وی صدور بخشنامهها و دستورالعمل‌های خلق‌الساعه، قوانین متناقض سازمان‌های مرتبط با هم، نبود مدیریت یکپارچه، عدم استقرار آزمایشگاه‌های تخصصی تعیین هویت، فعالیت افراد بدون مجوز، هزینه‌های انبارداری، حمل و نقل و جابجایی غیر اصولی را از جمله دغدغه‌های مطرح شده از سوی فعالان اقتصادی استان عنوان کرد.
ابراهیم نقدی؛ معاون حقوقی و نظارت گمرکات جمهوری اسلامی ایران در این نشست تاکیدکرد: دستگاه‌های مسئول و تصمیم‌گیر در حوزه تجارت خارجی زیاد است و باید بپذریم که بخشنامه‌های ابلاغی و مصوب در حوزه تجارت خارجی زیاد و مشکل‌ساز است و برخی از موانع و مشکلات نیز به تصمیمات بازمی‌گردد.وی از پیگیری بحث مدیریت واحد مرزها توسط دولت خبر داد و گفت: باید قبول کنیم که امروز تجارت در کشور ما سهل و آسان و روان نیست و عمده دلایل آن نیز به ناهماهنگی‌ها و سازمان‌های مختلف دخیل در این حوزه بازمی‌گردد.
وی با اشاره به نامگذاری روز جهانی گمرک، اظهار کرد: فلسفه نامگذاری روز جهانی گمرک به اجلاس افتتاحیه شورای همکاری گمرکی در تاریخ ۲۶ ژانویه سال ۱۹۸۳ میلادی بازمی‌گردد. این شورای همکاری در سال ۱۹۵۳ با حضور ۱۷ کشور در بروکسل شکل گرفت و ۳۰ سال بعد، در روز تاسیس آن نیز روز جهانی گمرک نامگذاری شد.
وی افزود: هر ساله رئیس سازمان گمرک، شعاری برای این روز تعیین می‌کند که شعار امسال، «تعامل هدفمند با شرکای سنتی و جدید» است و تبیین جالبی نیز از این شعار دارد که می‌گوید، امروزه دنیا با چالش‌هایی مواجه است که قطعا در دهه‌های قبل با آن مواجه نبود. دنیا همواره در حال تغییر بوده و چالش‌ها محدود به انقلاب‌های فناورانه، زیست محیطی و بهداشتی نیست.
نقدی ادامه داد: گمرکات در دوران شیوع کرونا در بحث واردات واکسن و دارو نقش بسزایی داشتند و چالش‌های موجود نیز یک رویکرد فعالانه را از گمرک را می‌طلبد. در شعار امسال روز جهانی گمرک، دنیا این مسیر را دنبال می‌کند که گمرک صرفا یک سازمان وصول درآمد نبوده و این نقش هر روز کم رنگتر شده و شاهد نقش‌های جدیدی در حوزه‌های جدید نظارت، کنترل و … هستیم.
وی گفت: گمرک جمهوری اسلامی ایران در بحث قوانین به عنوان یک مرزبان اقتصادی نامگذاری شده و نقش محوری و هماهنگ کننده را در مرزها دارد و دغدغه آن نیز حل مشکلات گمرکات است.
معاون حقوقی و نظارت گمرکات جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه مجموع اظهارنامه‌های صادر شده در ۹ ماهه سال جاری تعداد ۷۹۵ هزار و ۹۶۱ اظهارنامه بوده است، گفت: اهم تسهیلات ارائه شده برای این تعداد فعال اقتصادی کشور شامل استفاده حداکثری از مسیر سبز و زرد، موافقت با انتقال کالا به انبارهای اختصاصی، ترخیص نسیه، اخذ ضمانت نامه بانکی، ۲۴ ساعته شده گمرکات مهم و … می‌شود.
نقدی از به‌روزرسانی دستورالعمل‌های دریافت تضامین، انتخاب مسیر، ورود موقت خودرو و سواری، خدمات ترخیص نسیه و …. خبر داد و افزود: رصد و پایش زمان پاسخگویی به استعلامات سازمان‌های مختلف دامپزشکی، غذا و دارو، حفظ نباتات و … در حال انجام بوده و شاهد کاهش این مدت هستیم.
