به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یازاکو به نقل از تی آر تی خبر، «از این پس، هیچ‌کس نباید در دروازه، شورا، تالار و میدان عمومی به زبانی غیر از ترکی صحبت کند.»۷۴۸ سال پیش، در ۱۳ مه ۱۲۷۷، قرامان اوغلو محمد بیگ این کلمات را در فرمان خود به کار برد.
پایتخت تاریخی ترک‌ها
با این فرمان که بر اهمیت زبان ترکی به عنوان اساسی‌ترین میراث در حفاظت از فرهنگ ترکی، انتقال آن به نسل‌های آینده و تضمین آگاهی ملی تأکید داشت، ترکی برای اولین بار به عنوان زبان رسمی پذیرفته شد.
سیزدهم ماه مه به عنوان «روز زبان ترکی» گرامی داشته می‌شود.
با این اقدام، زبان ترکی که احیا شده بود، در برابر عربی و فارسی که زبان‌های غالب دولتی بودند، وزن قابل توجهی پیدا کرد.
پذیرش زبان ترکی به عنوان زبان رسمی که از مهمترین رویدادهای تاریخی در راستای زنده نگه داشتن فرهنگ ترکی محسوب می‌شود، هر ساله در سیزدهم ماه مه با نام «روز زبان ترکی» جشن گرفته می‌شود.
زبان ترکی در بین زبان‌های پرتکلم در رتبه ششم و در بین زبان‌هایی که به عنوان زبان خارجی در جهان آموخته می‌شوند، رتبه پنجم را دارد.
بیش از ۲۰۰ میلیون نفر به زبان ترکی صحبت می‌کنند که یک پل فرهنگی بین قاره‌ای از بالکان تا جمهوری ترک قبرس شمالی، از جمهوری‌های ترکیه تا عراق و سوریه است.
زبان ترکی یکی از قدیمی‌ترین زبان‌ها است.
برخی از زیرشاخه‌های زبان ترکی به شرح زیر است: “ترکیه ترکیه ، ترکی آذربایجانی، ترکی ترکمنی، ترکی ازبکی، ترکی قزاقستانی، ترکی قرقیزی، ترکی تاتاری، ترکی اویغوری.”
پروفسور دکتر لیلا کاراهان، مدرس بازنشسته دانشگاه غازی (GU)، رابطه بین زبان ترکی و سومری را با این کلمات توضیح داد: «برای توضیح قدمت زبان ترکی، باید به سومریان (۳۵۰۰-۳۰۰۰ پیش از میلاد) مراجعه کنیم. اسنادی وجود دارد که ما را برای زبان ترکی به سومریان می‌رساند. زبان سومریان، درست مانند ترکی، یک زبان پیوندی است. لوح‌های زیادی از سومریان به جا مانده است و این لوح‌ها توسط سومرشناسان خوانده می‌شوند. سومرشناسان غربی که این لوح‌ها را بررسی می‌کنند، به ردپایی از زبان ترکی در زبان سومری اشاره می‌کنند. عثمان ندیم تونا، یکی از ترک‌شناسان ما، در پایان مطالعات خود ۱۶۸ کلمه ترکی را در زبان سومری شناسایی کرد.»
آیا الفبای ترکی تغییر کرده است؟ «هیچ اثری پیش از ترکی به زبان‌های انگلیسی، آلمانی یا روسی نوشته نشده است»
«بعد از چینی، انگلیسی، اسپانیایی و هندی، زبان ترکی می‌آید. انگلیسی، آلمانی، روسی… این زبان‌ها هیچ اثری قبل از ترکی ندارند. به عبارت دیگر، این زبان‌ها در مقایسه با ترکی زبان‌های جدیدی هستند. اگر امروز اجداد خود را از ۱۳۰۰ سال پیش می‌شناسیم، به دلیل همین زبان است. زبان شفاهی محدود به طول عمر انسان است. گفتار از بین می‌رود، نوشتار باقی می‌ماند. نوشتار ما را به گذشته‌های بسیار دور بازمی‌گرداند.»
«آنها می‌دانستند که این سنگ به آینده‌ای هزاران ساله خواهد رسید.»
لیلا کاراهان دلیل نوشتن متون روی سنگ را اینگونه توضیح می‌دهد: «از آنجایی که کاغذی وجود نداشت، اجداد ما روی سنگ می‌نوشتند. زیرا آنها می‌دانستند که سنگ هزاران سال به آینده خواهد رسید. به همین دلیل این سنگ را سنگ ابدی نامیدند. سنگ نوشته های تاریخی را می‌توان اولین متون ادبی شناخته شده، متون یادبود، اولین متون گفتاری و متون تاریخی نامید.»
کسانی که در مورد زبان ترکی قرن هشتم تحقیق می‌کنند می‌گویند: «این زبان نمی‌تواند یک زبان جدید باشد.» زبانی که قرن‌ها پرورش یافته و به دهه ۷۰۰ میلادی رسیده است. اگر زبان جدیدی بود، هیچ معنای انتزاعی، اصطلاحات، ضرب‌المثل‌ها یا هنری وجود نمی‌داشت. زبانی که کلمات بیگانه‌ی زیادی ندارد و تقریباً ۸۰ درصد از کلمات روی سنگ‌ها، یا به همان شکل فعلی یا با تغییرات جزئی، به زبان ترکی امروزی رسیده‌اند.
