به گزارش یازاکو، وقتی صحبت از روشنایی متصل به شبکه می‌شود، مزایای زیست‌محیطی (کاهش مصرف و آلودگی نوری) و اقتصادی بارز آن بسیار جالب‌توجه است. به لطف چراغ‌های خیابانی خودران که خودشان انرژی مورد نیازشان را تولید می‌کنند، بازار دیگری نیز می‌تواند در این حوزه توسعه یابد. این جایگاه روبه‌رشد در بسیاری از کشورها، «روشنایی خورشیدی به‌عنوان یک سرویس» نامیده می‌شود. مفهومی که به لطف تلاش‌های استارتاپ‌های جوان و نوآور درحال‌توسعه است؛ بنابراین، چراغ‌های خیابانی مجهز به پنل‌های خورشیدی انرژی خود را تولید و مصرف کرده و در صورت امکان، مازاد آن را به شبکه‌های برق تزریق می‌کنند. روشی که در درجه اول شهرداری‌ها را هدف قرار می‌دهد، اما همچنین توسعه‌دهندگان املاک و مستغلات و مراکز خرید را نیز در بر می‌گیرد که در این صورت حداقل این امکان را دارند که هزینه‌های خود را کاهش دهند و در موارد خاص، از طریق فروش برق از مبلمان خیابانی خود، درآمد اضافی کسب کنند.
جهت فراتر رفتن دررابطه‌با این موضوع، می‌توانیم بر توسعه زیست‌تابی نیز تمرکز کنیم تا نورپردازی شهری ملایم‌تر و اقتصادی‌تری، حداقل در شب، ارائه دهیم. اما حتی اگر برخی شرکت‌ها امروز شروع به بررسی آن کرده باشند، این شیوه‌ها زمان‌بر خواهند بود. بااین‌حال، در ذیل به پلتفرمی می‌پردازیم که در کشور فرانسه جهت خاموشی شبانه بکار برده می‌شوند:
در فرانسه برآورد می‌شود که برق مصرفی در روشنایی شبانه به‌اندازه مصرف برق ۷۵۰ هزار خانوار باشد. برای مقابله با این آلودگی نوری و هدررفت انرژی، دو کارآفرین فرانسوی، با حمایت یک سازمان غیردولتی، به‌تازگی پلتفرمی راه‌اندازی کرده‌اند تا فروشندگان را نسبت به خاموش‌کردن چراغ‌هایشان در شب آگاه کنند. طراح و مدیر محصول این پلتفرم، آن را به‌منظور افزایش آگاهی در میان صاحبان کسب‌وکارها درباره صرفه‌جویی در مصرف برق از طریق خاموش‌کردن روشنایی در شب راه‌اندازی کرده‌اند.
روشنایی شبانه ادارات، نمای ساختمان‌ها و فروشگاه‌ها طبق قانون ممنوع است. دستورالعمل مصوبی که مدت‌زمان فعالیت این نوع روشنایی‌ها را مشخص می‌کند، به‌صراحت اعلام کرده است که این چراغ‌ها باید در بازه زمانی بین ساعت ۱ بامداد تا ۷ صبح خاموش باشند. در مورد فروشگاه‌ها، قانون مقرر می‌دارد که ویترین فروشگاه‌ها یا نمایشگاه‌ها باید حداکثر تا ساعت ۱ بامداد یا یک ساعت پس از پایان فعالیت خاموش شوند. این چراغ‌ها می‌توانند از ساعت ۷ صبح یا یک ساعت پیش از آغاز فعالیت، درصورتی‌که زودتر شروع شود، دوباره روشن شوند.
دلایل متعددی برای این قانون وجود دارد. نخست، این اقدام برای مقابله با هدررفت برق است. هیچ‌کس شیر آب را تمام شب باز نمی‌گذارد، پس چرا باید چراغ‌های فروشگاه‌ها را روشن گذاشت؟ علاوه بر این، خاموش‌کردن چراغ‌ها در شب به فروشندگان کمک می‌کند تا هزینه‌های برق خود را کاهش دهند که مسئله کم‌اهمیتی نیست. بسیاری از فروشندگان بر این باورند که روشن گذاشتن چراغ‌ها احتمال سرقت را کاهش می‌دهد، اما تاکنون هیچ پژوهشی وجود ندارد که این باور را تأیید کند.
