یازاکو، جعفر ساعی‌نیا_ ایران سرزمین شگفتی‌هاست، اما شاید کمتر جایی به اندازه غار کتله‌خور زنجان توانسته فضا را به جهانی دیگر تبدیل کند. غاری خشکی–آبی در نزدیکی شهر گرماب (تابعه خدابنده)، در دل کوه‌های آهکی بخش جنوبی روستای گرماب جای گرفته است.
فهرست
راز در پسِ نام
معنی نام «کتله خور» مشخص نیست اما دو نظریه اصلی وجود دارد: ۱) «کتله» به معنی کوه کم ارتفاع است و «خور» مخفف خورشید، و بنابراین «کوهی که خورشید از پشت آن طلوع می‌کند». ۲) «کتله» به معنی غار کوچک و «خور» به معنی انتهای غار یا خورده شدن به غارهای دیگر است که در مجموع به معنای «غار خوردن به غارهای دیگر» است.
اعماق هفت‌طبقه‌ای
تنها غار آهکی جهان با هفت طبقه، که تا کنون سه طبقه آن کشف و نقشه‌برداری شده‌اند. طول مسیری که تا حالا شناسایی شده به حدود ۱۲,۸۶۰ متر می‌رسد — طولانی‌ترین در ایران.
تصویری از زندگی باستانی
در ورودی اولیه غار، بقایای انسان‌های نخستینی یافت شده‌اند؛ نزدیک به ۸۰ اسکلت که نشان می‌دهد این غار زمانی مأمن بشر بوده است.
زیبایی در جزئیات
در گوشه‌گوشه غار، قندیل‌ها، ستون‌ها و تندیس‌های آهکی به چشم می‌خورند — از ساختارهای گل‌کلمی و خوشه‌انگوری تا تالارهایی با نام‌هایی شاعرانه چون «میدان عروس و داماد» یا «میدان شمع». آهک‌های بسیار خالص این غار، تفاوتی بنیادین با غار علی‌صدر همدان ایجاد کرده و از آن جلوه‌ای شفاف‌تر و دلرباتر ساخته است.
تاریخی در دل میلیون‌ها سال
علم زمین‌شناسی قدمت غار را بین ۳۰ تا ۱۲۲ میلیون سال تخمین زده و می‌گوید کتله‌خور هم‌سن غار علی‌صدر است.
تجربه‌ای بی‌نظیر برای گردشگران
بازدید از غار که شامل طبقه اول و قسمت‌های امن آن می‌شود، مهیّا و جذاب است. مسیر آماده‌سازی‌شده حدود هزار و هفتصد متر طول دارد و با عبور از تالارها و دالان‌های آراسته، هر بازدیدکننده‌ای را محو تماشای طبیعت شگفت‌آور خود می‌کند.
مسیر دسترسی
برای رفتن به غار، کافی است از زنجان به سمت گرماب حرکت کنید (فاصله حدود ۱۳۷ تا ۱۵۵ کیلومتر) و پس از عبور از روستاها و کوه‌های آهکی به مقصد برسید.
آیین‌های محلی
یکی از جذاب‌ترین آداب منطقه، «عروس‌گردانی» است. به باور محلی‌ها، عروس و داماد پیش از رفتن به خانه‌شان، به تالار غار وارد شده و شادی می‌کنند؛ این رسم نمادی از خوش‌یمنی و برکت برای زندگی مشترک‌شان است.
غار کتله‌خور، با طبقات هفت‌گانه، قندیل‌های درخشان، رازهای باستانی و آیین‌های محلی، هم یک مقصد گردشگری است و هم یک راز طبیعی که تنها انتظار لبخند کنجکاوی شما را می‌کشد.