یازاکو، جعفر ساعینیا_ شهریور ۱۴۰۴، دریاچه اورمیه دیگر آن پهنه آبی پرجنبوجوش نیست که روزگاری زندگی، فرهنگ و اقتصاد منطقه را شکل میداد. کاظمداشی، صخرهای جزیرهوار در کنار روستای گورچین قلعه، در سکوت و تنهایی خود پابرجاست. این کوه زیبا و این صخره تاریخی که به «قالا باشی» یا «قالا داشی» نیز معروف است، در ۷۰ کیلومتری شهر اورمیه در منطقه انزل واقع شده و زمانی پناهگاه اهالی هفت روستای اطراف بوده است. نام آن از «کاظمخان»، فرمانده شجاع و محافظ مردم روستا، گرفته شده است که اهل قوشچی بود و با شجاعت از جان و مال مردم دفاع میکرد.
در دوران جنگ جهانی اول، کاظمداشی مأمنی امن برای اهالی شد؛ جایی که آنان توانستند از هجوم نیروهای متجاوز جان سالم به در ببرند. صخرهای که روزی نماد مقاومت، همبستگی و پناهندگی بود، امروز شاهد خاموش نابودی دریاچه است؛ شاهدی تلخ بر خشک شدن اکوسیستم و فراموشی تاریخ.
دریاچهای که روزگاری ششمین دریاچه شور بزرگ جهان بود، اکنون تنها سایهای از گذشته است. با کاهش شدید آب و گسترش نمکزارهای وسیع، این پهنهی خشک و سفید، تصویری هشداردهنده و نگرانکننده ایجاد کرده است. وزش باد شهریور، ذرات نمک را به اطراف پراکنده میکند و تهدیدی جدی برای سلامت مردم به ویژه کودکان، سالمندان و بیماران تنفسی محسوب میشود. مشکلات پوستی و تنگی نفس، زنگ خطری برای زندگی روزمره مردم این مناطق است؛ پیامی خاموش از طبیعت که فریاد میزند: «اگر امروز اقدام نکنیم، فردا دیر خواهد بود.»
کاظمداشی، با استقامت سنگی خود، شاهدی بیصداست؛ فریادی که نه به گوش مسئولان بلکه به دل مردم میرسد. این صخره تنها یک اثر طبیعی یا جاذبه تاریخی نیست، بلکه یادگاری از مقاومت و هشدار برای آیندهای است که اگر دیر اقدام شود، هم دریاچه و هم زندگی ساکنان پیرامون آن نابود خواهد شد.
تصاویر شهریور ۱۴۰۴ از دریاچه اورمیه و کاظمداشی، صخرهای تنها در میان بیابان نمکی، قلب هر بینندهای را میفشارد. هر سنگ آن، حکایتی از روزگار گذشته و پیامی برای امروز دارد: طبیعت، تاریخ و زندگی انسانها در خطر است.
اگر وضعیت کنونی ادامه یابد، پیامدها تنها محیطزیستی نخواهد بود؛ اقتصاد، فرهنگ و امنیت غذایی ساکنان منطقه نیز به خطر میافتد. هشدار کارشناسان محیطزیست دربارهی افزایش بیماریهای تنفسی و پوستی، فراموشی مدیریت منابع آب نشان میدهد که بحران دریاچه ارومیه فراتر از یک مشکل طبیعی است و اکنون به یک بحران اجتماعی و انسانی تبدیل شده است.
کاظمداشی، با سکوت سنگی و عظمت طبیعی خود، نه تنها یادگار مقاومت تاریخی است، بلکه یادآوری است برای همه ما؛ یادآوری اینکه زمان باید جلوی نابودی کامل دریاچه و میراث فرهنگی و طبیعی این خطه از ایران گرفته شود.