به گزارش یازاکو، در دوران تحصیل، به‌ویژه در سال‌های ابتدایی، دانش‌آموزان در حال رشد و تغییرات فیزیکی و ذهنی هستند و هرگونه اختلال در این دوران می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر فرآیند یادگیری و زندگی شخصی آن‌ها داشته باشد. از این رو، انجام معاینات منظم سلامت توسط تیم‌های بهداشتی متخصص، می‌تواند به شناسایی مشکلاتی نظیر ضعف بینایی، شنوایی، مشکلات رشدی یا اختلالات رفتاری کمک کند و امکان مداخله زودهنگام را فراهم آورد.
علاوه بر این، پایش سلامت دانش‌آموزان به‌طور دوره‌ای به خانواده‌ها و معلمان این فرصت را می‌دهد که از وضعیت سلامتی دانش‌آموزان خود آگاه شوند و در صورت نیاز، اقدامات درمانی یا حمایتی مناسب را انجام دهند. این فرآیند همچنین موجب ارتقای سطح آگاهی در مورد اهمیت سلامت و بهداشت در میان جامعه مدرسه‌ای می‌شود.
در نهایت، پایش دوره‌ای سلامت در مدارس نه تنها یک ابزار پیشگیرانه در برابر بیماری‌هاست، بلکه به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای سالم‌تر و موفق‌تر برای دانش‌آموزان محسوب می‌شود. این فرآیند با همکاری مستمر مسئولان آموزش و پرورش، کادر بهداشتی و خانواده‌ها می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی و تحصیل دانش‌آموزان کمک کند و زمینه‌ساز ایجاد نسلی سالم‌تر و پرانرژی‌تر باشد.
در بازدیدهایی که توسط خبرنگار ایسنا از مدارس دولتی، نمونه دولتی و همچنین مدارس غیرانتفاعی استان انجام شد، متوجه وضعیت متفاوت اتاق‌های بهداشت در این مدارس شدیم. در بسیاری از مدارس غیرانتفاعی، پس از پرس‌وجو از دانش‌آموزان، می‌توان دریافت که به‌طور قابل توجهی این اتاق‌ها وجود ندارد و به تبع آن، هیچ‌گونه فعالیت بهداشتی یا مراقبتی در این زمینه در جریان نیست. این امر به‌ویژه در مدارس غیرانتفاعی که از امکانات محدودتری برخوردار هستند، بیشتر مشهود است و نشان‌دهنده کم توجهی به این مقوله در برخی از این مدارس است.
در مقابل، وضعیت اتاق‌های بهداشت در مدارس نمونه دولتی استان مطلوب‌تر به نظر می‌رسد. در این مدارس، اتاق‌های بهداشت به‌طور معمول موجود بوده و فعالیت‌های بهداشتی و مراقبتی به‌خوبی در جریان است. این مدارس از امکانات بهداشتی مناسب‌تری برخوردارند و به دلیل اولویت‌بخشی به سلامت دانش‌آموزان، اقدامات بهداشتی به صورت منظم و دقیق انجام می‌شود.
اما در مدارس دولتی، وضعیت به‌طور متوسط و بسته به امکانات و فضای هر مدرسه متفاوت است. در برخی از این مدارس، اتاق‌های بهداشت به‌طور استاندارد موجود است و فعالیت‌های بهداشتی به‌طور منظم انجام می‌شود. با این حال، در بسیاری از مدارس دولتی دیگر، به‌ویژه آن‌هایی که با کمبود فضا مواجه هستند یا ساختمان‌های قدیمی دارند، متاسفانه اتاق‌های بهداشت وجود ندارد یا در بهترین حالت، این اتاق‌ها به شکلی محدود و ناکافی در اختیار قرار دارند. این امر منجر به کاهش کیفیت خدمات بهداشتی و مراقبتی در برخی از مدارس دولتی می‌شود و چالش‌هایی در این زمینه به وجود می‌آورد.
اگرچه در برخی مدارس دولتی و نمونه دولتی امکانات بهداشتی نسبتاً مناسبی وجود دارد، اما در مدارس غیرانتفاعی و بسیاری از مدارس دولتی، همچنان کمبود اتاق‌های بهداشت و امکانات لازم برای ارائه خدمات بهداشتی محسوس است و نیاز به توجه بیشتری در این زمینه احساس می‌شود.
سارا موسوی فرید، معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی، در خصوص پایش دوره‌ای سلامت دانش‌آموزان در مدارس استان گفت: غربالگری سلامت در تمامی مقاطع تحصیلی مدارس، به‌ویژه در دوره ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم هر سه سال یک‌بار انجام می‌شود.
وی افزود: در پایه اول ابتدایی، سنجش‌های مختلفی از جمله قد، وزن، بینایی و شنوایی از طریق مراکز سنجش سلامت انجام می‌شود و نتایج آن در پرونده هر دانش‌آموز ثبت و به مدارس انعکاس داده می‌شود.
