باشند.
اعتبارات ناچیز مرمت
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان با بیان اینکه مرمت یک امر مستمر و دائمی است و بناهای تاریخی که قدمت زیادی دارند بایستی به‌صورت مستمر پایش شوند و مواردی که آسیب می‌بینند باید سریعاً مرمت شوند، گفت: مرمت و تعمیر بر عهده میراث است و در این راستا در دو سال اخیر بخش‌های مهمی از بازار که نیاز به مرمت اضطراری داشته مرمت انجام شده است.
وی با بیان اینکه اعتباراتی که برای مرمت اختصاص داده می‌شود بسیار ناچیز است و در مقابل این همه حجم از ابنیه و آثار تاریخی کفاف نمی‌دهد و با این اعتبارات نمی‌توان کاری کرد، ادامه داد: با وجود اعتبارات ناچیز مرمت‌های اضطراری بخش مهمی از بازار انجام شده است.
صفوی با بیان اینکه در حوزه مرمت، بازار هر کس بخواهد کاری انجام دهد باید با مجوز میراث فرهنگی را اخذ کند، ادامه داد: از سوی میراث فرهنگی نظارت و پایش‌ها به طور مستمر انجام می‌شود و اگر تغییرات غیرقانونی و فاقد مجوزی صورت گیرد یگان حفاظت میراث ورود کرده و پلمب و اقامه دعوی می‌کند.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان زنجان اضافه کرد: حتی اگر خسارتی وارد شده باشد باید جبران خسارت کند که در این حوزه پرونده‌های در دادگاه داشته‌ایم که منتهی به صدور رای هم شده است.
بازار تاریخی زنجان
وجود یک هزار حجره در بازار زنجان
صفوی در ادامه با بیان اینکه در بازار زنجان تقریباً مشاغل مختلف ساماندهی شده است و حدود یک هزار باب در داخل بازار حجره است که انواع متنوعی از مشاغل را به صورت منسجم گردآورده است، گفت: بازار به جهت بزرگی وسعت ۵۶ ورودی اصلی و فرعی دارد.
وی ادامه داد: در تلاش هستیم بازار زنجان را که ثبت ملی شده به عنوان میراث جهانی ثبت کنیم.
بر اساس این گزارش، استان زنجان در ۸ شهرستان حدود ۲ هزار آثار و میراث فرهنگی شناسایی شده دارد که از این تعداد بیش از ۹۰۰ اثر ثبت ملی و یا ثبت جهانی شده است.
یکی از مهم‌ترین آثاری که ثبت شده است بازار زنجان است، که این مکان به عنوان طولانی‌ترین بازار سرپوشیده ایران در سال ۱۳۷۴ با شماره پرونده ۱۴۴۰ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بازار زنجان، در دوران آقا محمد خان قاجار در سال ۱۲۰۵ هجری قمری آغاز می‌شود و بخش مهمی از آن در سال ۱۲۱۳ هجری قمری به بهره‌برداری می‌رسد و یکی از آثار یا میراث فرهنگی غیرمنقول به‌حساب می‌آید.
بازار زنجان شامل چندین بازار مثل بازار قیصریه، بازار بزاز‌ها، سراها، تیمچه‌ها، راسته‌ها و میادین است و در نهایتاً در بخش مهمی از بازار شاهد مساجد تاریخی و گرمابه‌های تاریخی هستیم.
