به گزارش یازاکو، این شهرها در راستای اجرای اقدامات برنامه‌ریزی‌شده خود و همچنین تبدیل‌شدن به الگوهای مناسب برای دیگر شهرداری‌های سراسر قاره کمک‌های مالی دریافت خواهند کرد. ارزش این بودجه برای ویلنیوس ۶۰۰ هزار و برای دو شهر کوچک‌تر هر یک ۲۰۰ هزار یورو تعیین شده است.
ویلنیوس، سبزترین شهر در حال ساخت اتخاذ شعار «ویلنیوس، سبزترین شهر در حال ساخت» به‌اندازه کافی قوی بود که داوران را مجاب کند عنوان پایتخت سبز اروپا را برای سال ۲۰۲۵ به این شهر اعطا کنند. هنگام ارزیابی شهرها، هفت حوزه مهم برای کیفیت زندگی شهروندان در نظر گرفته می‌شود که عبارت‌اند از کیفیت هوا، کیفیت آب، مدیریت پسماند، توسعه اقتصاد دایره‌ای، سطح‌بندی سروصدا، ارتقای تنوع زیستی و سازگاری با تغییرات آب‌وهوایی که به نظر می‌رسد کارشناسان بیش از همه تحت‌تأثیر بلندپروازی‌های پایتخت لیتوانی برای نشان‌دادن پیشرفت چشمگیر خود در این زمینه‌ها، همچنین دستاوردهای شهر به‌عنوان نمونه‌ای از آنچه قرار گرفتند که می‌توان در کوتاه‌ترین زمان در چندین جبهه انجام داد.
ویلنیوس، پایتخت و بزرگترین شهر کشور لیتوانی، به‌عنوان پایتخت سبز اروپا در سال ۲۰۲۵ انتخاب شده است. این عنوان معتبر، تعهد پایتخت لیتوانی را به پایداری، اقدامات اقلیمی و توسعه هوشمند شهری نشان می‌دهد. این انتخاب، فراتر از یک جایزه، به‌عنوان انگیزه‌ای برای ویلنیوس عمل می‌کند تا در جاه‌طلبی‌های سبز خود فراتر رفته و الهام‌بخش سایر شهرهای اروپایی باشد.
ویلنیوس با چشم‌اندازی برای آینده‌ای سبزتر آینده خود را به‌عنوان قطبی برای نوآوری پایدار می‌بیند. دریافت عنوان پایتخت سبز اروپا تأیید می‌کند که این شهر در تلاش‌های خود برای کاهش آلودگی، حفاظت از تنوع زیستی و ایجاد شهر زیست‌پذیرتر در مسیر درستی قرار دارد. به گفته آنتون نیکیتین، مدیر ارشد پایداری در شهرداری ویلنیوس، “این عنوان فقط یک جایزه نیست، بلکه تلاشی است برای پیشروی بیشتر در ایجاد فضایی شهری سالم‌تر، سبزتر و زیست‌پذیرتر”. این شهر در نظر دارد حمل‌ونقل عمومی را بهبود بخشد، فضاهای سبز را گسترش دهد و راهکارهای حمل‌ونقل سازگار با محیط‌زیست را ترویج کند.
ویلنیوس همچنین امیدوار است کسب‌وکارهای سبز و سرمایه‌گذاری‌ها را بیشتر تقویت کند. این شهر با گسترش حمل‌ونقل عمومی سبز، کاهش وابستگی به خودرو و تسهیل پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری، نشان داده است که رشد اقتصادی و پایداری محیط‌زیست می‌توانند دست در دست هم داشته باشند. نیکیتین می‌گوید: “ویلنیوس ثابت می‌کند که لازم نیست بین اقتصاد قوی و محیط‌زیست سالم یکی را انتخاب کنید بلکه می‌توانید هر دو را داشته باشید”.
علاوه بر سرمایه‌گذاری در راهکارهای حمل‌ونقل، این شهر در حال بازسازی مناطق صنعتی قدیمی به جوامع مدرن و پایدار از طریق احیای اراضی مفید و پر پتانسیل در داخل محدوده ی شهرها است. این امر به شهر اجازه می‌دهد تا مناطق مختلف شهر را بازسازی کند و درعین‌حال طبیعت اطراف را دست‌نخورده نگه دارد. ویلنیوس همچنین با سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی، زیست‌گاز (بیوگاز) و بهره‌وری انرژی، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهد. از همه مهم‌تر، این شهر فعالانه ساکنان خود را در فرایندهای تصمیم‌گیری مشارکت می‌دهد و اطمینان حاصل می‌کند که پایداری یک هدف مشترک باقی می‌ماند.
