به گزارش یازاکو، فتح الله پورعلی به مناسبت ۱۴ اسفند روز جهانی چاقی اظهار کرد: شعار این روز امسال «تغییر محیط، زندگی سالمتر» نامگذاری شده است. چاقی یک بحران بهداشتی جهانی است که شیوع آن در بسیاری از کشورها به سرعت در حال افزایش است، بطوری که طبق آمار موجود، چاقی بزرگسالان در سراسر جهان از سال ۱۹۹۰ بیش از دو برابر شده و چاقی نوجوانان چهار برابر شده است.
وی افزود: با توجه به این آمار نگران کننده که کشور ما هم از این بحران مستثنی نیست مقابله با چاقی در هر جامعه‌ای باید به عنوان پیشگیری اولیه به کار رود. یعنی عوامل مستعد کننده ایجاد چاقی حذف و از بروز اضافه وزن و چاقی جلوگیری شود.
وی با بیان اینکه با نگاهی به عوامل پدیدآورنده چاقی واضح است که برنامه‌ریزی بنیادین برای نیل به هدف توقف روند صعودی این مساله نیازمند مشارکت نهادهای مختلف جهت برنامه ریزی است، گفت: تبعات گسترده ناشی از چاقی کودکان اهمیت این موضوع را تا حد یک مشکل راهبردی در نظام سلامت بالا برده است. لذا نیاز دارد تا رویکردی کلان در عالی‌ترین سطوح حاکمیتی و برنامه ریزی برای حل آن انجام پذیرد.
وی به تعریف چاقی اشاره کرد و ادامه داد: به وضعیت انباشته شدن غیر عادی چربی در بدن چاقی گفته میشود. وقتی انرژی (کالری) دریافتی فرد بیشتر از کالری مصرف شده در بدن فرد باشد، انرژی مازاد به چربی تبدیل شده و در بدن ذخیره میشود. تکرار این وضعیت به دفعات زیاد و در طولانی مدت به چاقی منجر میشود.
پورعلی افزود: چاقی شکلی از سوء تغذیه ناشی از پرخوری است که نه تنها نشانه سلامتی نیست بلکه نشان دهنده تغذیه نامناسب می‌باشد.
مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه امروزه چاقی به یکی از جدی ترین چالش‌های سلامت عمومی همه جوامع (جوامع با درآمد بالا، متوسط درآمد و کم‌درآمد، توسعه یافته و در حال توسعه) همه گروه‌های اجتماعی- اقتصادی و همه گروه‌های سنی (حتی کودکان) تبدیل شده است، خاطرنشان کرد: در گذشته سوءتغذیه غالب در کشور عمدتا از نوع کم‌خواری یعنی، لاغری، کم وزنی و کوتاه قدی بود اما با تغییر شیوه زندگی و علل دیگر این نوع سوء تغذیه به مراتب کمتر شده و طیف سوء تغذیه چاقی در جامعه بیشتر شده است.
وی ادامه داد: امروزه چاقی در همه گروه‌های سنی و به شکل فیزیولوژیک شایع است و در حال حاضر در کشور و به تبع آن در آذربایجان شرقی، چاقی و اضافه وزن شیوع بالایی دارد، بطوری که ۵۰ درصد جمعیت استان در سال گذشته مبتلا به اضافه وزن و چاقی بودند.
وی با بیان اینکه در استان اضافه وزن و چاقی در افراد میانسال (۳۰ تا ۵۹ ساله) شایع‌تر از سایر گروه‌های سنی است، گفت: براساس آمار موجود ۶۹ درصد میانسالان مبتلا به اضافه وزن و چاقی هستند و متاسفانه شواهد نشان می‌دهد که شیوع اضافه وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان هم همانند بزرگسالان شیوع بالایی دارد.
پورعلی اظهار کرد: شهرستان‌های آذرشهر، بناب، تبریز، اسکو، ملکان و شبستر به ترتیب بیشترین شیوع اضافه وزن و چاقی را دارند و بیشتر از میانگین استان هستند.
وی عوارض چاقی را ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی (عمدتاً بیماری قلبی و سکته مغزی) و انواع سرطان (سرطان‌های کولون رکتوم، پروستات در مردان و سینه و تخمدان در زنان)، دیابت، افزایش چربی خون، رسوب چربی در دیواره سرخرگ‌ها، گرفتگی رگ‌ها و در نهایت سکته، اختلالات اسکلتی عضلانی (به ویژه آرتروز – یک بیماری دژنراتیو بسیار ناتوان کننده مفاصل)، بیماری کبد و نهایتاً نارسایی کبدی ( سیروز)، بیماری‌های کبد و سنگ‌های صفراوی، افزایش فشارخون، تنگی نفس، نقرس، آرتروز، کمردرد، مشکلات باروری در زنان و کاهش عمرانسان عنوان کرد.
وی با بیان اینکه تاثیر چاقی در ناباروری بسیار زیاد است، گفت: در زنان چاق عدم تخمک گذاری، نازایی، ناباروری، سرطان‌های رحم و سینه بیشتر شایع است. چاقی از عوامل بسیار مهم مرگ مادران به دلیل بروز بیشتر ترومبوآلبومینی، عوارض ناشی از بیهوشی و عفونت‌های رحم پس از عمل سزارین می‌باشد. چاقی مادر با بروز بیشتر ماکروزومی (وزن بیش از ۴ کیلوگرم نوزاد در بدو تولد) همراه است.