موسوی فرید ادامه داد: در پایه‌های بالاتر، از جمله پایه چهارم، ارزیابی‌هایی مانند بینایی‌سنجی و شنوایی‌سنجی، ارزیابی کمبود آهن و شاخص‌های عمومی بهداشت از طریق مراکز بهداشت انجام می‌شود و نتایج آن به مدارس ارسال می‌گردد.
وی با بیان اینکه پایه‌های هفتم و دهم نیز این فرآیند غربالگری را تکرار می‌کنند، گفت: مراقبان سلامت، علاوه بر نظارت عمومی بر بهداشت دانش‌آموزان، به ویژه در زمینه بهداشت دهان و دندان و پیشگیری از اضافه وزن و چاقی، آموزش‌هایی در خصوص حرکات بدنی و فعالیت‌های ورزشی به دانش‌آموزان ارائه می‌دهند.
معاون تربیت بدنی و سلامت اداره کل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی به موضوع کمبود آهن و ویتامین «د» اشاره کرد و ادامه داد: مراقبین سلامت بیشتر در مقاطع ابتدایی وجود دارد و با توجه به کمبود نیروی انسانی این افراد در مقاطع بالاتر آنچنان وجود ندارد بنابراین از رابطین سلامت از جمله معاونین پرورشی برای آشنایی دانش‌آموزان با مکمل یاری و تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز استفاده می‌کنند.
وی افزود: در بسیاری از مدارس، برنامه‌های سنجش بینایی و شنوایی به طور سالانه انجام می‌شود. همچنین، موضوع پیشگیری از بیماری‌های شایع نظیر شپش سر در فصل‌های پاییز و زمستان با دقت بیشتری پیگیری می‌شود تا از شیوع این بیماری‌ها جلوگیری شود.
نبود اتاق بهداشت در بسیاری از مدارس غیرانتفاعی
موسوی فرید، همچنین به مشکلات موجود در برخی مدارس اشاره کرد و گفت: متاسفانه به دلیل کمبود فضا در برخی مدارس، اتاق بهداشت وجود ندارد و تاکید آموزش و پرورش بر این است که در صورت نبود فضا از برخی فضاهای دیگر مانند نمازخانه‌ها یا کتابخانه‌ها به عنوان اتاق بهداشت استفاده شود در مدارس غیرانتفاعی نیز به دلیل هزینه‌های بالا، این کمبود بیشتر محسوس است.
وی اظهار کرد: برای پیشگیری از بیماری‌های دهان و دندان، معاینات بهداشتی انجام می‌شود و دانش‌آموزانی که مشکلات سطحی دندان دارند، به مراکز دندانپزشکی طرف قرارداد آموزش و پرورش ارجاع داده می‌شوند.
معاون تربیت بدنی و سلامت همچنین از اهمیت بررسی سلامت قلبی عروقی دانش‌آموزان در هنگام انجام فعالیت‌های بدنی خبر داد و افزود: قبل از هر فعالیت بدنی، باید فرم سلامت توسط پزشک معتمد تایید می‌شود و در صورت مشاهده علائم غیرطبیعی در قلب، از انجام فعالیت‌های سنگین جلوگیری می‌شود.
موسوی فرید گفت: مشاوران مدارس به‌ویژه در مقطع متوسطه اول، به‌طور فعال با دانش‌آموزان در ارتباط هستند و در صورت مشاهده علائم خطرناک از جمله پرخاشگری یا اقدام به خودکشی، بلافاصله وارد عمل می‌شوند و در صورت نیاز، دانش‌آموزان به مراکز روانپزشکی ارجاع داده می‌شوند.
وی به اهمیت آموزش کمک‌های اولیه و امداد و نجات در مدارس اشاره کرد و گفت: در مدارس پرجمعیت، آموزش‌های کمک‌های اولیه و امداد و نجات به دانش‌آموزان ارائه می‌شود در برخی مدارس یک دهم مدرسه و در برخی دیگر یک پنجم مدرسه آموزش لازم را دریافت می‌کنند تا بتوانند در شرایط اضطراری کمک‌های اولیه را ارائه دهند و پیش از رسیدن اورژانس اقدامات لازم انجام شود.
موسوی فرید افزود: تمامی اقدامات بهداشتی و درمانی در مدارس به ویژه در مناطق محروم و روستاهای کم‌برخوردار استان با اولویت قرار دارد و برای نظارت بر نحوه هزینه‌کرد اعتبارات، بازرسی‌هایی به طور مرتب انجام می‌شود. تفاهم‌نامه‌هایی با سایر ارگان‌ها مانند هلال احمر، بهداشت، علوم پزشکی و محیط زیست برای هماهنگی و انجام وظایف مشترک داریم.