یازاکو، توحید ملک زاده _ ۹۴ سال قبل درست ۲۵ روز پس از زلزله بزرگ و مخرب ۷/۲ ریشتری منطقه سلماس، پرشکوهترین عملیات مدیریت بحران آذربایجان با کلنگ زنی شهر جدید سلماس به سرانجام رسید.
شب ۱۶ اردیبهشت متصل به هفدهم زلزله مهیبی نه تنها دیلمقان /دیلمان مرکز ولایت سلماس بلکه قصبه کهنه شهر و دهها روستای دشت و کوهستان سلماس را کوبیده و باعث فوت هزاران نفر از مردم سلماس و حومه گردید.
روزهای اول زلزله کمکهای مردم اورمیه و تبریز و خوی رسید، سربازان و افسران نظامیه دیلمقان به یاری مردم شتافتند و پزشکان محدود سلماسی نظیر دکتر حسینقلی صفی اوف (صفی زاده بعدی) به معالجه مجروحان پرداختند.
حجم خرابی و آوار بقدری بود که امکان بازسازی شهر زیبای دیلمقان وجود نداشت. دولتمردان انتقال مردمان سلماسی به شهرهای اطراف را زمزمه می کردند که خروش بزرگان و مردمان عادی شهر تصمیم دولتمردان را عوض کرد.
مستشاران آلمانی برای پیدا کردن زمین مناسب فراخوانده شدند و اراضی خالصه و متعلق به دولت در اهروان/اهرنجان در نزدیکی خرابه های شهر انتخاب شدند. تحصیل کرده آذربایجانی ،مهندس اسدالله خاورزمین آخرین متد شهرسازی جهانی را در این اراضی اعمال کرد و نقشه شطرنجی زیبای شهر فعلی سلماس را تقدیم اهالی سلماس نمود. خیابانهای موازی و بزرگ و چهار میدان زیبا به نماد چهار برج قلعه مستحکم دیلمقان که در برابر حملات جیلوها و اکراد سیمیتقو مقاومت جانانه کرده بودند در نقشه جدید خودنمایی می کرد. ساختمان شهرداری به مثابه ارک حکومتی در میان این میادین برج وار قرار داشت. تمام این کارها در ۲۵ روز انجام گرفت و در صبح ۱۰ خرداد ۱۳۰۹ شمسی کلنگ زنی شهر جدید سلماس با حضور مقامات عالیرتبه آذربایجان از جمله والی آذربایجان (منصور ) به زمین زده شد.
بلافاصله کمیسیون اعمار( از کلمه عمران) در سلماس تشکیل و بلدیه سلماس مجری کار گردید.
برای اهالی شهر دیلمقان زمینهایی برای ساخت و ساز داده شد و تا فصل پاییز سرد و بارانی اکثر مردم صاحب سرپناه شدند.
حاکمان باید قبول کنند که مدیریت بحران علم است و منصبی سیاسی نیست.