فهرست
موفقیت‌های بزرگ در ابتکارات سبز
طرح ابتکار سبز از جمله دستاوردهای کلیدی زیست‌محیطی ویلنیوس است که منجر به کاشت بیش از ۶۸۰۰۰ درخت و درختچه شده است. به دلیل گسترش فضاهای سبز شهری، بیش از ۹۴ درصد از ساکنان اکنون در فاصله ۳۰۰ متری از یک پارک یا منطقه طبیعی زندگی می‌کنند. مناطقی که از گونه‌ها و زیستگاه‌های در معرض خطر محافظت می‌کنند نیز در دهه گذشته از ۹ به ۱۸ مورد افزایش‌یافته است.
مدیر پایداری در شهرداری ویلنیوس یکی دیگر از دستاوردهای مهم ویلنیوس را ادغام انواع وسیله‌های حمل‌ونقل سبز است. این شهر طرح جدیدی برای جابه‌جایی پایدار شهری به نام SUMP 2030 را به تصویب رساند که هدف آن کاهش استفاده از خودرو از طریق بهبود کارایی مسیر، افزایش تعداد ناوگان حمل‌ونقل و جذاب‌تر کردن حمل‌ونقل عمومی است. شهر ویلنیوس از سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۰۰ کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری جدید ساخته است و قصد دارد تا سال ۲۰۲۶ به اتوبوس‌های برقی و هیدروژنی روی آورد. این شهر همچنین خدمات اشتراک دوچرخه و اسکوتر را ترویج می‌کند و برنامه‌هایی برای ادامه توسعه مناطق مناسب پیاده‌روی دارد.
علاوه بر راهکارهای حمل‌ونقل سبز، ویلنیوس همچنین در تلاش است تا ترکیب انرژی خود را متنوع کند. به لطف یک نیروگاه تولید هم‌زمان سوخت زیستی، از سال ۲۰۲۴، ۸۳ درصد از گرمایش منطقه‌ای با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین شده است و قرار است تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰۰ درصد برسد. تأسیسات جدید نیروگاه خورشیدی نیز خودکفایی در تأمین انرژی شهر را افزایش خواهند داد.
چالش‌ها و درس‌های آموخته شده
اقدامات جسورانه همواره با چالش‌ها و فرصت‌های جدید همراه است. آلودگی هوا ناشی از گرمایش مسکونی یک چالش بزرگ برای ویلنیوس بوده است، زیرا بسیاری از خانه‌های قدیمی هنوز به سوخت‌های جامد مانند هیزم برای گرمایش متکی هستند. آلودگی ناشی از ساخت‌وساز و صنعت نیز بر کیفیت هوا در اطراف شهر تأثیر می‌گذارد. همین‌طور، سبک برنامه‌ریزی شهری دوران شوروی ویلنیوس، ایجاد زیرساخت‌های مناسب پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری را دشوار می‌کند. محدودیت‌های مالی گاهی اوقات اجرای برخی از پروژه‌ها را کند کرده است و بار دیگر ثابت می‌کند که موفقیت‌های محلی چقدر به بودجه ملی و اتحادیه اروپا برای ابتکارات سبز وابسته است.
ویلنیوس ثابت می‌کند که لازم نیست بین اقتصاد قوی و محیط‌زیست سالم یکی را انتخاب کنید؛ بلکه می‌توانید هر دو را داشته باشید. آنتون نیکیتین در شهرداری ویلنیوس در این باره گفت که برخی از پروژه‌های پایداری با مخالفت عمومی مواجه شدند. ویلنیوس به‌جای تصمیم‌گیری‌های از بالابه‌پایین، به اهمیت مشارکت‌دادن شهروندان در پروژه‌های زیست‌محیطی پی برد. اکنون، شهرداری ویلنیوس از مردم دعوت می‌کند تا از طریق ابزارهای گزارش‌دهی آنلاین و بودجه‌بندی مشارکتی در شکل‌دهی شهر خود شرکت کنند.
