در حالی که دریاچه ارومیه در زمان حاضر به علت شرایط آب و هوایی، تغییرات اقلیمی، کاهش بارش و کم آبی جهانی که ایران و خطه آذربایجان نیز از این قاعده مستثنی نیست، بدترین وضع را تجربه می کند شاهد ظهور و بروز مسایل مختلف، سوء استفاده ها و ایجاد انواع حواشی پیرامون این دریاچه هستیم.
استخراج ماده راهبردی لیتیوم، (Li) احتمال عمدی بودن روند خشک شدن و حضور شرکت های چینی در بستر و استفاده از فناورهایی برای ابرزدایی از آسمان اطراف دریاچه ارومیه از جمله شایعات بسیار گسترده ای است که شبکه های مختلف اجتماعی در فضای مجازی در وسعت بسیار زیاد به آن پرداخته اند و عدم شفاف سازی و اطلاع رسانی دقیق و درست نهادهای مسئول زمینه برای فعالیت و توسعه این شائبه ها در استان های شمال غرب را بیش از پیش فراهم کرده است.
بر همین اساس ایرنا بنا به مسئولیت اجتماعی و رسانه ای خود گزارش میدانی از بستر دریاچه ارومیه و نحوه حضور، فعالیت و استخراج مواد معدنی تهیه کرده است که شفاف سازی مدیران حفاظت محیط زیست استان های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی درباره تمام شایعات و واقعیات موجود این دریاچه را به همراه دارد.
با وجود اینکه در فضای مجازی بر محرمانه و امنیتی بودن استحصال مواد معدنی از بستر دریاچه ارومیه تاکید شده است، اما مشاهدات عینی خبرنگار ایرنا نشان دهنده شفاف بودن تمام فعالیت ها در این زمینه است، به طوری که در فاصله چند کیلومتری از محل پل دریاچه، کامیون ها در حال بارگیری نمک های انباشته در بستر دریاچه و در میان دیدگان مردم و خودروهای عبوری در حال انتقال مواد به مقصدهای مشخص بودند.
موضوع مطرح شده در فضای مجازی مبنی بر استحصال عنصر لیتیوم (Li) در دریاچه ارومیه به هیچ عنوان واقعیت ندارد
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه تمام مراحل تقاضا و صدور مجوزهای لازم برای استخراج مواد معدنی از دریاچه ارومیه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و با نظارت کامل و مستمر این مجموعه انجام می شود، اعلام کرد: اکنون به جز نمک هیچ ماده معدنی از بستر دریاچه استحصال نمی شود و موضوع مطرح شده در فضای مجازی مبنی بر استحصال عنصر لیتیوم (Li) در این محل به هیچ عنوان واقعیت ندارد و کذب است.
شهنام اشتری با ابراز تاسف از اینکه در هفته های گذشته مسایل حاشیه ای بر اصل موضوع خشکی دریاچه ارومیه غلبه داشته است، اظهار کرد: این دریاچه از جمله پارک های ملی ایران به شمار می رود و این گونه نیست که هر فرد حقیقی و حقوقی بتواند هر اقدامی در این منطقه انجام دهد و هیچ نهادی هم پیگیر موضوع نشود.
حضور شرکت های چینی در دریاچه ارومیه کذب محض است
وی حضور شرکت های چینی در دریاچه ارومیه را از دیگر مطالب کذب عنوان شده در هفته های گذشته در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برشمرد و یادآورشد: طبق قانون واگذاری پارک های ملی ممنوع است و هیچ نهاد و سازمانی نمی تواند در این خصوص کوچکترین اقدامی کند.
اشتری از قُرق کامل اطراف دریاچه ارومیه توسط ادارات کل حفاظت محیط زیست استان های آذربایجان شرقی و غربی خبر داد و اضافه کرد: بر همین مبنا
تمام فعالیت های استحصال نمک و مصوبات ستاد ملی احیای دریاچه به دقت پایش و با حساسیت ویژه ای این مسایل رصد و کنترل می شود. تمام فعالیت های استحصال نمک و همچنین مصوبات ستاد ملی احیای دریاچه به دقت پایش و با حساسیت ویژه ای این مسایل رصد و کنترل می شود.
به گفته وی هم اکنون در ۶۹ هزار هکتار از حوزه استحفاظی آذربایجان شرقی حاشیه دریاچه ارومیه اجازه ورود دام داده نمی شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه در فضای مجازی مسایل حاشیه ای مطرح و از بازگو کردن واقعیات موجود خودداری می شود، گفت: در چنین فضایی انتشار شایعات روز به روز گسترده تر و اصل مسایل زیست محیطی به فراموشی سپرده می شود.
سعید شهند نقش رسانه های رسمی در انعکاس واقعیات مربوط به مسایل زیست محیطی دریاچه ارومیه را بسیار مهم خواند و اظهار کرد: باید تمام رسانه ها در بازتاب اخبار مربوطه انصاف را رعایت کرده و طبق اصول علمی و عملی و آنچه در بستر دریاچه روی می دهد، قلم فرسایی کنند.