بااین‌حال، تخمین زده می‌شود که هر شب حدود ۴ میلیون فروشگاه در فرانسه چراغ‌هایشان روشن می‌ماند. در شرایطی که با بحران انرژی و همچنین بحران اقلیمی روبه‌رو هستیم، پلتفرم لایت آف (Lightsoff) که توسط سازمان غیردولتی بایز فرانسه پشتیبانی می‌شود، پاسخی شهروندمحور به این مسئله ارائه می‌دهد که هدف آن تشویق فروشگاه‌ها به رعایت قانون است.
فهرست
تسهیل گفت‌وگو بین شهروندان دغدغه‌مند و فروشندگان
این پلتفرم یک پروژه اجتماعی است که توسط خود شهروندان اداره و نگهداری می‌شود. به طور مشخص، پلتفرم لایتس آف با این روش کار می‌کند که به شهروندان اجازه می‌دهد فروشگاه‌هایی را که شب‌ها چراغ‌هایشان را روشن می‌گذارند شناسایی کنند. سپس سه گزینه پیش روی کاربران قرار دارد: تماس مستقیم با فروشنده، درخواست از سازمان غیردولتی برای برقراری تماس با فروشگاه، یا گذاشتن یک نظر آماده در گوگل‌مپ. این روش گفت‌وگوی مستقیم بین شهروندان و فروشندگان ممکن است در ظاهر غیرمنتظره به نظر برسد، اما در واقع پاسخی به یک نیاز است. فلوریان گوته از سازمان بایز توضیح می‌دهد: “ما متوجه شدیم بسیاری از فروشندگان از هدررفت انرژی‌ای که می‌توانند با خاموش‌کردن چراغ‌ها در شب جلوگیری کنند آگاه نیستند، و یک گفت‌وگوی محترمانه می‌تواند واقعاً مؤثر باشد. هدف لایتس آف این است که این گفت‌وگو را برای همه در دسترس قرار دهد تا بتوانیم تاحدامکان در مصرف انرژی صرفه‌جویی کنیم و از قطعی برق در زمستان جلوگیری نماییم”. این سازمان غیردولتی همچنین توضیح می‌دهد که استفاده از بخش نظرات در گوگل‌مپ بر روی حدود صد فروشگاه آزمایش شده و مؤثر بوده است، چرا که فروشگاه‌ها همیشه آدرس ایمیل ندارند یا آن را به طور مرتب بررسی نمی‌کنند، درحالی‌که پروفایل گوگل‌مپ برای آنها اهمیت زیادی از نظر دیده‌شدن دارد.
آلودگی نوری، یک مختل‌کننده هورمونی
آلودگی نوری، یعنی وجود بیش از حد منابع نور مصنوعی در یک مکان، می‌تواند محیط طبیعی را مختل کند و پیامدهای زیان‌باری برای سلامت موجودات زنده داشته باشد.
برای تنوع زیستی، این یک مشکل اساسی است. نور مصنوعی می‌تواند رفتارها و فعالیت‌های حیوانات را مختل کند، به‌ویژه آن‌هایی که در شب فعال هستند، مانند پرندگان مهاجر، خفاش‌ها یا حشراتی که گرده‌افشانی می‌کنند. همچنین ممکن است ارتباط میان حیوانات را برهم بزند؛ برای مثال، با ایجاد اختلال در توانایی نرها برای پیداکردن ماده‌ها. این اختلالات می‌توانند تعادل اکوسیستم‌ها را به هم زده و بر تنوع زیستی تأثیر منفی بگذارند. برای نمونه، اگر حیوانات نتوانند به‌درستی جابه‌جا شوند یا غذا پیدا کنند، ممکن است زنجیره‌های غذایی مختل شده و برخی گونه‌ها تضعیف شوند.