وی افزود: چاقی عاملی خطرناک برای بسیاری از بیماری‌های دوران بارداری از جمله دیابت بارداری، فشارخون بالا و مسمومیت بارداری است. با شیوع این معضل بیشتر عفونت های رحم و خونریزی‌های پس از زایمان همراه است.
وی با بیان اینکه چاقی معضلی چندعلتی (مولتی فاکتوریال) است، اظهار کرد: این مقوله با شیوه زندگی، محیط و ژن‌ها ارتباط دارد علت اصلی و عمده بروز آن عدم تعادل بین انرژی و کالری ورودی و خروجی بدن است.
پورعلی بیان کرد: عوامل محیطی مختلفی مانند پرخوری و زیاده روی در مصرف غذاها (مهم ترین علت)، عادات غذایی نامناسب مانند مصرف بی رویه غذاهای پرچرب و سرخ شده، غذاهای آماده ( فست فودها )، مصرف زیاد تنقلات کم ارزش، شیرینی و شکلات، مصرف زیاد سس‌های چرب مثل مایونز، نوشابه‌های گازدار، شربت‌ها و آب‌میوه‌های صنعتی که حاوی قند زیادی هستند.
وی مصرف کم میوه و سبزی، اندازه زیاد و بزرگ پرس‌های غذایی، بی‌تحرکی و کم تحرکی، استفاده زیاد از کامپیوتر، لپتاپ، گوشی موبایل و تماشای تلویزیون، زندگی ماشینی، شهرنشینی، استرس و … را از علل و عوامل مهم در بروز و شیوع چاقی در جامعه برشمرد.
وی آموزش و اطلاع رسانی همگانی جهت ارتقا سواد سلامت (با محوریت تغذیه، تحرک و …)، سیاستگذاری‌ها و تغییرات محیطی جهت افزایش دسترسی به فعالیت فیزیکی و کاهش عوامل خطر تغذیه‌ای در محیط‌های مختلف مثل کاهش میزان چربی و قند مواد غذایی و کاهش دسترسی به غذاهای فرآیند شده و تأمین و ایجاد دسترسی به انتخاب‌های غذایی سالم و مغذی برای همه مصرف‌کنندگان، حمایت از فعالیت فیزیکی منظم در محل کار، تأمین دسترسی و بهبود کیفیت حمل و نقل عمومی، بهسازی معابر مخصوص برای پیاده روی و دوچرخه سواری، اتخاذ سیاست‌های مربوطه به بهبود فعالیت فیزیکی و کاهش عوامل خطر تغذیه‌ای در صنایع غذایی و برچسب گذاری ارزش تغذیه‌ای مواد غذایی برای مصرف کنندگان را از استراتژی‌ها و فعالیت‌های مختلف در جامعه برای مقابله با چاقی برشمرد.
مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی گفت: استفاده از رژیم غذایی اگر با ورزش و تغییر شیوه زندگی همراه باشد، باعث کاهش قابل توجه وزن میشود.
وی با بیان اینکه حفظ وزن فعلی یا دستیابی به کاهش متوسط وزن، برای فرد بسیار مفید است، خاطر نشان کرد: افراد چاقی که حتی مقادیر کمی وزن (۵ تا ۱۰ درصد وزن اولیه) از دست می‌دهند، احتمالاً گلوکز خون، فشارخون و سطح کلسترول خون خود را بهبود بخشند.
پورعلی اضافه کرد: کاهش وزن نسبتا متوسطی در حد ۵ الی ۱۰ درصد سبب بهبود معنی داری در بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲، پرفشاری خون و بیماری قلبی- عروقی میشود همچنین کاهش وزن می‌تواند از پیشرفت دیابت نوع ۲جلوگیری کند.
مدیر گروه بهبود تغذیه مرکز بهداشت آذربایجان شرقی اظهار کرد: ۱۰کیلو گرم کاهش وزن موجب کاهش در مرگ و میر از جمله مرگ‌های مرتبط با دیابت و ناشی از سرطان میشود.
وی با بیان اینکه استفاده از رژیم غذایی، ورزش و تغییر شیوه زندگی برای کاهش وزن از طرف متخصصین توصیه میشود، یادآور شد: افراد برای کاهش وزن از رژیم‌های غذایی خود سرانه پرهیز کرده و جهت دریافت مشاوره تغذیه و رژیم‌های غذایی به کارشناسان و متخصصین تغذیه مراجعه کنند. روزانه حداقل ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط برای همه افراد توصیه میشود.
وی به چند توصیه برای پیشگیری و کنترل وزن اشاره کرد و افزود: سعی شود وعده‌های اصلی غذا (صبحانه، ناهار و شام) را حذف نکنید، زیرا ناچار منجر به ریزه خواری خواهید شد، برای میان وعده‌ها از میوه‌ها و سبزی‌های تازه استفاده شود، از مصرف انواع نوشابه‌های گاز دار آب میوه‌های صنعتی، غذاهای چرب سرخ شده شیرین و شور و تنقلات کم ارزش اجتناب شود، مصرف انواع فست فودها را کاهش داده و مصرف انواع سبزی‌ها و میوه‌ها را افزایش دهید و از مصرف روغن جامد خودداری و مصرف دیگر روغن‌ها را کاهش دهید.
وی بیان کرد: با توجه به افزایش شیوع اضافه وزن و چاقی، برنامه‌ریزی در جهت فرهنگ سازی و آموزش همگانی تغذیه صحیح به‌منظور پیشگیری از اضافه وزن و چاقی حائز اهمیت است.
