کدخدایی: مشارکت کم در انتخابات مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی کند

به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از پایگاه اطلاع رسانی شورای نگهبان، عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان اخیرا در گفتگوی مفصل با خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس، جوانب مختلف انتخابات را مورد ارزیابی قرار داده و به سوالات مختلف این خبرگزاری پیرامون انتخابات پاسخ داد.

در بخشی از این مصاحبه که خبرنگار AP درباره مشارکت در انتخابات از سخنگوی شورای نگهبان سوال کرده بود، که کدخدایی طبق روال مصاحبه‌های گذشته خود بر مشارکت خوب مردم در انتخابات تاکید کرده و ابراز امیداواری می‌کند که در انتخابات پیش رو مشارکت خوبی را شاهد باشیم.

سخنگوی شورای نگهبان در این مصاحبه در پاسخ به سئوالی درباره مشارکت می‌گوید: “هر کشوری انتظار دارد که مشارکت گسترده ای در انتخابات صورت گیرد. انتظار عمومی یا اجتماعی و سیاسی همیشه مشارکت بالایی را می طلبد. اما از نظر حقوقی و قانونی همان چیزی است که در قانون آمده است و مشارکت کم هم مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی کند. اما امیدواریم که مردم ایران که همیشه نگران سرنوشت آینده کشور هستند، پای صندوق ها بیایند و مشارکت خوبی را شاهد باشیم. “

در این میان خبرگزاری آمریکایی با تقطیع این بخش از سخنان سخنگوی شورای نگهبان، موجب سوءبرداشت شده، به طوری که برخی رسانه‌های داخلی نیز در این مورد دچار خطا شده‌اند. از سوی دیگر، خبرگزاری آسوشیتدپرس در اقدامی غیرحرفه‌ای در حالی که سخنگوی شورای نگهبان حدود ۲۰ دقیقه برای خبرنگار این خبرگزاری درباره موضوعات مورد سوال، به صورت مبسوط توضیح داده بود، این خبرگزاری توضیحات را تقطیع و در برخی بندها تحریف کرده و یا مطالبی را عنوان کرده که با روح کلی این مصاحبه مفصل در تناقض است.

اقدام دیگر غیرحرفه‌ای خبرگزاری AP که موجب برداشت‌های غلط از مصاحبه سخنگوی شورای نگهبان شده، این است که از مجموع سخنان سخنگوی شورای نگهبان، تنها به انتشار چند بند از سخنان وی پرداخته و نسبت به این سخنان، مصداق یابی کرده که این اقدام، موجب جهت دهی خلاف واقع درباره سخنان سخنگوی شورای نگهبان شده است.

خبرنگار: روند مکانیسم تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی در شورای نگهبان را به اجمال توضیح دهید.

کدخدایی: بسم الله الرحمن الرحیم. خدمت شما و همکارانتان خیر مقدم عرض می کنم. شورای نگهبان درباره مصوبات ارسالی از سوی مجلس شورای اسلامی نظام واحد رای گیری دارد. رای متفاوت این شورا تنها در زمان تفسیر قانون اساسی است که به رای سه چهارم اعضا نیاز دارد. یعنی ۹ نفر از ۱۲ نفر از اعضای شورای نگهبان باید به آن رای بدهند. اما در سایر موارد رای اکثریت ملاک است. مثلا اگر درباره تایید صلاحیت ها افراد رای گیری می شود، یک فرد باید ۷ رای از ۱۲ رای کسب کند. اگر درباره عدم تطبیق مصوبات با قانون اساسی و اصطلاحا مغایرت رای گیری می شود، ۹ رای از ۱۲ رای را باید داشته باشد.

اما شاید یک وجهه دیگر سئوال شما این باشد که بررسی صلاحیت نامزدها در این شورا چگونه انجام می شود؟ باید گفت که در بحث انتخابات ریاست جمهوری احراز صلاحیت اصطلاحا شرط است. بنابراین بحث رد صلاحیت – آن گونه که در جریان انتخابات مجلس وجود دارد- وجود ندارد. بنابراین شورای نگهبان پس از بررسی سوابق افرادی که ثبت نام کرده اند به وزارت کشور اعلام می کند که این چند نفر واجد شرایط بوده اند و می توانند در کارزار انتخاباتی فعالیت کنند.