وی در تشریح وضعیت صدور بخشنامهها در کشور، اظهار کرد: تعداد بخشنامه‌های مبادلات تجاری وزارتخانه‌ها و سایر سازمان‌های متولی درگیر در حوزه تجارت، در سال ۱۴۰۱ شامل ۳۱۹ بخشنامه بوده که ۲۰۷ مورد در حوزه صادرات و ۱۱۲ مورد در حوزه واردات بوده است؛ هم‌چنین تعداد بخشنامه‌های صادر شده در ۹ ماهه سالجاری نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته کاهش ۵۰ درصدی را از ۲۲۹ بخشنامه به ۱۱۴ بخشنامه را نشان می‌دهد اما باز هم زیاد است و باعث اختلال در حوزه تجارت و صادرات و واردات می‌شود.
نقدی با اشاره به موضوع عدم استقرار دائمی برخی نمایندگان سازمان‌های متولی در صدور مجوز، تعدد بخشنامهها در صادرات و واردات از سوی سازمان‌ها، بالا بودن دریافت کارمزد غیرمتعارف توسط سازمان‌های صدور مجوز، ایستایی کالاها در گمرک، مشکلات بانکی در نقل و انتقال ارز، عدم تمکن مالی صاحبان کالا در پرداخت ورودی، زمان نمونه برداری از محموله‌ها، ناهماهنگی در مدیریت مرزها و … را از جمله مشکلات گمرکی کشور عنوان کرد.
وی با انتقاد از طولانی بودن پروسه نمونه‌برداری‌های سازمان‌های مختلف از محموله‌هاگفت: وقتی دنیا هر روز به دنبال تحول است، اداره به شیوه سنتی دیگر امکان‌پذیر نیست و باید دستگاه‌ها اقدامات خود را به روز کنند. با قوانین دهه‌های قبل نمی‌توان تجارت در سال ۲۰۲۴ را اداره کرد.
معاون حقوقی و نظارت گمرکات جمهوری اسلامی ایران از راه‌اندازی سامانه جدید گمرک و سامانه ارزش هوشمند خبر داد.
نقد سازنده، لازمه رسیدن به نتیجه مطلوب
جمشید برزگر؛ نایب رئیس اتاق تبریز هدف از برگزاری نشست مدیران ادارات و فعالان اقتصادی با مدیران گمرکات استان را طرح نقطه نظرات بخش خصوصی در رابطه با بهبود شرایط در حوزه گمرکات استان عنوان کرد.
وی با بیان اینکه نقد سازنده می‌تواند در بسیاری از مسائل گره‌گشا باشد، افزود: ما باید آستانه تحمل خود را در برابر نقدهای سازنده افزایش دهیم تا به نتیجه مطلوب برسیم.
برزگر بر لزوم توسعه تجارت از گمرکات استان و تسهیل روابط تجاری با سایر کشورها تاکید کرد.
وجود زنجیره بسیار طویل در بخش گمرکات
مسعود بنابیان؛ نایب رئیس اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به وجود مسائل متعدد در حوزه صادرات و واردات گفت: مشکلات حوزه گمرکی همواره جزو پنج مشکل اصلی تجار است.
وی ضمن انتقاد از وجود زنجیره بسیار طویل در بخش گمرکات گفت: چندین نهاد و سازمان به‌صورت همزمان در زمینه واردات و صادرات دخیل هستند و نبود انسجام و یکپارچگی و ناهماهنگی بین این بخش‌ها، فعالان اقتصادی را با چالش‌های عدیده‌ای مواجه کرده است.
بنابیان تاکید کرد: دنیای تجارت امروز بسیار سریع است، اما در این شرایط ما شاهد فرایند طولانی صادرات و واردات در مبادی ورودی کشور هستیم.
نایب رئیس اتاق تبریز با اشاره به موازی‌کاری و ناهماهنگی بین مجموعه‌های مختلف از جمله انبارهای عمومی، ترانزیت، مبادی ورودی، سازمان صمت، بانک مرکزی، آزمایشگاه‌های استاندارد و… گفت: موازی‌کاری‌‌ها و نبود سیستم یکپارچه بین این مجموعه‌ها، مشکل بخش خصوصی نیست، اما این بخش را با چالش‌های بزرگی مواجه می‌کند.