اما نور مصنوعی تنها بر حیوانات تأثیر نمی‌گذارد؛ بلکه می‌تواند سلامت انسان را نیز تهدید کند، چرا که چرخه خواب ما را نیز مختل می‌سازد. آکادمی پزشکی فرانسه حتی توصیه کرده است که آلودگی نوری در دسته مختل‌کننده‌های غدد درون‌ریز (هورمونی) طبقه‌بندی شود.
چالش‌های روشنایی هوشمند برای شهرهای پایدار
همین داستان در شرق شهر دیژون فرانسه نیز شنیده می‌شود، جایی که پروژه شهر هوشمند آندیژون قصد دارد ۳۴۰۰۰ نقطه نوری را که به LED مجهز شده‌اند، به‌روزرسانی کند، همچنین سیستم سیتی باکس را راه‌اندازی کند که به هر چراغ خیابانی امکان می‌دهد به خدمات اضافی از قبیل هات‌اسپات‌های وای‌فای، نظارت تصویری، حسگرهای محیطی برای اندازه‌گیری کیفیت هوا، سیستم صوتی و غیره مجهز شود. در هر دو مورد، جوامع به دنبال یک هدف دوگانه هستند: صرفه‌جویی در مصرف انرژی و بهبود زندگی روزمره ساکنان.
این امر تمام نکته روشنایی هوشمند است که می‌تواند به یک چراغ خیابانی اجازه دهد فقط هنگام عبور ماشین یا عابر پیاده، چراغ را روشن کند، یا روشنایی اطراف مناطق خاص را بر اساس زمان تنظیم کند. به لطف LEDها و فناوری، نسل جدید روشنایی عمومی دو تضمین زیست‌محیطی ارائه می‌دهد: مصرف بهتر و کاهش آلودگی نوری. همچنین یک مزیت اقتصادی قابل‌توجه برای جوامع است. روشنایی عمومی به طور متوسط ۴۰ درصد از هزینه برق شهرداری‌های فرانسه را تشکیل می‌دهد. این هزینه‌های سالانه برای روشنایی شهری در سراسر کشور نزدیک به ۲ میلیارد یورو است و تخمین زده می‌شود که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از این مصرف به دلیل روشنایی غیرضروری یا ناکارآمد هدر می‌رود.
به این دلیل که فرانسه در این مورد کم نمی‌گذارد. طبق اعلام انجمن روشنایی فرانسه، تخمین زده می‌شود که حدود ۹.۵ میلیون نقطه نوری، شهرهای فرانسه را روشن می‌کنند. بااین‌حال، ۵۰٪ از این چراغ‌های خیابانی بیش از ۲۵ سال قدمت دارند و ۱۰٪ از آنها هنوز لامپ‌های بخار جیوه هستند (که بازاریابی آنها در سال ۲۰۱۲ به دلیل مصرف انرژی بالا و مضر بودن برای محیط‌زیست ممنوع شد). علاوه بر این، احکام و اصلاحات مربوط به قانون محیط‌زیست که در دسامبر ۲۰۱۸ منتشر شد، مقامات محلی را ملزم به جایگزینی روشنایی‌های منسوخ و پرمصرف می‌کند و در چارچوب این نوسازی روشنایی، ایده این است که مصرف کاهش یابد، با آلودگی نوری مبارزه شود، و همچنین زندگی روزمره ساکنان بدون به خطر انداختن ایمنی آنها بهبود یابد.
تعدیل شدت نور، هدف نهایی نورپردازی
در اکثر شهرهای فرانسه، چراغ‌ها با فرارسیدن شب روشن و با طلوع آفتاب خاموش می‌شوند. یک اتلاف بزرگ که می‌توان از چندین طریق از آن جلوگیری کرد. نکته اصلی، تنظیم شدت نور است. یا در غیر این صورت، چراغ‌های خیابان را بایستی خاموش کرد.
