به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یازاکو به نقل از آنادولو، پروفسور دکتر گوون دلیجه عضو هیئت علمی دانشگاه جمهوریت سیواس در تحلیلی برای این خبرگزاری پروژه یوان دیجیتال را که چین به عنوان یک مکانیسم دفاعی جایگزین در برابر ریسک‌های امنیتی توسعه داده است، مورد بررسی قرار داده است.
در قرن ۲۱ مفهوم امنیت ملی علاوه بر تهدیدهای نظامی، درگیری‌های قومی، جرائم سازمان‌یافته، بیماری‌های واگیر و تغییرات اقلیمی، شامل امنیت مالی نیز شده است. تحولات ژئوپلیتیکی، بحران‌های مالی و پیشرفت‌های فناوری، امنیت مالی را به یک مؤلفه کلیدی در امنیت ملی تبدیل کرده‌اند. پس از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸، تلاش‌های چین برای ایجاد معماری مالی مستقل از غرب شدت گرفت و پروژه یوان دیجیتال (e-CNY) که از سال ۲۰۱۴ مطرح شد، نشانگر تحولات مهمی در سطح ملی، منطقه‌ای و جهانی در نظام مالی و پولی بوده است. این تحول بخش بانکی، چارچوب‌های نظارتی و سیاست‌های پولی جهانی را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار خواهد داد. استفاده ایالات متحده از تعرفه‌های گمرکی و تحریم‌های مالی به عنوان ابزار فشار نیز این روند را تسریع کرده است.
فهرست
دیجیتالی‌سازی در بازارهای پولی و مالی
فناوری بلاک‌چین که بدون نیاز به یک مرجع مرکزی عمل می‌کند، به ویژه در بخش مالی تأثیرات عمیقی داشته است. پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز که در چارچوب شبکه‌های بلاک‌چین توسعه یافته‌اند، پتانسیل دگرگونی نظام مالی جهانی را دارند. این روند هم نقش بانک‌ها در سیستم مالی و هم رفتار مالی اشخاص و نهادها را بازتعریف می‌کند. گسترش تجارت الکترونیکی، استفاده گسترده از کارت‌های بانکی و ظهور رمزارزها، استفاده از پول نقد را به طور چشمگیری کاهش داده‌اند.
در این اکوسیستم «ارزهای دیجیتال» به عنوان نسخه دیجیتال ارزهای رسمی می‌توانند شیوه تعامل اقتصادی فعالان با پول را به طور اساسی تغییر دهند. در این راستا بسیاری از بانک‌های مرکزی در حال تحقیق در زمینه «ارزهای دیجیتال» هستند و برخی وارد مرحله آزمایشی شده‌اند. پیشگامی چین در این حوزه فشار جهانی برای ایجاد ارزهای دیجیتال ملی را افزایش داده است.
چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان در تلاش است تا پول خود را به ابزاری برای پرداخت و ذخیره ارزی در سطح جهانی تبدیل کند. در این چارچوب، شرکت‌ها را به استفاده از یوان در تراکنش‌ها تشویق می‌کند، تلاش دارد تا از طریق سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی حجم تراکنش‌ها را افزایش دهد و برنامه‌های استفاده از یوان دیجیتال در سطح خرده‌فروشی را گسترش دهد.
پروژه یوان دیجیتال
چین کشوری پیشگام و مصمم در دیجیتالی‌سازی نظام پولی خود است و در همین راستا پروژه یوان دیجیتال (e-CNY) را از سال ۲۰۱۴ راه‌اندازی کرده است. همه‌گیری کووید-۱۹ به این فرایند سرعت بخشید و پس از مراحل مختلف تحقیق و آزمایش، یوان دیجیتال در مناطق پایلوت برای پرداخت‌های خرده‌فروشی، خدمات عمومی مانند حمل‌ونقل و پرداخت‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار گرفت. به دلیل اجرای پایلوت‌های گسترده و ادغام با خدمات عمومی، یوان دیجیتال در مقایسه با بسیاری از پروژه‌های «ارزهای دیجیتال بانک مرکزی» دیگر در مرحله پیشرفته‌تری قرار دارد.
