به گزارش یازاکو، استان اردبیل با برخورداری از مرزهای مشترک با جمهوری آذربایجان از دیرباز یکی از مسیرهای مهم ارتباطی و تجاری ایران با قفقاز بوده و گمرک بیله‌سوار در شمال استان اردبیل در گذشته نیز محل عبور کاروان‌های تجاری و تبادل کالا میان مردم دو سوی مرز بوده است.
در دهه‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰ تجارت مرزی اردبیل به شکل سنتی و در قالب بازارچه‌های محلی، داد و ستد کالاهای خوراکی، پوشاک و صنایع‌دستی انجام می‌شد و مردم منطقه با استفاده از گذرنامه‌های مرزی به مبادلات خرد و خانوادگی می‌پرداختند که نقش مهمی در معیشت مرزنشینان داشت.
از دهه ۸۰ به بعد با توسعه گمرک بیله‌سوار، احداث پایانه‌های مرزی و ارتقای زیرساخت‌های حمل‌ونقل، تجارت مرزی اردبیل وارد مرحله‌ای جدید شد و صادرات محصولات کشاورزی، مصالح ساختمانی، فرآورده‌های لبنی و تجهیزات صنعتی به جمهوری آذربایجان افزایش یافت و اردبیل به یکی از مسیرهای رسمی صادرات غیرنفتی کشور تبدیل شد.
فهرست
مهم‌ترین ظرفیت‌های صادراتی اردبیل به جمهوری آذربایجان
گمرک بیله‌سوار مغان به عنوان پایانه مرزی فعال استان، نقش کلیدی در صادرات محصولات کشاورزی، صنعتی و دامی دارد ، این گمرک با توسعه زیرساخت‌ها آماده پذیرش حجم بالای تبادلات تجاری است و در ۶ ماه نخست سال جاری با افزایش سه درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۸۶ هزار و ۳۲۸ تن کالا و بار از پایانه مرزی بیله‌سوار صادر شده است.
بازارچه‌های مرزی بیله‌سوار و “بازارچه آزادلو در صورت راه‌اندازی” به همراه گمرک بیله‌سوار قابلیت عرضه مستقیم محصولات زراعی، باغی، دامی و صنایع‌دستی را دارد و می‌توانند به مراکز صادراتی منطقه‌ای تبدیل شود.
منطقه آزاد تجاری صنعتی اردبیل با مرکزیت بیله‌سوار مغان در حال توسعه با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی و تسهیل صادرات به کشورهای همسایه است و می‌تواند به هاب صادراتی ایران در قفقاز تبدیل شود.
محصولات صادراتی شاخص استان اردبیل شامل سیب‌زمینی، پیاز، سیر، عسل، لبنیات، شیرآلات، مصالح ساختمانی، صنایع تبدیلی کشاورزی و خدمات فنی و مهندسی ظرفیت دیگری است و این محصولات با استانداردسازی و بسته‌بندی مناسب، قابلیت رقابت در بازارهای آذربایجان و فراتر از آن را دارد.
بر اساس آمارهای گمرک، میلیون‌ها دلار کالا سالانه از طریق مرز بیله‌سوار صادر می‌شود و این تجارت نه‌تنها موجب اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم در استان شده، بلکه به رشد صنایع تبدیلی، بسته‌بندی و حمل و نقل نیز کمک کرده است.
اقدامات دولت برای توسعه تجارت با جمهوری آذربایجان
تحرک در دیپلماسی مرزی طی نشست‌های مشترک با طرف آذربایجانی برای فعال‌سازی بار اندازها، تسهیل ترخیص کالا و توسعه حمل و نقل بین‌المللی انجام شده و استاندار اردبیل نیز در سفر به جمهوری آذربایجان موضوع ظرفیت های مرزی و ضرورت استفاده اقتصادی از آن را مطرح کرد.
به گفته مسعود امامی یگانه، رایزنی‌ها ادامه دارد و در آینده نزدیک با حضور مقاماتی از جمهوری آذربایجان در بیله‌سوار مغان گفت و گوها درباره ایجاد تجارت مرزی بین دو طرف به ویژه در روستای مرزی آزادلو ادامه خواهد داشت.