به طور خلاصه، مدیریت شدت نور، در مرکز مشکل روشنایی عمومی شهری است. علاوه بر این، مدت‌ها قبل از روشنایی متصل، راه‌حل‌هایی برای کاهش شدت نور چراغ‌های خیابان در شب آزمایش و پیشنهاد شده بود؛ بنابراین، با کمک یک تنظیم‌کننده ولتاژ ساده در تابلو برق که برق گروهی از چراغ‌های خیابان را تأمین می‌کند، می‌توان در مصرف برق صرفه‌جویی کرد.
اما هدف نهایی روشنایی هوشمند، اتصال چراغ خیابانی LED به حسگرهای حضور است که امکان کاهش ۱۰ یا ۲۰ درصدی قدرت روشنایی در طول شب – یا حتی خاموش شدن کامل آن در مناطق خاص – و روشن شدن مجدد آن تنها زمانی که حرکتی در محدوده چند متری اطراف چراغ خیابانی تشخیص داده شود را فراهم می‌کند. می‌تواند عبور یک گربه، یک دوچرخه‌سوار یا یک ماشین باشد. ایده در اینجا حفظ پتانسیل ایمنی روشنایی و در عین حال به حداقل رساندن آلودگی نوری و اتلاف برق است.
بهبود زندگی روزمره ساکنان
چراغ‌های خیابانی متصل همچنین به معنای نظارت و مدیریت از راه دور این مبلمان خیابانی هستند. هدف این است که بتوان از راه دور فعالیت و مصرف هر چراغ خیابانی را رصد کرد، خرابی‌ها یا نقص‌ها را در زمان واقعی ردیابی کرد و در نتیجه تعمیر و نگهداری تجهیزات را بهبود بخشید. در اینجا نیز، مدیریت از راه دور تجهیزات، کاهش هزینه‌های نگهداری و درعین‌حال بهبود کیفیت خدمات را ممکن می‌سازد.
یکی دیگر از اهداف مورد نظر جوامع در مورد روشنایی، بهبود خدمات به ساکنان و استفاده از چراغ‌های خیابانی به‌عنوان کمکی برای ایجاد خدمات جدید است. از این نظر، این اولین گام به‌سوی توسعه شهرهای متصل است؛ بنابراین، چراغ‌های خیابان به مدارهای الکتریکی برای وای‌فای، نظارت تصویری، مبلمانی باقابلیت ارسال هشدارهای صوتی یا صرفاً پخش موسیقی تبدیل می‌شوند. همچنین می‌توان از آنها برای جاگذاری حسگرهای مورد نیاز برای اندازه‌گیری، مثلاً کیفیت هوا، استفاده کرد.
بااین‌حال، آیا این جستجو برای بهینه‌سازی فناوری کاملاً ضروری است، درحالی‌که هدف اصلی – کاهش مصرف و پیامد آن بر بودجه شهرها – می‌تواند کاملاً رضایت‌بخش باشد؟ زیرا تمایل «شهرهای هوشمند» برای اتصال و نظارت بر همه چیز از راه دور، شیوه نگاه ما به آینده شهر را نیز زیر سؤال می‌برد.
همچنین به یک مسئله زیست‌محیطی مرتبط است. همان‌طور که هیچ تضمینی وجود ندارد که مزایایG 5 با هزینه‌های زیست‌محیطی آن مطابقت داشته باشد، در مورد تکثیر نمایی حسگرها و اشیای متصل برای اداره شهر فردا چه می‌توان گفت؟ طبق آمار، امروزه رشد سیستم‌های دیجیتال ما نیازمند مصرف انرژی اضافی حدود ۹ درصد در سال است. افزایشی که می‌تواند با توسعه شهرهای متصل، نمایی باشد… با علم به اینکه باید مواد لازم برای طراحی این اشیا، و همچنین پتانسیل استفاده مجدد یا بازیافت آنها را نیز در نظر بگیریم.
