یازاکو؛ امروز ۲۲فروردین، ۱۷-مین سالروز وفات «صمد سرداری‌نیا» یکی از ارزنده‌ترین تاریخ نگاران و پژوهشگران تاریخ معاصر آزربایجان است. مرگی که یک ملت و فرهنگ را در اندوه فرو برد!
استاد صمد سرداری‌نیا جزو معدود پژوهشگران تاریخ معاصر آزربایجان است که با وجود تمام فشارها و تهدیدها و بی هیچ چشم داشتی بزرگترین خدمات را به تاریخ آزربایجان نموده است.
آثار استاد بزرگوار حاوی اسناد مهمی است که در روشن سازی جنایات ضد بشری بر علیه ملت آزربایجان در تاریخ معاصر ارزش بی بدیلی دارند.
استاد صمد سرداری‌نیا در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۲۶ در محله امیره قیز تبریز به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدارس معروف این شهر به اتمام رساند و سپس در سال ۱۳۵۰ در رشته تاریخ از دانشگاه تبریز فارغ‌التحصیل گردید.
بعد از فارغ التحصیلی در امتحان استخدام سازمان رادیو و تلویزیون از میان هزار شرکت کننده رتبه چهارم را بدست آورد و در آنجا مشغول کار شد.
در سال ۱۳۵۷ نیز در رشته حقوق قضایی نیز از دانشگاه شهید بهشتی کنونی دومین مدرک کارشناسی خود را دریافت نمود.
با انتشار مجله وزین وارلیق صمد سرداری‌نیا به جمع مؤسسین و هیأت تحریریه نشریه دعوت گردید و تا آخر عمر خود به همکاری با این مجله ادامه داد و سالهای متمادی، نمایندگی «وارلیق» در تبریز را به بهترین نحو بر عهده گرفت.
صمد سرداری‌نیا در سن ۳۳ سالگی با خانم فائقه، دختر مرحوم تیمور پیرهاشمی که او نیز از اعضای هیأت تحریریه مجله «وارلیق» بود ، ازدواج کرد و صاحب دو فرزند به نام‌های ائلناز و آیدین گردید.
مرحوم سرداری‌نیا تا سال ۱۳۷۵ که از صدا و سیمای جمهوری اسلامی در تبریز بازنشسته شد، کتاب‌های «علی میسیو ، رهبر مرکز غیبی تبریز در انقلاب مشروطیت ایران»، «تاریخ روزنامه‌ها و مجله‌های آزربایجان»، «مرکز غیبی تبریز»، «ملانصرالدین در تبریز»، «باقرخان سالار ملی» و «مشاهیر آزربایجان» را به چاپ رسانید.
در سال ۱۳۵۷، کتاب «باقرخان سالار ملی» پس از ترجمه به تورکی تورکیه‌ای در آنکارا منتشر شد.
صمد سرداری‌نیا پس از بازنشستگی به تالیف آثار گرانقدری پرداخت از جمله این آثار «تبریز در نهضت تنباکو»، «آزربایجان پیشگام جامعه مدنی»، جلد دوم کتاب «مشاهیر آزربایجان»، «ایروان یک ولایت مسلمان‌نشین بود»، «تبریز شهر اولین‌ها»، «دارالفنون تبریز، دومین مرکز آموزش عالی ایران»، «قتل عام مسلمانان در دو سوی ارس»، ترجمه کتاب «جنگ قره‌باغ اثر ضیاءالدین سلطانوف»، «تبریز مهد صنعت چاپ در ایران»، «قره‌باغ در گذرگاه تاریخ»، ترجمه کتاب «باکو شهر نفت و موسیقی» تألیف مناف سلیمانوف و کتاب «سیری در تاریخ آزربایجان» می‌باشد.
کتاب «قتل عام مسلمانان در دو سوی ارس» در روشن سازی جنایات ضد بشری علیه آزربایجانیان جزو مهمترین آثار تاریخ معاصر است که پس از ترجمه به تورکی آزربایجانی در باکو نیز به چاپ رسید و مورد استقبال وسیع محققین قرار گرفت.
صمد سرداری‌نیا که تمامی عمر گرانقدر خود را وقف خدمت به فرهنگ ملت آزربایجان و تحقیق درباره تاریخ معاصر آزربایجان نمود، به پاس خدماتش در سال ۱۳۸۲ موفق به دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه «آزربایجان» گردید.
بسیاری از آثار استاد هنوز چاپ و ترجمه نشده‌اند و به تعدادی نیز از طرف اداره ارشاد اسلامی مجوز چاپ داده نشده است.
در ۲۲ فروردین سال ۱۳۸۷ «استاد صمد سرداری نیا» در اثر بیماری دار فانی را وداع گفت.
بدیهی است آثار اساتیدی چون سردارنیا حاصل یک عمر پژوهش خستگی ناپذیر این عالمان وطن است و نسل‌های جوان آزربایجان بایستی هم با شناخت و مطالعه آثار استاد هم تلاش در جهت ترجمه و چاپ آثار تاریخ معاصر آزربایجان دین معنوی خود را به زحمات اساتید و وطن خویش اثبات نمایند.
روحش شاد و یادش همیشه گرامی خواهد بود.
