به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یازاکو به نقل از دیلی صباح ابرهارد زانگر، رئیس بنیاد مطالعات لوویان مستقر در سوئیس، گفت که تعداد، مقیاس و میزان حفاظت از مکان‌های باستانی در ترکیه همچنان او را شگفت‌زده می‌کند و این کشور را «بهشتی واقعی برای باستان‌شناسی» خواند.
سنت‌های کیهان‌شناسی باستانی
زنگر گفت: بشریت افسانه‌ها و باورهای زیادی در مورد خلقت جهان ایجاد کرده است. او خاطرنشان کرد که حتی قدیمی‌ترین منابع مکتوب – لوح‌های خط میخی سومری از حدود ۲۶۰۰ سال قبل از میلاد – توصیف می‌کنند که چگونه خدایان آسمان‌ها و زمین را از هم جدا کردند و نظم کیهانی را برقرار کردند.
آخرین گزارش این بنیاد بر یک جام نقره‌ای کوچک کشف شده در عین سامیه در سرزمین‌های فلسطینی متمرکز است. زنگر گفت: این ظرف که قدمت آن به قرن ۲۳ پیش از میلاد می‌رسد، قدیمی‌ترین جام نقره‌ای شناخته شده در جهان محسوب می‌شود.
او گفت: «این کشف مهم است زیرا برای اولین بار به ما اجازه می‌دهد تا آثار باستانی مختلف – که قبلاً به صورت مجزا و مرموز دیده می‌شدند – را در یک تصویر منسجم پیوند دهیم. اکنون می‌توانیم ردیابی کنیم که چگونه نقوش بیانگر تلاش‌های بشر برای درک ریشه‌های جهان، قرن‌ها در مناطق وسیع منتقل شده و سنت‌های فرهنگی را از بین‌النهرین تا جنوب شرقی اروپا شکل داده‌اند.»
این گزارش همچنین به نظریه‌هایی اشاره می‌کند که برخی از نمادهای روی جام ممکن است ریشه در گوبکلی‌تپه – تقریباً ۱۱۶۰۰ سال پیش – داشته باشند. زنگر هشدار داد که این ارتباط هنوز اثبات نشده است.
او گفت: «برای ما به عنوان دانشمند، دیدن برخی از عناصر شمایل‌نگاری روی یک جام ۴۲۰۰ ساله که در گوبکلی‌تپه نیز دیده می‌شود، که بسیار قدیمی‌تر است، تعجب‌آور است. یکی از وظایف اصلی باستان‌شناسی، پر کردن شکاف زمانی عظیم بین دوره نوسنگی پیش از سفال گوبکلی‌تپه و عصر برنز تروا با اکتشافات جدید و درک بهتر زمینه‌ها است.»
کاوش‌ها در کاراهان تپه، سازه‌ها و ابزارهای عمومی نوسنگی را نشان می‌دهد که منعکس کننده زندگی روزمره و صنایع دستی است.
زنگر خاطرنشان کرد که اگرچه مکان‌هایی مانند چاتال‌هویوک و هاکیلار به خوبی شناخته شده‌اند، اما شواهد فعلی هنوز برای ردیابی کامل انتقال بی‌وقفه ایده‌ها از سکونتگاه‌های اولیه نوسنگی در جنوب شرقی آناتولی کافی نیست.
ردیابی تبادل نمادین
این گزارش به منشور لیدار هویوک که در نزدیکی شانلی‌اورفه کشف شده و برای اولین بار در این مطالعه منتشر شده است، اشاره می‌کند. زنگر گفت که این اثر باستانی، حلقه مفقوده مهمی در تحقیقات آنها در مورد جابجایی نمادها و ایده‌ها از بین‌النهرین به جنوب شرقی آناتولی و شام است.
او تأکید کرد که آناتولی از نظر سکونتگاه‌های نوسنگی فوق‌العاده غنی است – زادگاه کشاورزی اولیه، دامداری و زندگی روستایی.
او افزود، الگوی مشابهی در نمادگرایی آسمانی پدیدار می‌شود.
زنگر گفت: «باستان‌شناسی دهه‌هاست که در بسیاری از نقاط جهان مورد مطالعه قرار گرفته است، اما جای آناتولی مدت‌ها روی نقشه خالی مانده بود.
تحقیقات ما در طول ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد که این منطقه هم به عنوان یک پل جغرافیایی و هم به عنوان یک پل زمانی عمل کرده و ایده‌های شمایل‌نگاری و مذهبی را از بین‌النهرین سومری به یونان کلاسیک منتقل کرده است. ما تازه در آغاز کشف نقش واقعی آناتولی در تاریخ اندیشه هستیم.»
«بهشت باستان‌شناسی»
زنگر که نزدیک به ۲۰ سال تحقیقات باستان‌شناسی در کشورهای شرق مدیترانه انجام داده است، گفت: «تعداد، اندازه و وضعیت حفاظت از مکان‌های باستانی در ترکیه عمیقاً مرا تحت تأثیر قرار داد . ترکیه واقعاً بهشتی برای باستان‌شناسی است. این موضوع نه تنها در مورد سکونتگاه‌های شناخته‌شده یونانی و رومی، بلکه در مورد فرهنگ‌های بومی عصر برنز نیز صدق می‌کند. پتانسیل کشف در اینجا بسیار زیاد است.»
او گفت تیمش در حال حاضر روی پروژه‌هایی تمرکز دارد که می‌توانند با منابع نسبتاً کم، نتایج معناداری به بار آورند، هرچند هنوز موارد بسیار بیشتری برای کشف شدن وجود دارد.
زنگر گفت، با وجود غنای این منطقه، دانشمندان هنوز به طرز شگفت‌آوری اطلاعات کمی در مورد فرهنگ‌های بومی اولیه آناتولی دارند، که همچنان به عنوان «نوعی فضای خالی» در نقشه‌های ماقبل تاریخ ظاهر می‌شوند.
او افزود که کتاب‌های درسی اغلب بر تمدن‌های هیتی و میسنی در اواخر عصر برنز تأکید دارند، اما این تمرکز محدود «بسیاری از پرسش‌های بزرگ باستان‌شناسی مدیترانه را بی‌پاسخ می‌گذارد.»