سایه روشن های انتخابات ۱۴۰۳ 

یازاکو، علی محمد قلی پور_ آخرین روز اردیبهشت ۱۴۰۳ تبدیل به روزی مهم و تاثیرگذار در تاریخ سیاسی ایران شد، ابراهیم رییسی رییس جمهور ایران به همراه چند تن از همراهان خود در سانحه سقوط هلیکوپتر جان خود را از دست داد، جامعه پس از چند روز از شوک یاد شده خود را در برابر یک انتخابات ریاست جمهوری دیگر میدید ، انتخاباتی که یکسال زودتر از موعد مقرر خودش، همه گروه های سیاسی و نامزدهای ریاست جمهوری که میشود گفت هیچ برنامه ای برای آن نداشتند را غافلگیر ساخت. چنانچه برخی از کاندیداها تصمیم خود را در آخرین لحظات گرفته و هیچ یک با تصمیم و برنامه قبلی وارد عرصه این انتخابات نشدند، از طرفی با توجه به اینکه هیچ کدام از وزرا و معاونان مطرح رئیس جمهور فقید در لیست افراد تایید صلاحیت شده نیست، خبر از یک انتخابات متفاوت برخلاف سایر انتخابات های دور دوم دولتها که اکثرا با رای آوردن دولت اول همراه بود میدهد، در کنار همه این اوصاف مهم ترین سوال این روزها اینست که تغیر دولت و اعضای ارشد اجرایی کشور چه تاثیری در آینده ایران خواهد گذاشت؟

در این مطلب فارغ از سوگیریهای نامزدهای ریاست جمهوری سعی میکنم تفاوت انتخابات پیش رو را با انتخابات گذشته بررسی کرده و به بررسی عملکرد تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری دولت چهاردهم بپردازم. 

رواداری اخلاقی

بزرگترین نقطه مثبت مناظرات و رفتار نامزدها که برخی آن را نقطه ضعف و علت کسل کننده بودن مناظرات ریاست جمهوری میپندارند، رواداری اخلاقی و عدم طرح مسائل شخصی در مناظرات است، از نظر نگارنده حوادث و اختلافات بعد از انتخابات ۸۴ و ۸۸ در دشمنی و ضدیت گروهها و شخصیتهای سیاسی نسبت به هم به دلیل زد و خورد شخصی نامزدهایی که روبه روی هم نشسته بودند بود، حتی در اواخر دولت دوازدهم و با روی کار آمدن مجلس جدید نیز رییس جمهور هیچگاه در مجلس حضور نیافت و علت عدم حضور اختلافات و زد و خورد شخصی در مناظرات انتخابات ۹۲ و ۹۶ بود که تعامل مجلس با دولت را برخلاف مصالح و منافع جامعه دچار اثر بد میکرد، اینها بدین معنی هستند که شکاف اخلاقی که در مناظرات ریاست جمهوری گذشته بوجود می آمدند سبب میشدند که اتحاد و همدلی ملی و یکپارچگی سیاسی کشور در مسائل داخلی و خارجی با کوچکترین دلایل از بین برود و مگر نه اینکه الناس علی دین ملوکهم و مگر چنین نمیشد که مردم و فعالین سیاسی و فضای مجازی نیز با همان فرمان ساحت اجتماعی و روانی جامعه را متلاطم میساختند، اما خوشبختانه در این مناظرات و در این انتخابات ریاست جمهوری برخلاف انتخاباتهای گذشته جو حاکم و استراتژی کاندیداها بر اولویت دادن اخلاق است و عدم ورود و طرح موضوع آتی در جهت ترور شخصیتی و تخریب یکدیگر که باعث اولویت دادن به مسائل اصلی و عدم از دست دادن تمرکز در مسائل فرعی و هیجانی شده و در صورت استمرار و ادامه آن قدم بزرگی در حل شکاف و دشمنی گروههای سیاسی ایران خواهد بود. 

بهانه ای برای عدم حضور نیست 

موضوع بعدی حضور و قبول رسمی دو جریان سیاسی در پیکار انتخاباتی این روزهاست، اصلاح طلبان برخلاف انتخابات گذشته که در جایگاهی رقیق تر از یک جریان سیاسی فعال در انتخابات قرار میگرفتند و گله هایی از نداشتن کاندید مقبول و یا حمایت ناچار خود از کاندید نه هم حزب بلکه متمایل به یکدیگر روی می  اوردند در این انتخابات قبل اعلام لیست نامزدها بصورت شفاف اسامی افرادی که در کنار آنها در این انتخابات فعالیت کامل خواهند داشت را اعلام کردند و خوشبختانه یکی از آن کاندیدها در لیست نهایی نامزدهای تایید شده حضور دارد.

اما نکته ی مثبت بعدی این انتخابات بی ربط به نامزد مورد حمایت اصلاح طلبان نیست، مسعود پزشکیان در کنار همه حسن و قبح هایی که میتوان برای او متصور شد ، در این انتخابات و فعالیتهای تبلیغاتی خود، یک چهره ی مورد احترام از طرف همه رقبا و جریانهای سیاسی برای خود برجای گذاشته است، این درحالیست که در صدر این مطلب اشاره شد ، در موسم های انتخاباتی گذشته نامزدهای ریاست جمهوری بالاخص نامزد گروه رقیب دولت مستقر کمتر به چنین احترام و عدم منازعه شخصی بها داده و در نتیحه یک تضاد سیاسی و اخلاقی پررنگ در فضای سیاسی کشور بوجود می آمد. 

سخن آخر، دموکراسی یعنی دوری از پوپولیسم 

اما بنظر میرسد مهم ترین بحث درباره انتخابات در سالیان گذشته و در سایر کشورها ظهور و بروز نوعی عوام فریبی و پوپولسم افراطی در انتخابات بوده است، پوپولیسمی که در انتخابات امریکا با ظهور شخصی مثل ترامپ به رو آمد و در ادامه آن در انتخابات سایر کشورها مثل برزیل، انگلیس و ترکیه نیز به چشم می خورد و دموکراسی را از قالب اصلی خود دور کرده و مردم را صرفا به مسائل فرعی اما با بیان افراطی و عملکرد رادیکال تشویق میکرد، در حالیکه در هیچ کشوری پوپولیسم افراطی نتیجه ای مطلوب و پایدار نداشته است یکی از نقاط روشن انتخابات ۱۴۰۳ ایران اینست که علارغم تلاش و اقبال برخی از فعالین سیاسی و فضای مجازی تابحال هیچ یک از نامزد های اصلی انتخابات ریاست  جمهوری وعده های پوپولیستی و جنگ تبلیغاتی ناجوانمردانه و دیگر شگردهای ی عوام فریبانه روی نیاورده اند . 

با توجه به همه ی این نکات یاد شده از نظر نگارنده انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ ایران نوید یک مشارکت مطلوب و انقطاع از مشارکت های نامقبول انتخابات قبلی را میدهد و ارزش این امر زمانی مشخص میشود که این افزایش مشارکت و گرمی فضای انتخاباتی نه از راه جنگ های رسانه ای و تخریب شخصیت افراد و وعده های نامعقول و عوام فریبانه بلکه از راه تحزب و رویکرد های مقبول به مسائل اصلی کشور بوجود می آید.