یازاکو، جعفر ساعینیا_ پارک بزرگ تبریز، نه دیگر فقط یک پروژه عمرانی، بلکه به نمادی از وعدههای ناتمام و بلاتکلیفی مدیریتی بدل شده است. این طرح در سال ۱۳۵۰ با چشمانداز ساخت بزرگترین پارک خاورمیانه تصویب شد. قرار بود مساحتی بالغ بر ۸۸۰ هکتار به مجموعهای جامع از فضای سبز، امکانات تفریحی، ورزشی و گردشگری اختصاص یابد؛ اما نیمقرن بعد، همچنان افتتاح نشده و تنها نامش در رسانهها و پشت تریبونهای رسمی تکرار میشود.
پس از انقلاب، در سال ۱۳۷۰ بار دیگر طرح احداث این پارک در دستور کار قرار گرفت و سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تبریز متولی اجرای آن شد. با این حال، نه تنها اراده جدی برای پیشبرد پروژه وجود نداشت، بلکه فقدان همافزایی میان نهادهای تصمیمگیر باعث شد روند کار به کندی پیش برود. اراضی کشاورزی محدوده طرح که سالها محل کاشت صیفیجات و سبزیجات بود، بارها و بارها با هزینههای سنگین تملک شد، اما هنوز هم بسیاری از قطعات آزادسازی نشدهاند. برخی زمینها دو یا حتی سه مرتبه خریداری شدهاند، ولی همچنان در تصرف باقی ماندهاند.
ابهام در مالکیتها و گزارشهای ضدونقیض در مورد مساحت پارک نیز بر این نابسامانی افزوده است. از ۸۰۰ هکتار اولیه، در برهههایی صحبت از ۷۷۰ هکتار، ۶۰۰ هکتار و نهایتاً حدود ۵۰۰ هکتار باقیمانده مطرح شده است. بر اساس اظهارات داود امیرحقیان، عضو شورای شهر تبریز، تاکنون حدود ۲۲۰ هکتار از زمینهای پارک بزرگ از دست رفته و اگر مدیریت واحدی تعیین نشود، کاهش بیشتر مساحت اجتنابناپذیر خواهد بود. او هشدار داده که حتی احداث خیابانهای جدید میتواند دستکم ۱۰۰ هکتار دیگر را نابود کند.
یکی دیگر از مسائل جدی، فروش خاک پارک بزرگ است. به گفته امیرحقیان، خاک این محدوده به فروش میرسد و این نشانهای روشن از نبود مدیریت تخصصی بر پروژه است.
او تأکید کرده که باید نهادی واحد و متخصص برای صیانت از این مجموعه تعیین شود، در غیر این صورت پارک بزرگ هر روز کوچکتر و بیهویتتر خواهد شد.
اسماعیل چمنی، دیگر عضو شورا، نیز به اجرای سلیقهای قانون در شهرداری اشاره کرده است. او معتقد است که قوانین برای همه یکسان اعمال نمیشود و ارتباطات فردی گاه بر اجرای اصول قانونی غلبه دارد. چمنی تأکید کرده شهرداری باید هم در زمینه تأمین آب موردنیاز آبیاری و هم در صیانت از اراضی سبز عزم جدیتری نشان دهد.
علی راستی، نایبرئیس کمیسیون شهرسازی شورا هم به تخلفات گسترده در این پروژه اشاره کرده و ورود زمینخواران و سودجویان به محدوده پارک را زنگ خطری جدی دانسته است. او از شهرداری خواسته زمینهای تصرفشده را بازپس گیرد و وضعیت تعاونیهای دخیل در پروژه، از جمله کوی سپهر صادرات، با دقت بررسی شود.
از سوی دیگر، غلامرضا احمدی رئیس شورای شهر تبریز، با تأکید بر ظرفیتهای گردشگری و اشتغالزایی پارک بزرگ، غفلت چهار دههای نسبت به تکمیل آن را یادآور شده است. او گفته است که کارشناسان این اراضی را از مرغوبترین زمینهای کشاورزی میدانند؛ بنابراین باید ضمن توسعه فضای سبز عمومی، هویت کشاورزی منطقه نیز حفظ شود.
در کنار همه این مسائل، نباید از وضعیت زیستمحیطی تبریز غافل شد. سرانه فضای سبز کیفی در این کلانشهر تنها حدود ۴ تا ۵ مترمربع برای هر نفر است؛ در حالیکه استاندارد ملی نزدیک به ۱۵ مترمربع اعلام شده است. آلودگی هوا و کمبود زیرساختهای شهری نیز ضرورت احداث و تکمیل چنین طرحهایی را دوچندان میکند. پارک بزرگ میتوانست ریه تنفسی شهر باشد، اما امروز تنها نامی در میان کلاف سردرگم مدیریت شهری است.