یازاکو، محمد فرج پور باسمنجی_ همزمان با جشن نودمین سال تاسیس دانشگاه تهران تأسیس شده در سال ۱۳۱۳ ه.ش توسط رضا شاه، بار دیگر نام واقف تبریزی زمین اصلی دانشگاه تهران بر سر زبان ها افتاده است. نقش تجار تبریزی در آبادانی تهران و تبدیل آن به مرکز اقتصادی کشور باز هم حکایت های شنیدنی است. در اواسط سلسله ترکان قاجار که امیر کبیر به صدراعظم قاجار رسید و از تبریز به تهران برده شد برای ساختن تهران جمعی از تجار بزرگ بازار تبریز را نیز با تشویق خود به تهران برد که در این میان نام تاجران سخت کوش موسوم به 《 میرزا آقا مهدی ملک تبریزی》 هنوز هم ورد زبانهاست. آنها در بازار تبریز در خریدوفروش قند’چای , خشکبار و فرش فعال بودند.اول امیرکبیر آقامهدی ملک تبریزی تاجر اول بازار تبریز را نشان گذاری و به تهران برد و آنها در بازار تهران دست به سازندگی زیادی زدند.سپس برادران و فرزندان این خاندان نیز در بازار تهران مستقر شدند سرای اتابکیه ، بازار امیر و ۳ راسته بازار تهران مدیون اینهاست.همچنین سرای امیر کبیر را فرزندان و برادران حاج مهدی از جمله حاج حسین ملک در ۲ طبقه با ۳۳۶حجره ساخته است.و در کتاب مستند خدمات خانواده ملک تبریزی اسامی بیش از یکهزار و سیزده حجره، انباری ،مغاره ،پاساژ، کتابخانه، مسجد ،آب انبار و مراکز نیکوکاری دیده می شود و مسجد ملک بازار تهران نیز از یادگارهای خاندان ملک است.زنده یاد حاج حسین ملک تبریزی که آبا و اجدادش از تجار بزرگ تبریز هستند در اواخر قاجار به تهران مهاجرت کردند و با برادرانش در آبادانی تهران و مشهد سنگ تمام گذاشتند.
رضاشاه احترام خاصی به این تاجران نیکوکار تبریزی داشت ودر تاریخ تأسیس دانشگاه تهران باز نقش تبریزیان برجسته آمده است .رضا شاه وارد مذاکره با حاج حسین ملک تبریزی شد و از ایشان خواست که به پهلوی اول در توسعه تهران کمک کندو حاج حسین ملک اول دهها هزار متر ازاملاک خود را برای تأسیس کاخ سعد آباد اختصاص داد .سپس دست به کار بزرگی در تأسیس اولین مرکز آموزش عالی ایران و تربیت جوانان ایران و علم آموزی آنها زد. اعطا صد هزار متر زمین مجانی برای احداث دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ ه.ش نیز از یادگارهای خاندان خیر ملک تبریزی است. که تیتر اول روز نامه اطلاعات در سال ۱۳۱۳ ه.ش است.
تاسیس موزه ملک و موزه فرش ،که امروز گنجنیه هنر ایران محسوب می‌شود نیز از باقیات صالحات این خاندان شریف تبریزی است.احداث چند بیمارستان در چناران و تربت حیدریه ومشهد و نقاط خراسان ،ساخت دهها مدرسه بین تهران-مشهد،احداث دهها باب مسجد و آب انباری و حمام،واگذاری اراضی میلیونها متری برای احداث مسکن معلمان و فرهنگیان و کارکنان دولت در تهران ،تأسیس و احداث دهها مرکز نگهداری اطفال و یتیم خانه،واگذاری زمین باغ وکیل آباد مشهد بعنوان پارک عمومی، واگذاری باغ صبای تهران به هنرمندان،همه و همه یادگار های این خاندان فرهیخته و محترم تبریزی به ملت ایران است.
شادروان حاج حسین آقا ملک در ۹۶ سالگی در اواخر دهه چهل در تهران به رحمت ایزدی پیوست و طبق وصیت کلیه مال و اموال او به آستان قدس رضوی اهدا شد که شامل هزاران اثر هنری نفیس،طلاجات و نقره، قالی های دستباف ،و حجره و مغازه و پول نقد بود.
روزنامه اطلاعات تیتر اول خود را در رثای این خیر بزرگ کشور چنین نوشت:《درخشانترین چهره اجتماعی و نیکوکار ایران به رحمت ایزدی پیوست》
یاد و نام تمام مردان بزرگ نیکوکار بویژه خاندان ملک تبریزی قرین رحمت حق تعالی باد و در روز جزا روسفید در پیشگاه پروردگار عالمیان باشند》
