به گزارش پایگاه خبری یازاکو به نقل از اکوایران، بیش از چهار سال طول کشید تا دولت سوریه و حامیانش – ایران، روسیه و حزب الله – نیروهای شورشی را از دومین شهر بزرگ این کشور، حلب، بیرون کنند. در آن زمان، در سال ۲۰۱۶، آن‌ها آن پیروزی را به عنوان نقطه عطفی در جنگ داخلی سوریه جشن گرفتند.
فهرست
تجمیع نتایج درگیری‌های اوکراین، غزه و لبنان
به نوشته وال‌استریت ژورنال، اکنون، شورشیان در یک حمله غافلگیرکننده، حلب را تنها در چند روز پس گرفته‌اند، از جمله بخش‌هایی از شهر که ارتش سوریه پیش از این هرگز تسلیم نکرده بود. این موفقیت خیره‌کننده پیامد مستقیم جنگ‌های جدیدی است که در خارج از مرزهای سوریه رخ داده است.
اندرو تبلر، کارشناس ارشد موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن که در کاخ سفید ترامپ به عنوان فرستاده سوریه خدمت می‌کرد، گفت: «این یک تغییر ساختاری است. قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بیش از یک دهه پیش در سوریه مداخله کردند و اکنون نتایج درگیری‌های اوکراین، غزه و لبنان همگی در حلب جمع شده و همپوشانی دارند».
حزب‌الله لبنان، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و ایران همگی در حال حاضر درگیر درگیری‌هایی هستند که آن‌ها را تهدید می‌کند و سوریه در بهترین حالت یک نمایش فرعی است. به درجات مختلف، هر سه ضربه‌های شدیدی را متحمل شدند – در حالی که حامی اصلی شورشیان سوری، ترکیه، از این آشفتگی بهره‌برداری کرده است.
آسلی آیدینتاشباش، متخصص ترکیه در موسسه بروکینگز، گفت: «روسیه ضعیف شده، ایران آسیب دیده، حزب‌الله ضربه خورده و همه این‌ها فرصت بزرگی برای ترکیه ایجاد کرده که به سرعت از آن استفاده کرد».
حداقل، آخرین تحولات جریان پناهجویان سوری به ترکیه را که یک مشکل سیاسی مهم در آنجا است، متوقف خواهد کرد. بسته به اینکه جنگ در هفته‌ها و ماه‌های آینده چگونه توسعه می‌یابد، سقوط حلب همچنین می‌تواند به آنکارا نقشی مسلط در آینده سوریه بدهد – که لزوماً چشم‌اندازی نیست که اسرائیل از آن خوشحال باشد.
تلاش ناموفق اسد برای دور ماندن از گرداب
از زمان حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که به جنگ منطقه‌ای بین اسرائیل، ایران و نیروهای همسو با ایران تبدیل شد، بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه، تمام تلاش خود را کرد تا از درگیری دور بماند. با این حال، این مانورها – از جمله نزدیکی اخیر اسد با پادشاهی‌های خلیج فارس که زمانی شورشیان را تامین مالی می‌کردند – مانع از درگیر شدن اسد در گردابی نشد که در حال تغییر شکل خاورمیانه است.
سقوط این شهر در جمعه شب، فراتر از بهترین انتظارات شورشیان تحت رهبری اسلام گرایان بود. اکنون، پس از شکست یا عقب‌نشینی ارتش سوریه، حملات دیگری در پیش است. نبرد در روزهای آینده نشان خواهد داد که آیا ارتش سوریه قادر به تجدید قوا و ضدحمله خواهد بود یا به عقب نشینی آشفته از دیگر مراکز اصلی جمعیت ادامه خواهد داد.
مهم‌ترین عامل شکست اسد در حلب، تضعیف حزب‌الله توسط اسرائیل است. این گروه لبنانی پیش از این تواناترین پیاده نظامی بود که از سوی اسد می‌جنگیدند و در عقب راندن شورشیان در گذشته نقش مهمی داشتند.
اما، در اکتبر سال گذشته، حسن نصرالله، رهبر فقید حزب‌الله به جنگ اخیر حماس علیه اسرائیل پیوست. در حالی که حزب الله سلاح‌ها و نیروهای خود را برای مبارزه با اسرائیل از سوریه به لبنان منتقل می‌کرد -برای یک کمپین در ابتدا با دقت کنترل شده- متحمل ضربات شدیدی شد.
ناوار شابان، محقق سوریه در مرکز مطالعات معاصر هارمون در استانبول گفت: «حزب الله فلج شده است. این یک خلاء بزرگ ایجاد کرده است. اگرچه نیروهای دولت در حلب مستقر بودند، اما آموزش ندیده بودند، انضباط نظامی نداشتند، تاکتیک نداشتند و حتی طرح عقب‌نشینی آن‌ها فاجعه بود.
برای روسیه، مداخله ۲۰۱۵ برای نجات دولت اسد به عنوان یک پیروزی بزرگ ژئوپلیتیکی تبلیغ شد که مسکو در آن ایالات متحده را از جایگاه تنها قدرت مسلط خاورمیانه خلع کرد. سپس تهاجم سال ۲۰۲۲ به اوکراین آغاز شد، که به جای پیروزی سریع مورد انتظار پوتین به یک جنگ فرسایشی خونین تبدیل شد. نیروهای متعارف روسیه از آن زمان تاکنون صدها هزار تلفات داده و چندین هزار تانک و خودروی جنگی را از دست داده‌اند. گروه شبه نظامی واگنر که نقش مهمی در سوریه ایفا کرده بود، در پی کودتای نافرجام سال گذشته علیه پوتین نابود شد و رهبری آن ساقط شد.