خبرنگار: اگر ۵ نفر از فقهای شورای نگهبان هم درباره افراد رای منفی بدهند. آیا این رای تاثیری در آرای بقیه اعضا دارد؟

کدخدایی: خیر این طور نیست. در زمانی که مصوبات شرعی مطرح می شود، رای فقها ملاک قرار می گیرد. ولی در سایر موارد رای فقها و حقوقدانان برابر است. مثلا اگر همان طور که اشاره کردید در بحث احراز صلاحیت ۵ نفر از فقها نظر منفی بدهند رای مثبت یک نفر از آنان با ۶ نفر حقوقدان ۷ رای مثبت جمع شده و آن نامزد تایید شده تلقی می شود.

خبرنگار: مدارک حدود ۴۰ نفر از افرادی که برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده اند کامل تلقی شده است. آیا آمار و تعداد این افراد افزایش پیدا کرده است؟

کدخدایی: خیر. زیرا شورای نگهبان در مصوبه خود به وزارت کشور اعلام کرد که هنگام ثبت نام باید مدارک خود را تکمیل کنند. بنابراین اصطلاحا مرحله تکمیل مدارک پس از ثبت نام وجود ندارد. لذا مدارک حدود ۴۰ نفر کامل است که در پروسه بررسی صلاحیت ها قرار گرفته اند. اولین جلسه رسیدگی به صلاحیت آن ها نیز برگزار شده است. جلسات بعدی هم به تدریج برگزار می شود.

خبرنگار: رهبر ایران بر مشارکت بیشتر مردم در انتخابات تاکید کرده اند. شورای نگهبان در این باره چه نقشی دارد؟

کدخدایی: اول باید گفت که براساس نظرسنجی هایی که دستگاه های دولتی انجام می دهند، نقش شورای نگهبان در مشارکت بسیار اندک است. اما همه ما در همه بخش ها موظف هستیم که تا آن جا که امکان پذیر است در زمینه مشارکت کمک کنیم.

خبرنگار: آیا این نکته صحت دارد که تعداد بیشتر نامزدها سبب افزایش مشارکت می‌شود؟

کدخدایی: تنوع در نامزدهای انتخاباتی ممکن است که چنین حالتی را رقم بزند. اما از نظر تعداد نامزدها فکر نمی کنم که چندان تاثیری داشته باشد. مثلا در سال های اولیه انقلاب نامزدهای انتخاباتی ۲ نفر بوده اند. در برخی دوره ها هم ۸ نفر تا ۱۰ نفر بوده اند. بنابراین تعداد افراد در مشارکت چندان تاثیری ندارد.

البته حضور افراد با گرایشات مختلف احتمالا می تواند زمینه افزایش مشارکت را فراهم کند. شورای نگهبان هم این رویه را داشته است که از همه طیف ها و گروه های فکری در دوره های گذشته انتخابات حضور داشته اند و اعلام نظر هم کرده است.

خبرنگار: اخباری منتشر شده که اساسا پرونده برخی از نامزدهای انتخابات به خاطر مواضعی که اعلام کرده اند یا سوابق گذشته آن ها کنار گذاشته شده است. نظر شما دراین باره چیست؟

کدخدایی: نه اصلا این طور نیست. شما خود در داخل کشور حضور دارید. از این مطالب، انتقادات و اعتراضات با زبان رسا بیان می شود. شورای نگهبان به صرف اعتراض و انتقاد لفظی، هیچ وقت ورودی در بررسی صلاحیت نخواهد داشت.

خبرنگار: شما سال ها است که در جریان بررسی صلاحیت ها حضور دارید. اگر نامزد انتخاباتی در جریان تبلیغات یا مناظرات مواضعی را اتخاد کند که با مواضع گذشته وی مغایرت داشته باشد، شورای نگهبان چه برخوردی می کند؟

کدخدایی: می توانم بگویم هیچ برخوردی نمی کند. چون در طول ادوار گذشته هم شما ببینید که نامزدهای انتخاباتی در دوره گذشته در سخنرانی ها و مناظرات خود مطالب خیلی هنجارشکنانه ای هم مطرح کردند و شورای نگهبان هم هیچ اقدامی را انجام نداد. به هرحال آن مقطع زمان تبلیغات است و نامزدها حس می کنند که مطالبی را برای جلب مخاطب اعلام کنند. اما انتظار عمومی این است که اگر کسی می خواهد در پست ریاست جمهوری قرار بگیرد از الان منافع ملی را در نظر بگیرد و رعایت منافع ملی در اولویت های وی باشد.

