کشت پنبه در شهرستان پارس آباد، بیله سوار و اصلاندوز در منطقه مغان استان اردبیل به علت مساعد بودن شرایط اقلیمی و آب کافی از سال‌های دور رواج دارد و در سال‌های اخیر نیز کشت این محصول رونق گرفته است.
محصول پنبه در ۹ هزار هکتار از اراضی زراعی سه شهرستان مغان در شمال استان اردبیل کشت شده و پیش‌بینی می‌شود که در سال جاری ۴۵ هزار تن وش پنبه از این مزارع برداشت شود.
کشت پنبه در منطقه مغان از اواخر فروردین ماه آغاز شده بود ولی کشت گسترده این محصول پس از برداشت محصول دانه روغنی کلزا و سیر از مزارع شمال استان در خرداد ماه انجام شد و بر اساس روال هر ساله، برداشت این محصول در اواخر مهر ماه آغاز می‌شود.
شواهد نشان می دهد که سطح زیر کشت پنبه در استان اردبیل به علت قیمت پایین وش پنبه و هزینه بر بودن تولید این محصول، در سال جاری به حدود ۵۰ درصد سطح زیر کشت سه سال پیش کاهش کرده است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی شهرستان استان اردبیل در مصاحبه با خبرنگار ایرنا اعلام کرد: امسال ارقام “مای” و “لیدر” محصول پنبه کشت شده و بذر مورد نیاز کشاورزان نیز توسط اداره جهاد کشاورزی و تعاون روستایی تامین شده است.
غفور آقایی افزود: منطقه مغان استعداد ویژه‌ای در بخش کشت و تولید انواع محصولات کشاورزی دارد و کشت پنبه به عنوان یکی از محصولات مهم و مورد توجه وزارت جهاد کشاورزی که در سال‌های اخیر در این منطقه دوباره رونق گرفته بود، طی سه سال گذشته دچار چالش شده و به مرور کاهش پیدا کرده است.
وی با اشاره به افزایش عملکرد مزارع پنبه مغان از میانگین چهار تن در هر هکتار به پنج تا ۶.۵ تن در هر هکتار اضافه کرد: سال گذشته ۱۳ هزار و ۲۰۰ هکتار از اراضی شمال استان اردبیل به کشت پنبه اختصاص یافته بود که از این اراضی بالغ بر ۴۸ هزار تن وش پنبه، ۱۲ هزار تن پنبه محلوج و ۱۸ هزار تن تخم پنبه استحصال شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل علت کاهش سطح زیر کشت پنبه در استان به حدود نصف میزان سطح کشت سه سال پیش را تاخیر در پرداخت مبلغ پنبه خریداری شده سه سال اخیر، پایین بودن نرخ خرید و نیز مقرون به صرفه نبودن تولید این محصول نسبت به سایر فعالیت کشاورزی ذکر کرد.
وی ارزش ریالی وش پنبه تولیدی استان اردبیل بر حسب قیمت تضمینی ۴۵۰ هزار ریال به ازای یک کیلوگرم محصول را حدود ۲۰ هزار میلیارد ریال اعلام و اظهار کرد: همه ساله عملیات خرید پنبه به صورت توافقی و توسط کارخانه‌های پنبه‌پاک‌کنی و تاجران این محصول انجام می شود.
آقایی با انتقاد از واردات بی رویه پنبه از خارج، این مساله را موجب پایین ماندن قیمت پنبه تولید داخل و در نتیجه کاهش ۶ هزار هکتاری سطح زیر کشت این محصول در سال زراعی جاری ذکر کرد و گفت: زراعت پنبه در منطقه مغان به صورت مکانیزه انجام شده و مراحل داشت و برداشت محصول نیز به صورت نیمه مکانیزه یعنی ترکیبی از عملیات مکانیزه و دستی انجام می شود.
وی با اشاره به فعالیت ۱۲ واحد کارخانه پنبه پاک کنی در استان اردبیل بیان کرد: در راستای حمایت از کشاورزان پنبه کار، در جلسه مشترک پنبه‌کاران، کارخانه‌داران، خریداران و مسئولان محلی سه شهرستان پارس آباد، بیله‌سوار و اصلاندوز، قیمت هر کیلوگرم پنبه سفید بدون خار و خاشاک ۴۵۰ هزار ریال تعیین شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان اردبیل از فعالیت یک هزار و ۱۰۰ نفر از بهره‌بردارن کشاورزی استان در امر کشت و زرع پنبه در استان اردبیل خبر داد و افزود: در زمان برداشت محصول، در هر یک هکتار مزرعه پنبه، ۴۰ نفر به عنوان کارگر روزمزد فعالیت می کنند.
وی پایین بودن درصد برداشت مکانیزه به علت کمبود کمباین وش چین را مهمترین چالش کشت این محصول مهم برشمرد و اظهار کرد: برداشت دستی محصول پنبه زمان‌بر و هزینه‌بر بوده و کیفیت وش برداشت شده با کمباین نیز بسیار بیشتر از برداشت سنتی و دستی است.
آقایی اضافه کرد: پنبه به عنوان یک گیاه صنعتی که طلای سفید هم نامیده شده، در طیف وسیعی از بخش‌های اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرد و این محصول به علت ایجاد پنج شغل جانبی به ازای هر یک شغل در بخش کشت، دارای اهمیت فراوانی در بخش اشتغال و اقتصاد است.
پنبه از مهمترین محصولات کشاورزی است که علاوه بر تامین مواد اولیه صنایع نساجی و روغن کشی، در اشتغال زایی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند و کمتر محصول کشاورزی از نظر قابلیت ایجاد ارزش افزوده و تنوع فرآورده هم‌ردیف پنبه است.
اراضی زراعی دشت مغان در شهرستان پارس‌آباد، اصلاندوز و بیله سوار مهمترین مناطق کشت پنبه در استان اردبیل به شمار می‌رود و به علت شرایط آب و هوایی مناسب، کشت پنبه از سال‌های دور در این منطقه رواج دارد.
۱۲ کارخانه پنبه کنی در منطقه وجود دارد که علاوه بر خرید توافقی، محصول خریداری شده را پس از فرآوری و تصفیه اولیه و تبدیل کردن به محلوج و دانه پنبه، به بازارهای هدف و کارخانه‌های نساجی و روغن‌کشی ارسال می‌کنند.
کشت پنبه در منطقه مغان سابقه طولانی دارد و این زراعت در حفظ مرغوبیت خاک زراعی و کاهش جمعیت حشرات، کنترل آفات و بیماری ها نقش بسیار مهمی دارد.
در سال‌های گذشته سطح زیر کشت پنبه در منطقه مغان تا سقف ۲۰ هزار هکتار نیز افزایش یافته بود ولی به علت جایگزین شدن محصولات دیگر و مقرون به صرفه نبودن تولید، سطح زیر کشت این محصول در سال‌های گذشته کاهش یافت.