وی با تاکید بر اینکه در زمان حاضر به جز نمک، ماده و عنصری از بستر دریاچه ارومیه برداشت نمی شود، ادامه داد: اکنون تعداد پنج شرکت پیمانکاری در مناطق «آق گنبد»، «آق زیارت» و «انگنه» مشغول استحصال نمک هستند که دارای مجوزهای رسمی و قانونی از وزارت صنعت، معدن و تجارت با استعلام از سازمان حفاظت محیط زیست هستند.
شهند مجموع مساحت تحت فعالیت شرکت های پیمانکاری استحصال نمک در بستر دریاچه ارومیه را ۲۰ هکتار با عمق ۴۰ سانتی متر اعلام و اظهار کرد: انتشار اخباری مبنی بر وجود عنصر لیتیوم در بستر دریاچه به هیچ عنوان صحت ندارد و تنها ماده معدنی استخراجی در این مکان نمک است.
شهند مجموع مساحت تحت فعالیت شرکت های پیمانکاری استحصال نمک در بستر دریاچه ارومیه را ۲۰ هکتار با عمق ۴۰ سانتی متر اعلام و اظهار کرد: انتشار اخباری مبنی بر وجود عنصر لیتیوم در بستر دریاچه به هیچ عنوان صحت ندارد و تنها ماده معدنی استخراجی در این مکان نمک است.
مجموع ذخایر معدنی نمک در دریاچه ارومیه را ۶.۷ میلیارد تن است
شهند مجموع ذخایر معدنی نمک در دریاچه ارومیه را ۶.۷ میلیارد تن و وسعت بستر دریاچه را ۵۴۰ هکتار اعلام و خاطرنشان کرد: این دریاچه به عنوان پارک ملی در سازمان حفاطت محیط زیست ثبت شده است.
وی با تاکید بر اینکه هیچ گونه مساله پشت پرده ای در خصوص برداشت های مواد معدنی نمک در دریاچه ارومیه وجود ندارد، یادآور شد: انتشار اخباری از وجود لیتیوم یا حضور شرکت های چینی در منطقه جزو مصادیق بارز نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی به شمار می رود.
شهند تغییرات اقلیمی و آب و هوایی را از دلایل اصلی و مهم شرایط کنونی دریاچه ارومیه عنوان و اضافه کرد: این تغییرات جهان شمول است و تنها مختص ایران نیست و بسیاری از کشورهای منطقه را نیز شامل می شود.
به گفته وی میزان بارش های سالجاری در حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۲ درصد نسبت به پارسال کاهش یافته است.
یکی از پیمانکاران فعال در بستر دریاچه ارومیه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اظهار کرد: مدت ۱۰ سال است که در این مکان اقدام به استحصال ماده معدنی نمک می کنیم و هیچ مشکلی نیز در این زمینه مشاهده نکرده ایم.
اصغر ناصری هرگونه وجود یا مشاهده عناصر طبیعی به غیر از نمک در بستر دریاچه ارومیه را نادرست خواند و گفت: در این سال های فعالیت خود به هیچ عنوان با چنین مسایلی مواجه نشده است و تمام نمک های استحصالی به طور مستقیم به کارخانه کاوه سودا انتقال داده می شود.
وی درباره نحوه برداشت نمک از بستر دریاچه ارومیه، اظهار کرد: نمک خیس دریاچه پس از جمع آوری و انباشت در مکان تعیین شده، به مدت ۴۸ ساعت انبار می شود تا پس از خشک شدن بلافاصله در کامیون ها بارگیری شده و به محل کارخانه منتقل شود.
ناصری متوسط مصرف روزانه نمک در کارخانه کاوه سودای مراغه را یکهزار و ۵۰۰ تا ۲ هزار تن اعلام کرد و گفت: این مواد به عنوان خوراک اصلی کارخانه به شمار می رود که در آن بیش از ۲ هزار نفر اشتغال دارند.
وی با بیان اینکه مجوزهای لازم برای برداشت نمک را از سامانه صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی اخذ کرده است، اضافه کرد: این مجوزها کوتاه مدت است و هر ۲ ماه یک بار با درخواست شرکت پیمانکاری و بررسی تمام جوانب موضوع از سوی نهادهای مربوطه تمدید می شود.
ناصری با بیان اینکه برای برداشت نمک تعداد ۳۰ تا ۴۰ نفر با شرکت پیمانکاری همکاری دارند، اشتغال غیر مستقیم آن را بیش از ۴۰ نفر اعلام کرد.
حوضه آبریز دریاچه ارومیه با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومترمربع یکی از ۶ حوضه آبریز اصلی کشور است که روند خشکیدن و کاهش تراز آبی آن از اواخر دهه ۷۰ آغاز شده و سالانه ارتفاع آن حدود ۴۰ سانتی متر کاهش یافته است.