وی ادامه داد: مخاطب ما سیستم ناکارآمد فعلی است و تا زمانی که این مسائل در قالب کلان کشوری حل نشود، مشکلات همچنان پابرجا خواهد بود. مشکل ما یک گمرک خاص نیست، بلکه سیستمی است که پاسخگوی نیازهای بخش خصوصی نیست.
بنابیان گفت: در شرایطی که فعالان اقتصادی از لحاظ نقدینگی در بدترین شرایط هستند، خواب سرمایه در مرزها، به نفع هیچ کس نیست.
لزوم تسریع فرایندها در حوزه گمرک
احمد فتاح‌زاده؛ رئیس کمیسیون گمرک حمل و نقل و لجستیک اتاق بازرگانی تبریز با اشاره به اهمیت و جایگاه ویژه گمرکات استان در توسعه تجارت گفت: بخش مهمی از فرایند صادرات و واردات به امور گمرکی اختصاص دارد.
وی بر لزوم تسریع فرآیندها، هماهنگی بین ارگان‌های ذیربط و افزایش امکانات و زیرساخت‌ها در حوزه گمرکی تاکید کرد.
آمادگی گمرک استان برای فعالسازی کارگوی هوایی فرودگاه شهید مدنی تبریز
صادق نامدار؛ ناظر گمرکات آذربایجان‌شرقی گفت: گمرکات استان، ظرفیت‌هایی بسیاری دارند و بین ۱۶۴ گمرک سطح کشور، بی نظیر هستند.
وی افزود: گمرک تبریز دارای ظرفیت ریلی، انبار سرپوشیده ۱۰ هزار مترمربع و ترانزیت مبدا و مقصد، گمرک سهلان برخوردار از مزایای منطقه ویژه سهلان، گمرک جلفا برخوردار از مزایای منطقه آزاد ارس، گمرک مراغه دارای ظرفیت ریلی و سیلوی ۱۰ هزار تنی و گمرک بناب نیز برخوردار از پایانه صادراتی است.
وی ادامه داد: در گمرک بناب، دو نفر پرسنل داریم و با این حداقل پرسنل، مجموع صادرات این گمرک ۳۴۵ میلیون دلار بوده که میزان آن از ۱۰ الی ۲۰ گمرک کشور بیشتر است.
نامدار با بیان اینکه در یک گمرک، تعداد ۲۰ سازمان مستقر هستند که فعالیت آن‌ها مثل زنجیر به هم وصل است، اظهار کرد: گمرک، یک سازمان فراملی بوده و دو بحث کاهش زمان ترخیص و هزینه در آن مطرح است. در بحث کاهش زمان ترخیص، قانون بهبود فضای کسب و کار موثر بوده و تقریبا دپو و رسوب کالاها در گمرکات استان به صفر رسیده است.
نامدار با اشاره به پیگیری اصلاح ساختارها در گمرکات گفت: اصلاح ساختاری گمرک نوردوز در روزهای ابتدایی روی کارآمدن استاندار جدید آذربایجان‌شرقی در دستورکار قرار گرفته است.
وی با اشاره به پیگیری پیاده‌سازی گمرک دیجیتال در استان افزود: در تمامی گمرکات استان، مرور بخشنامهها جزو اولویت کاری مدیران بوده تا وحدت رویه انجام شود.
ناظر گمرکات استان، ترخیص نسیه، ترخیص ۹۰ درصد با حداقل اسناد، ورود موقت برای واحدهای تولیدی، تسهیلات ویژه برای شرکت‌های دانش‌بنیان‌ها که ۲۰ شرکت از این تسهیلات برخوردار هستند و مجوز انبارهای اختصاصی را از جمله اقدامات گمرکات استان عنوان کرد.
نامدار از آمادگی گمرک استان برای فعالسازی کارگوی هوایی در فرودگاه بین المللی شهید مدنی تبریز خبر داد و گفت: بسیاری از کارها در مرزها به صورت موازی کاری انجام می‌گیرد که اتاق بازرگانی باید برای حذف این موازی کاری‌ها کمک کند.
وی پیگیری و رفع مشکلات تجار و بازرگانان را از جمله دستور کارهای گمرکات استان عنوان کرد و گفت: امیدواریم میزان صادرات استان با همکاری‌ها و هم‌افزایی‌ها در سال آینده به دو برابر افزایش یابد.
