علیرضا منادی در اختتامیه همایش ملی ایده ها و راهکارهای نوین در توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز برگزار شد، گفت: نیاز به برگزاری چنین رویدادهایی در مراکز علمی داریم زیرا دانشگاه باید به دنبال حل مسئله باشد.
وی با بیان این‌که یکی از مهمترین مشکلات استان و حتی دنیا، خشکسالی دریاچه ارومیه است که ارزش آن به اندازه نقاط تعادل دنیا مهم است، افزود: بخش مهمی از دلیل خشکسالی دریاچه مربوط به سوءمدیریت می‌شود.
وی با اشاره به پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه که منجر به نتیجه مطلوب نشد، گفت: قرآن کریم یک تئوری بسیار مهمی مطرح می‌کند و می‌گوید «حیات همه چیز در آب است» اما تا به امروز نتوانستیم با این آب، خوب و مهربانانه برخورد کنیم.
منادی با بیان این‌که تعداد ۱۰۰ سد در حوضه دریاچه ارومیه ساخته شده و حقابه دریاچه را از بین برده است، خاطرنشان کرد: روزگاری در اطراف این حوضه به میزان ۲ میلیون تن محصولات کشاورزی با مصرف ۲ میلیارد مترمکعب آب تولید می‌شد اما آذربایجان غربی به یکباره میزان تولیدات این حوضه را ۱۰ میلیون تن و مصرف آب را ۱۰ میلیارد مترمکعب افزایش داد.
وی با اشاره به این‌که پروژه انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه و دشت تبریز نیازمند اعتبار و سرمایه گذاری صنایع است، گفت: رییس دولت چهاردهم که پیش از این نماینده مردم تبریز بوده، نسبت به مشکلات این منطقه و به خصوص دریاچه ارومیه آگاه است و امیدواریم اقدامات اساسی در راستای حل این مشکل انجام بگیرد.
یوسف غفارزاده، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی نیز در ادامه اظهار کرد: پروژه‌های بسیاری از سال ۹۲ برای احیای دریاچه ارومیه در استان انجام گرفته اما فقط از مرگ آن جلوگیری شده و احیا انجام نگرفته است.
وی با اشاره به لایروبی ۲۵۰ کیلومتر رودخانه‌های منتهی به دریاچه ارومیه و تجهیز چاه‌ها و کانال‌ها به ادوات اندازه گیری، افزود: تا امروز به تعداد هشت هزار چاه غیرمجاز در حاشیه دریاچه ارومیه شناسایی و مسدود شده است.
وی با بیان این‌که سرانه آبی در حوضه دریاچه ارومیه سالانه هزار مترمکعب کاهش یافته است، افزود: متوسط بارش‌ها در ۳۰ سال اخیر کاهشی و دمای هوا و مصرف آب و در نهایت تبخیر از سطح دریاچه افزایشی بوده است.
غفارزاده تاکید کرد: میزان آب تجدیدپذیر حوضه دریاچه ارومیه پنج میلیارد و ۴۵۰ میلیون مترمکعب بوده که سه میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب آن معادل ۸۰ درصد کل آب تجدیدپذیر حوضه در بخش کشاورزی مصرف می‌شود در حالی که استاندارد جهانی ۴۰ درصد است.
وی ادامه داد: جمعیت حوضه دریاچه ارومیه از سال ۷۵ تا ۹۵ به میزان ۲۶ درصد افزایش یافته و به دنبال آن نیز سطح زیرکشت محصولات آبی افزایش ۵۹ درصدی داشته است.
وی در خصوص حجم آب دریاچه ارومیه، اظهار کرد: چهارم شهریورماه امسال به میزان یک میلیارد و ۶۳۰ میلیون مترمکعب آب در دریاچه وجود داشته که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹۰۰ میلیون مترمکعب بیشتر است اما حجم نرمال دریاچه ارومیه باید بالای ۱۲ میلیارد مترمکعب باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی با تاکید بر این‌که دغدغه اصلی ما، کمیت و کیفیت آب است، گفت: افت آب‌های زیرزمینی، کاهش جریانات سطحی و عدم پایداری منابع آب شرب از جمله چالش‌های احیای دریاچه ارومیه است.
وی تاکید کرد: توسعه صنعتی، جمعیتی و کشاورزی که در داخل حوضه دریاچه ارومیه شاهد هستیم با نگرانی‌ها نسبت به بحران این دریاچه همخوانی ندارد.
وی با اشاره بر لزوم قطع وابستگی اشتغال منطقه به آب، بیان کرد: اگر شغل جایگزین مناسب برای کشاورزان منطقه ایجاد کنیم، سطح اراضی کشاورزی به ۵۰ درصد کاهش می‌یابد.