مشارکت کم مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی کند

خبرنگار: برخی از نظرسنجی ها مدعی حضور ۴۰ درصد کمتر یا بیشتر در انتخابات بوده اند. شما در سال های اخیر مستقیما درگیر انتخابات بوده اید. انتظار شما از میزان مشارکت در انتخابات آتی چیست؟

کدخدایی: البته هر کشوری انتظار دارد که مشارکت گسترده ای در انتخابات صورت گیرد. انتظار عمومی یا اجتماعی و سیاسی همیشه مشارکت بالایی را می طلبد. اما از نظر حقوقی و قانونی همان چیزی است که در قانون آمده است و مشارکت کم هم مشکل حقوقی و قانونی ایجاد نمی کند. اما امیدواریم که مردم ایران که همیشه نگران سرنوشت آینده کشور هستند، پای صندوق ها بیایند و مشارکت خوبی را شاهد باشیم.

خبرنگار: آیا میزان مشارکتی بالاتر از مشارکت انتخابات گذشته را ارزیابی می کنید؟

کدخدایی: الان نمی توانم خیلی حدس بزنم. در شورای نگهبان خیلی ابزار نظرسنجی نداریم. نظرسنجی های دیگر دستگاه ها را استفاده می کنیم. رویه های گذشته حاکی از این است که مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری معمولا بالاتر از انتخابات مجلس بوده است.

خبرنگار: آیا همزمانی انتخابات ریاست جمهوری با انتخابات شوراهای شهر تاثیری در مشارکت خواهد داشت؟

کدخدایی: نه. چندین دوره انتخابات گذشته ریاست جمهوری و شوراها و انتخابات خبرگان رهبری با مجلس شورای اسلامی با هم برگزار شده است. در این چند دوره گذشته، خیلی تاثیر ملموسی نداشته است و انتخابات ریاست جمهوری بر انتخابات همراه با این انتخابات تاثیرگذار است.

خبرنگار: به نظر می رسد که اعضای شورای نگهبان منتقد عملکرد و اظهارات رئیس جمهور مستقر هستند. حال این که او از سوی شورای نگهبان تایید صلاحیت شده است. چرا به این نقطه می رسند؟

کدخدایی: شاید با این مثال موضوع برای مخاطبان این برنامه در خارج از کشور راحت تر قابل پذیرش باشد. وقتی رئیس جمهور آمریکا قضات دیوان عالی را انتخاب می کند، الزاما آن ها در مسیر یا نگاهی که رئیس جمهور آن ها را منصوب کرده است، حرکت نمی کنند. از سوی دیگر، انسان به هر حال در حال تحول است. ممکن است که فردی را در پستی تعیین کنید و الان اطمینان دارید که او هم نظر و همراه شما است. برنامه های روشنی را دارد. اما بعد از مدتی که در آن پست قرار گرفت، فراموش کند و از مسیری که فکر می کردید خارج شود.

شورای نگهبان در بررسی صلاحیت ها حداقل هایی را به موجب قانون دارد و به موجب آن می تواند صلاحیت ها را بررسی و اعلام کند. طبیعتا شورای نگهبان نمی تواند آینده کسی که انتخاب می شود را تضمین کند. این موضوع در انتخابات مجلس خیلی ملموس تر است. یک نماینده ای که با تایید شورای نگهبان انتخاب می شود، ممکن است طی ۴ سال مرتکب تخلفاتی شود. طبعا شورای نگهبان در دوره بعد صلاحیت او را تایید نمی کند. این یک امر طبیعی است که در همه پست ها و سمت ها ممکن است که اتفاق بیافتد شورای نگهبان هم با حداقل شرایطی که در قانون است می تواند ارزیابی کند و غیر از این هم راه دیگری نیست.

خبرنگار: آیا بانوان هم در این دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده اند؟

کدخدایی: حدود ۴۰ نفر ثبت نام کرده اند.

خبرنگار: آیا پرونده مجموعه آن هایی که ثبت نام کرده اند اساسا به مرحله بررسی می رسد؟

کدخدایی: بله. پرونده آن ها دسته بندی شده و در اختیار اعضای شورای نگهبان قرار می گیرد و آن ها نظر خود را اعلام می کنند.

خبرنگار: آیا تغییری نسبت به دوره های قبل رخ داده است؟

کدخدایی: خیر. تغییر خاصی نبوده است. چون منع قانونی برای ثبت نام بانوان در انتخابات وجود ندارد. شورای نگهبان هم به پرونده آن ها مانند دیگر پرونده ها می پردازد.