مقصد گردشگری پایدار برای دوستداران محیط‌زیست ویلنیوس
ویلنیوس علاوه بر فرصت‌های سبز برای ساکنان خود، سفر آگاهانه از محیط‌زیست را راحت‌تر از همیشه می‌کند. بر اساس مطالعه شورای جهانی سفر و گردشگری، ۷۵ درصد از مسافران می‌خواهند سفرهای مسئولانه در قبال محیط‌زیست را در سال ۲۰۲۵ در اولویت قرار دهند. ویلنیوس به‌عنوان پایتخت سبز اروپا در سال ۲۰۲۵، گزینه‌های سفر منحصربه‌فرد و سازگار با محیط‌زیست را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. گردشگران از شهرهای مجاور می‌توانند به‌راحتی با قطار به ویلنیوس برسند. این گزینه‌ها نیاز به سفر هوایی با انتشارات زیاد کربنی را کاهش می‌دهند.
پایداری به حوزه غذا نیز تسری پیدا می‌کند، جایی که بسیاری از کافه‌ها و رستوران‌ها غذاهای ارگانیک و محلی تهیه می‌کنند. این شهر دارای چهار رستوران ستاره‌دار میشلن است و مؤسساتی مانند Pas Mus مواد اولیه را مستقیماً از باغ‌های خانگی و جنگل‌های مجاور تهیه می‌کنند.
اقامتگاه‌های دوستدار محیط‌زیست نیز در حال افزایش هستند. بسیاری از هتل‌ها و مسافرخانه‌ها در حال اجرای استراتژی‌های بهره‌وری انرژی و کاهش پسماند، استفاده از مواد محلی و نظافت سبز هستند. یک مسافرخانه مرکزی حتی برای کسانی که با کمپر سفر می‌کنند خدمات ارائه می‌دهد و اقامت پایدار و مقرون‌به‌صرفه را برای همه در دسترس قرار می‌دهد.
از نظر مراکز تفریحی، بیش از ۶۱ درصد از شهر با فضاهای سبز پوشیده شده است و دارای یک شبکه ۱۰۰ کیلومتری از مسیرهای پیاده‌روی دیدنی است، این شهر بهشتی مدرن برای علاقه‌مندان به فضای باز است. بازدیدکنندگان همچنین می‌توانند از دریاچه‌های Žalieji Ežerai و Balžio در نزدیکی و قایق‌سواری در رودخانه Neris لذت ببرند.
مقصد گردشگری پایدار برای گردشگران دوستدار محیط‌زیست
ویلنیوس، شهری متعهد به آینده‌ای پایدار فراتر از سال ۲۰۲۵، اهداف بلندپروازانه‌تری نیز دارد. این شهر از طریق طرح NetZeroCities برای دستیابی به کربن خنثی تا سال ۲۰۳۰ تلاش می‌کند و نیکیتین در این باره توضیح می‌دهد که تا سال ۲۰۵۰، این شهر قصد دارد حذف کامل سوخت‌های فسیلی، برنامه‌های گسترده تنوع زیستی شهری و ادغام زیرساخت‌های سبز در تمام پروژه‌های توسعه را انجام دهد. ویلنیوس برای سنجش موفقیت ابتکارات پایتخت سبز خود، به طور مداوم کیفیت هوا، شاخص‌های تنوع زیستی و گسترش فضاهای سبز شهری را زیر نظر دارد. مشارکت عمومی نیز یک معیار کلیدی برای شهر است، به‌ویژه از طریق ابزارهایی مانند نقشه‌های گزارش‌دهی تعاملی برای ردیابی بهبود فضاهای سبز.
نیکیتین در ادامه تصریح می‌کند که ویلنیوس این انتخاب را فقط به‌عنوان یک جام تلقی نمی‌کند؛ بلکه سکوی پرشی برای جاه‌طلبی‌های بزرگ‌تر است. این شهر الگویی برای مراکز شهری در سراسر جهان بوده و نشان می‌دهد که رشد اقتصادی و حفاظت از محیط‌زیست می‌توانند در کنار هم وجود داشته باشند. ویلنیوس با سیاست‌های آینده‌نگر، مشارکت فعال شهروندان و تلاش برای نوآوری، نه‌تنها عنوان پایتخت سبز را یدک می‌کشد؛ بلکه یک رهبر واقعی در جنبش جهانی پایداری است.