آرش رنجبران، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز نیز اظهار کرد: همایش امروز یک همایش با کیفیت و استاندارد بود و استقبال بسیار خوبی از آن انجام گرفت و مباحث پرچالش و فعالی در فضای همایش حاکم بود که نشان می‌دهد به درک لازم برای فهم اهمیت دریاچه ارومیه رسیدیم و راه حل مشکلات دریاچه ارومیه نیاز به مباحث علمی دارد.
وی ادامه داد: حوضه دریاچه ارومیه در سه استان آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان واقع شده و آن را شناسنامه آذربایجان می‌دانیم اما خشکسالی این دریاچه یک مساله محدود به چند استان نیست بلکه یک مسئله کشوری و منطقه‌ای حتی فرامنطقه‌ای است.
وی تاکید کرد: دریاچه ارومیه یک سرمایه ملی بوده و برای نگهداری آن باید هزینه کرد وگرنه نسل‌های آینده ما را نمی‌بخشند. به خطر افتادن این زیست بوم، آینده نسل‌های ما را غیرقابل بازگشت می‌کند.
رنجبران گفت: ریزگردهای نمکی این دریاچه می‌تواند حیات گستره وسیعی از کشور را دچار مشکل کرده و در بهترین شرایط مهاجرت بخش قابل توجهی از کشور را به همراه داشته باشد.
وی ادامه داد: کارهای سخت افزاری چون پروژه انتقال آب کانی سیب، تصفیه خانه‌ها برای احیای دریاچه انجام گرفته که امیدوارکننده است اما کافی نیست. ما امروز بیش از گذشته به مباحث نرم افزاری نیاز داریم.
وی افزود: راهکارهای خوبی در این همایش ملی ارائه شده که امیدواریم بتواند برای تصمیم سازی در اختیار مسئولان قرار گیرد. دولت چهاردهم به طور جدی به دریاچه توجه دارد و امیدواریم سهم احیای این دریاچه در برنامه هفتم توسعه ارتقا یابد.
در پایان این مراسم تفاهم‌نامه توسعه همکاری‌های علمی، پژوهشی و اجرایی همزمان با هفته دولت بین شرکت آب منطقه‌ای و دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌شرقی به مدت سه سال امضا و مبادله شد و از محققان برتر این رویداد تجلیل به عمل آمد.
ایجاد ظرفیت اجرا و نظارت بر طرح‌های تحقیقاتی علمی و پژوهشی با استفاده از ظرفیت و امکانات طرفین، بهره‌مندی طرفین از امکانات مشترک یکدیگر از قبیل توانایی‌های فکری، تجربی، پژوهشی، آزمایشگاهی، کارگاهی، کتابخانه‌ای، فضای فیزیکی و فضاهای تحقیقاتی، همکاری در برگزاری مشترک همایش‌ها، سمینارها میزگردها و کارگاه‌های آموزشی، همکاری در اجرای دوره‌های توان افزایی، همکاری در انجام پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی و دکترا در رشته‌های مرتبط با زمینه فعالیت‌های طرفین و همکاری در ایجاد بستر اطلاع‌رسانی در زمینه فعالیت ها و مأموریت های شرکت آب منطقه‌ای بین دانشگاهیان از موضوعات این تفاهم‌نامه است.
از دیگر موضوعات این تفاهم‌نامه مشترک می‌توان به همکاری علمی و فنی در قالب کمیته‌های راهبری پروژه به منظور داوری راهبری و کاربردی نمودن دستاوردهای تحقیقاتی، ایجاد امکان استفاده متقابل از کتابخانه‌ها و اسناد علمی مکتوب امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی طبق ضوابط و مقررات، ایجاد بانک اطلاعاتی محققان و متخصصان فعال دانشگاهی و دستگاه اجرایی جهت اجرای طرح‌های تحقیقاتی و پژوهشی، همکاری در انجام مطالعات خاص و پیچیده، همکاری در برگزاری دوره کار آموزی و کار ورزی دانشجویی، همکاری متقابل در تبادل آمار و اطلاعات از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی مربوطه براساس ضوابط و مقررات و ایجاد مراکز تحقیقاتی مشترک در زمینه‌های تخصصی دستگاه اجرایی اشاره کرد.
بر این اساس، هدف از انعقاد تفاهم‌نامه ایجاد و توسعه همکاری‌های علمی پژوهشی و اجرایی در راستای آموزش، پژوهش و تشریک مساعی در زمینه‌های مشترک موضوع فعالیت‌ها و ماموریت‌های طرفین، تسهیل و اولویت دهی به اجرای پروژهای پژوهشی و آموزشی و اجرایی با استفاده از کلیه منابع طرفین است.