۴۰ نفر اگر از نظر صلاحیت مشکلی نداشته باشند، به ناچار باید تایید شوند

خبرنگار: برای این که انتخابات به صورت منسجم برگزار شود. به نظر شما چه تعداد نامزدها تایید صلاحیت می شوند. آیا مثلا آن ۴۰ نفر اگر از نظر صلاحیت مشکلی نداشته باشند، تایید می شوند؟

کدخدایی: بله به ناچار باید این کار انجام شود. چون قانون محدودیتی برای ما قائل نشده است. بنابراین وقتی محدودیتی در این باره وجود ندارد اگر ۴۰ نفر هم صلاحیت کامل را داشته باشند، شورای نگهبان باید آن را اعلام کند. البته عملا تاکنون چنین حالتی در طول انتخابات اتفاق نیفتاده است.

خبرنگار: تعدادی از افراد هم برای انتخابات میاندوره ای مجلس ثبت نام کرده اند. آیا فرصت برای بررسی صلاحیت این نامزدها کافی است؟

کدخدایی: چون تعداد آن ها اندک است. ظاهرا در ۶ یا ۷ حوزه رقابت انتخاباتی برای ورود به مجلس وجود دارد. اگرچه حدود ۹۰۰ نفر ثبت نام کرده اند اما پروسه تایید صلاحیت آن ها انجام شده و شورای نگهبان در حال حاضر در حال بررسی شکایات و اعتراضات است. بنابراین نسبت به انتخابات اصلی مجلس که ۱۶ هزار نفر ثبت نام کرده اند، چندان مشکلی به وجود نیامده است.

خبرنگار: فکر می کنید که مهمترین برنامه رئیس جمهور آینده ایران که بتواند ایران را از این شرایط مانند تحریم ها و مشکلات اقتصادی عبور دهد، چیست؟

کدخدایی: اگر به اصل ۱۱۵ قانون اساسی بازگردیم. من فکر می کنم که مقنن قانون اساسی خیلی دقیق شرایط را لحاظ کرده است. واژه هایی شامل رجل سیاسی، مدیر، مدبر تمام ویژگی های فرد را مشخص کرده است. بنابراین فردی باید باشد که فراتر یک فرد عادی در حوزه های سیاسی و مذهبی باشد و توانمندی لازم را برای سکانداری کلان کشور داشته باشد. البته این که افرادی که مراجعه کرده اند آیا واقعا این توانمندی را دارند؟ امر دیگری استرهبر انقلاب هم اخیرا در فرمایشات خود تاکید کرده اند که فریبنده صحبت نکنند و توانمند باشند. بنابراین فکر می کنم که کارآمدی ضرورت بسیار مهمی برای انتخاب یک رئیس جمهور است که بتواند مشکلات کشور را حل کند.

خبرنگار: اجازه بدهید خارج از بحث انتخابات سئوالی را مطرح کنم. مذاکرات ایران و کشورهای اروپایی در وین در حال برگزاری است. خبر خوشبینانه ای تا این لحظه بیرون نیامده است. اگر این شرایط ادامه یابد، واکنش ایران چه خواهد بود؟

کدخدایی: البته وزارت خارجه ایران باید در این باره موضع گیری کند. بنده در این حوزه نمی توانم اعلام نظر کنم. اما براساس آن چه که رهبری نظام در این باره تعیین کرده اند مبنی براین که یک بار ایران خلف وعده از آمریکا در قضیه برجام دیده است و کشورهای اروپایی هم کمکی به ایران نکرده اند، فکر می کنم که کشورهای اروپایی باید تضمین محکم و قابل قبولی برای حل این مشکل ارائه کنند. کلید این مشکل هم در دست کشورهای غربی است. آن ها اگر بتوانند تعهدات خود را به صورت واقعی و دقیق انجام دهند، مشکلی از طرف ایران هیچ وقت نبوده است.

خبرنگار: ارزیابی شما تا این لحظه از رفتار دولت بایدن نسبت به تعهدات برجامی و هسته ای چیست؟

کدخدایی: تفاوت خاصی هنوز مشاهده نشده است.

خبرنگار: دولت بایدن در قبال ایران چکار باید انجام دهد؟

کدخدایی: براساس آن چه که از سوی رهبری نظام اعلام شده و امر عقلانی هم است، بازگشت آمریکا به توافقات اولیه و انجام توافقاتی که داشته اند، انتظار است.

خبرنگار: از وقتی که در اختیار ما قرار دادید ممنونم

کدخدایی: برای شما آرزوی موفقیت داریم و امیدواریم که روز ۲۸ خرداد گزارشات خوبی را از ایران مخابره کنید.