نیروی هوایی روسیه که برای بقای اسد ضروری است، به اندازه نیروهای زمینی روسیه در اوکراین آسیب ندیده است، اما بخش قابل توجهی از قدرت آتش خود را از دست داده و با کسری از قدرت سابق خود در سوریه عمل می‌کند. به گفته تحلیلگران منبع باز در موسسه مشاوره اوریکس، حدود ۱۱۷ هواپیمای جنگی روسی در نزدیک به سه سال جنگ اوکراین منهدم شدند و ۱۵ فروند دیگر آسیب دیدند.
در حالی که نیروی هوایی روسیه در روزهای اخیر مجموعه‌ای از بمباران‌ها را در سوریه انجام داد، این حملات محدود بود و کار زیادی برای متوقف کردن پیشروی‌های شورشیان انجام نداد. معز مصطفی، مدیر اجرایی کارگروه اضطراری سوریه که حامی دموکراسی در سوریه است، گفت: «روس‌ها در اوکراین بسیار بسیار مشغول هستند و این بخش بزرگی از ماجرا است. خدا را برای اوکراینی‌ها سپاسگزارم.»
تغییر برند هیئت تحریر الشام
حمله کنونی شورشیان در حلب توسط هیئت تحریر الشام یا HTS رهبری می‌شود، یک ائتلاف شبه نظامی اسلام گرا که از حمایت ترکیه برخوردار است. رهبران اصلی آن شامل جنگجویان اسلامگرا هستند که زمانی با جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه، مرتبط بودند. اگرچه رهبری هیئت تحریر الشام علناً القاعده را رد کرده است، اما این گروه همچنان توسط دولت ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی شده است. بر خلاف نیروهای شورشی یک دهه پیش، واحدهای هیئت تحریر الشام درگیر در تهاجم فعلی به خوبی آموزش دیده و مسلح به نظر می‌رسیدند. آن‌ها همچنین به شدت به فناوری هواپیماهای بدون سرنشینی که در طول جنگ در اوکراین توسعه یافته است، متکی بودند.
ابومحمد الجولانی، فرمانده نظامی هیئت تحریر الشام، در تلاش برای جلوگیری از اشتباهات گذشته و ارائه تصویری از اعتدال، از پیروان اسلامگرا سنی خود خواست از آسیب رساندن به شیعیان و سایر اقلیت‌ها خودداری کنند و نظم را در شهر حفظ کنند. در فرمان او آمده است: «حلب همیشه محل ملاقات تمدن‌ها و فرهنگ‌ها با سابقه‌ای طولانی از تنوع فرهنگی و مذهبی بوده و هست».
در حالی که شورشیان هیئت تحریر الشام – و حامیان ترک آن‌ها – از حملات اسرائیل به حزب‌الله و مواضع ایران و سوریه سود می‌بردند، زمان حمله به حلب احتمالاً با آتش‌بس اخیر در لبنان مرتبط بود.
رابرت فورد، سفیر سابق ایالات متحده در سوریه و یکی از همکاران مؤسسه خاورمیانه، گفت: «ستیزه جویان برای مدتی آماده بودند. و حدس من این است که این ترک‌ها بودند که آن‌ها را عقب نگه داشته‌اند. اما اکنون که آتش‌بس لبنان انجام شد، حمله به حلب دیگر شبیه نبرد ترکیه با دشمن اسرائیل نیست».
رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه یکی از سرسخت‌ترین منتقدان اسرائیل و میزبان رهبران حماس بوده و پس از کشته شدن ده‌ها هزار فلسطینی توسط نیروهای اسرائیلی، روابط تجاری و دیپلماتیک با اسرائیل را محدود کرده است.
با این حال، حمله به حلب توسط بسیاری در اسرائیل با رضایت، اگر نگوییم با خوشحالی آشکار، دیده شد. ناداو پولاک، یک مقام سابق اطلاعاتی اسرائیل که در دانشگاه رایشمن اسرائیل تدریس می‌کند، ادعا کرده: «این یک نکته مثبت برای اسرائیل است. محور ایران – حزب الله – سوریه در ماه‌های اخیر ضربات سنگینی را متحمل شد و این یک ضربه مهم دیگر است، که همه اعضای این محور را مجبور می‌کند روی تئاتر دیگری متمرکز شوند که اسرائیل نیست».
در مورد روسیه، شورشیان وارد شده به حلب به سرعت از مسکو درخواست کردند تا در نقش و منافع خود در سوریه تجدید نظر کند. در بیانیه شورشیان تحت رهبری هیئت تحریر الشام آمده است: «انقلاب سوریه هرگز علیه هیچ ملت یا مردمی از جمله روسیه انجام نشده است. این بخشی از آنچه در جنگ روسیه و اوکراین اتفاق می افتد نیست.»
در همان زمان، شورشیان – که در صفوف آن‌ها اسلام‌گرایان روسی زبان از قفقاز و آسیای مرکزی حضور دارند – ویدئوهای آنلاینی از کشتن سربازان روسی در حومه حلب و پاره کردن پرتره‌های پوتین در دفاتر دولتی سوریه منتشر کردند.