در دهه‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۰ تجارت مرزی اردبیل به شکل سنتی و در قالب بازارچه‌های محلی، داد و ستد کالاهای خوراکی، پوشاک و صنایع‌دستی انجام می‌شد
در حوزه توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل نیز طرح‌هایی ایجاد راه‌آهن، تجهیز گمرکات و ارتقای راه‌های مواصلاتی در حال اجرا و تکمیل است تا مسیر صادراتی اردبیل به جمهوری آذربایجان آذربایجان روان‌تر شود.
استاندار اردبیل در خصوص راه آهن اردبیل – میانه بارها تاکید کرده است که این مسیر ریلی بعد از افتتاح، به شهرستان پارس آباد مغان نیز ادامه خواهد یافت تا به عنوان کریدور ریلی مهم برای مبادلات تجاری برون مرزی استفاده شود.
در سال‌های اخیر نشست‌های مشترک میان مسئولان اردبیل و جمهوری آذربایجان با هدف تسهیل تردد، کاهش تعرفه‌ها و توسعه تجارت منطقه‌ای برگزار شده و استمرار این همکاری‌ها زمینه‌ساز افزایش حجم مبادلات و گسترش روابط اقتصادی دو کشور شده است.
جذب سرمایه‌گذاری در صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز موضوع دیگری است که مدیران استان اردبیل با جدیت دنبال آن هستند و با هدف تکمیل زنجیره ارزش محصولات کشاورزی و معدنی دولت تسهیلات ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی در نظر گرفته است.
چشم‌انداز آینده
منطقه آزاد تجاری صنعتی استان اردبیل با مرکزیت و محوریت شهرستان مرزی بیله‌سوار امیدها به ورود سرمایه‌گذاران و تسریع فعالیت‌های زیربنایی و توسعه‌ای را بیشتر کرده است تا به عنوان قطب تجارت مرزی، نقش بارزی در رونق اقتصادی استان و حتی شمالغرب کشور ایفا کند.
بازارچه‌های مرزی بیله‌سوار و “بازارچه آزادلو در صورت راه‌اندازی” به همراه گمرک بیله‌سوار قابلیت عرضه مستقیم محصولات زراعی، باغی، دامی و صنایع دستی را دارن و می‌تواند به مراکز صادراتی منطقه‌ای تبدیل شود
در صورت بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های مرزی، اردبیل می‌تواند به دروازه صادراتی ایران به قفقاز، روسیه و آسیای مرکزی تبدیل شود و این تحول نه تنها موجب افزایش درآمدهای ارزی خواهد شد، بلکه اشتغال‌زایی، توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای جایگاه اقتصادی استان را نیز به دنبال خواهد داشت.
استان اردبیل آماده جهش صادراتی است و با نگاهی فرامرزی و عزمی ملی می‌توان این امر را به معنای واقعی محقق کرد و سابقه تردد و تجارت مرزی اردبیل از کاروان‌های سنتی تا پایانه‌های مدرن نیز نشان می‌دهد که جهش صادرات و اقتصاد مرزی در این استان امکان دارد.
استان اردبیل آذرماه امسال میزبان همایش بین‌المللی سرمایه‌گذاری با حضور سفرای حدود هشت کشور منطقه و با هدف معرفی ۲۰۸ فرصت
سرمایه‌گذاری خواهد بود و بی‌تردید پای سرمایه‌گذاران را به منطقه باز خواهد کرد.
امروز با تکیه بر این سابقه تاریخی و زیرساخت‌های مدرن، اردبیل آماده است تا نقش خود را به عنوان دروازه صادراتی ایران به قفقاز و آسیای مرکزی تثبیت کند.
استان اردبیل با بیش از یک میلیون و ۲۸۰ هزار نفر جمعیت و ۱۲ شهرستان در شمال غرب ایران واقع شده است.