به عنوان یک ارز دیجیتال بانک مرکزی چین با هدف کاهش وابستگی به پلتفرم‌های پرداخت خصوصی، تقویت حاکمیت پولی چین، افزایش امنیت نظام مالی و ارتقاء اثربخشی سیاست پولی طراحی شده است. از سوی دیگر، انتظار می‌رود این ارز بتواند وابستگی به دلار آمریکا را در تراکنش‌های بین‌المللی کاهش دهد، در مقابله با جرائمی مانند پول‌شویی، تأمین مالی تروریسم و فرار مالیاتی مؤثر باشد و تراکنش‌های مالی و تجاری فرامرزی را تسهیل کند. یکی از دلایل اصلی مطرح شدن یوان دیجیتال، محدود کردن فضای رمزارزهایی است که به عنوان تهدیدی برای امنیت مالی و ثبات در نظر گرفته می‌شوند.
معاملات مرتبط با یوان دیجیتال توسط مؤسسه تحقیقات ارز دیجیتال در بانک مرکزی چین پیگیری می‌شود. بانک مرکزی چین به عنوان صادرکننده انحصاری این ارز، با بانک‌های تجاری و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت برای ادغام آن در اکوسیستم دیجیتال همکاری می‌کند.
مکانیسم دفاعی جایگزین در برابر ریسک‌های امنیتی
در مطالعات مرتبط در کنار ابعاد فناورانه، اقتصادی و مشارکت مالی، آثار امنیتی توسعه و اجرای «ارزهای دیجیتال» نیز اهمیت یافته‌اند. در زمینه امنیت مالی منافع طرفین با یکدیگر همسو نیست.
قدرت‌های مسلط در نظام مالی جهانی از تلاش‌های چین برای بین‌المللی‌سازی پول خود و پیشگامی در حوزه «ارزهای دیجیتال» احساس نگرانی می‌کنند. در سوی دیگر چین با دیگر بازیگران منفعل سیستم جهانی تلاش دارد تا در برابر تهدیدهایی مانند وابستگی به دلار آمریکا و تحریم‌های مالی، مکانیسم‌های دفاعی جایگزین ایجاد کند.
در کشورهای غربی پیشرفته، نگرانی‌هایی نسبت به سلطه احتمالی چین در حوزه «ارزهای دیجیتال» به چشم می‌خورد. از دید آمریکا دو موضوع به‌ویژه برجسته هستند: تضعیف هژمونی دلار و کاهش اثربخشی تحریم‌های مالی. افزایش آثار منفی تحریم‌ها نیز این نگرانی را بیشتر کرده است. این تحول همچنین ممکن است موقعیت مراکز مالی جهانی را متزلزل کند.
با برجسته شدن نقش چین در این روند بُعد امنیت بین‌المللی ماجرا نیز مطرح شده است و قدرت‌های جهانی نسبت به اختلال احتمالی ناشی از این وضعیت نگران شده‌اند. کشورهای غربی پروژه یوان دیجیتال را در کنار افزایش قدرت اقتصادی، نظامی و سیاسی چین تا حد زیادی در قالب تهدیدی برای امنیت بین‌المللی ارزیابی می‌کنند. نگرانی‌هایی در زمینه تجارت بین‌المللی، تحریم‌های مالی، هژمونی و تهدیدهای سایبری، نقش مهمی در این ارزیابی دارند.
در حالی‌که حجم تراکنش‌های یووان دیجیتال در ۲۹ منطقه آزمایشی در حال افزایش است، اما با توجه به جمعیت و اندازه اقتصاد چین هنوز در سطح پایین‌تری قرار دارد. در مقابل پیشرفت قدرت‌های مسلط نظام مالی جهانی در زمینه ارزهای دیجیتال بسیار کند است که همین موضوع موجب تقویت موقعیت چین شده است. تحریم‌های مالی و تعرفه‌های تهاجمی آمریکا باعث تضعیف اعتماد به دلار و دارایی‌های مبتنی بر دلار شده و تمایل به سمت یوان دیجیتال را افزایش داده است.
در صورت ادغام یووان دیجیتال در توافقات تجاری و سرمایه‌گذاری این روند می‌تواند به کاهش استفاده از ارزهای ذخیره بین‌المللی منجر شود و همچنین دستیابی سریع‌تر چین به داده‌های تجاری قابل اعتمادتر را ممکن سازد. افزایش استفاده از یووان دیجیتال در سطح منطقه‌ای به ویژه در تجارت و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌تواند به کاهش تأثیر مالی غرب و تضعیف کارایی تحریم‌های مالی بینجامد. هرچند بی‌میلی چین به آزادسازی کامل حساب سرمایه مانعی برای استفاده جهانی از یوان محسوب می‌شود، اما در سطح منطقه‌ای این مسئله مشکل عمده‌ای تلقی نمی‌شود.