یازاکو، علی محمدیپور_ انرژیهای تجدیدپذیر به منابعی اطلاق میشود که به طور طبیعی در طبیعت تجدید میشوند و قابل استفاده دوباره هستند. مهمترین انواع آن شامل انرژی خورشیدی (استفاده از نور خورشید برای تولید برق)، انرژی بادی (استفاده از باد برای تولید انرژی مکانیکی یا الکتریکی)، انرژی آبی (تولید برق از حرکت آب در رودخانهها یا دریاچهها)، انرژی زیستتوده (استفاده از مواد آلی مثل چوب و زبالههای کشاورزی) و انرژی زمینگرمایی (استفاده از حرارت داخلی زمین) میباشد. این منابع نه تنها تأثیر کمتری بر محیط زیست دارند، بلکه برای آینده پایدار کره زمین بسیار ضروری هستند.
استان آذربایجان شرقی دارای اقلیم متنوعی است که امکان توسعه انواع انرژیهای تجدیدپذیر از جمله خورشیدی، بادی و آبی را فراهم میکند. این استان، بهویژه در مناطق جنوبی مانند تبریز و مراغه، از تابش خورشیدی قابلتوجهی برخوردار است. تعداد روزهای آفتابی در سال در این استان بالا است که زمینه مناسبی برای احداث نیروگاههای خورشیدی و پنلهای فتوولتائیک را فراهم میکند. همچنین مناطق مرتفع و بادخیز استان، مانند شهرهایی در اطراف مرند، شبستر و هشترود، دارای ظرفیت بالایی برای احداث نیروگاههای بادی هستند.
تحلیلهای اقلیمی نشان میدهند که سرعت باد در برخی مناطق استان در حد مطلوب برای تولید برق میباشد. همچنین وجود رودخانههایی مانند ارس و رودخانههای فصلی دیگر در منطقه، ظرفیت توسعه نیروگاههای آبی کوچک مقیاس را نیز فراهم میکند. در عین حال، منابع آبی محدود استان نیازمند مدیریت دقیق برای جلوگیری از اثرات منفی بر کشاورزی و منابع طبیعی است. همچنین فعالیت گسترده کشاورزی و دامداری در استان، امکان استفاده از ضایعات کشاورزی و دامی برای تولید انرژی زیستتوده را نیز مهیا کرده است.
از دیگر فرصتهای استان آذربایجان شرقی، امکان صادرات برق و تجهیزات انرژی تجدیدپذیر به کشورهای همسایه است که نیازمند مشوقهای دولتی برای توسعه تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر است. از طرفی ظرفیت جذب سرمایهگذاری خارجی و داخلی در پروژههای تجدیدپذیر، با توجه به نقش بالای بخش خصوصی در استان آذربایجان شرقی جزو اهم موارد میباشد. حضور بخش خصوصی و حمایتهای بخش دولتی، فرصتهای مناسبی را در جهت تولید انرژی پاک، اشتغال و رشد اقتصادی استان میتواند ایجاد کند. از طرفی توسعه انرژیهای پاک میتواند به کاهش آلودگی هوای تبریز و دیگر شهرهای صنعتی استان کمک کند. اما برای تحقق موارد ذکر شده، نیاز به بهبود قوانین سرمایهگذاری و تأمین مالی برای جذب سرمایهگذاران، همچنین رفع موانع تولید و سرمایه گذاری جهت بهبود شاخص سهولت کسب و کار، از موارد مهمی است که مسئولین کشوری و استانی باید بر آن اهتمام بورزند.
استان آذربایجان شرقی با موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی غنی، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به یک قطب تولید انرژیهای تجدیدپذیر در ایران را دارد.
تحقیقات نشان میدهد که توسعه انرژیهای تجدیدپذیر میتواند تا ۳۰٪ از آلودگی هوا کاسته و به ایجاد بیش از ۱۰۰۰ شغل مستقیم و غیرمستقیم منجر شود. همچنین، سرمایهگذاری در این حوزه به ازای هر یک میلیون دلار، میتواند حدود ۷.۵ درصد به رشد اقتصادی استان کمک کند. این در شرایطی است که استان آذربایجان شرقی میتواند با استفاده از فناوریهای نوین، نزدیک به ۵۰۰۰ مگاوات ظرفیت تولید برق تجدیدپذیر را ایجاد کند. جذابیت انرژیهای تجدیدپذیر نه تنها به کاهش آلایندهها کمک میکند، بلکه با فراهم نمودن امکان صادرات به کشورهای همسایه، به تأمین منابع مالی و بهبود وضعیت اقتصادی استان نیز منجر خواهد شد. برای بهرهبرداری مطلوب از این ظرفیتها، حمایتهای دولتی و سرمایهگذاریهای کلان منجر به دستیابی به توسعه پایدار برای استان در بخشها و حوزههای مختلف، ضروری است.