به گزارش یازاکو، صنعت ریلی ایران در سالهای اخیر مسیری متفاوت را تجربه کرده است؛ مسیری که از دل تحریمها و محدودیتهای بینالمللی آغاز شد اما امروز به نقطهای رسیده که بسیاری از محصولات کلیدی این صنعت، نهتنها در داخل کشور تولید میشوند، بلکه توان رقابت با برندهای معتبر اروپایی را نیز پیدا کردهاند.
شرکت گسترش صنایع ریلی ایران یکی از بازیگران اصلی این تحول است؛ مجموعهای که با تکیه بر توان مهندسی داخلی و همکاری گسترده با دانشگاههای مطرح کشور، توانسته است بخش مهمی از فناوری سوزن ریلی را بومیسازی کند.
صنعت ریلی یکی از ستونهای اصلی توسعه اقتصادی و زیرساختی است که نقش مهمی در کاهش هزینههای حملونقل، افزایش ایمنی، کاهش مصرف انرژی و حتی دیپلماسی خارجی با کشورهای همسایه و دور دارد.
اهمیت صنعت ریلی در ایران زمانی ۲ چندان میشود که بدانیم بسیاری از تجهیزات و ادوات ریلی کشور طی سالها از خارج تأمین میشد و هر اختلالی در واردات، سرعت توسعه شبکه ریلی را با چالشهای جدی مواجه میکرد. تحریمها این وابستگی را بهطور ناگهانی آشکارتر کردند و نشان دادند که آینده این صنعت بدون بومیسازی، با مخاطرات جدی روبهرو است. چنین شرایطی باعث شد شرکتهای داخلی ناچار شوند به جای اتکا به واردات، مسیر دشوار اما ضروری تولید ملی را در پیش بگیرند.
شرکت گسترش صنایع ریلی ایران یکی از مجموعههایی است که در دل همین محدودیتها، کار بزرگی را آغاز کرد. این شرکت در حالی به سمت تولید تجهیزات پیچیده و فوقمهندسیِ سوزن ریلی حرکت کرد که بسیاری از این فناوریها پیشتر تنها در اختیار چند کشور محدود بود و انتقال دانش آن تقریباً ناممکن به نظر میرسید. تحریمها عملاً راه واردات را بستند اما در عوض موتور نوآوری داخلی را روشن کردند و این شرکت توانست در شرایط کمسابقه فشار اقتصادی، پایههای یک صنعت راهبردی را در داخل بنا کند.
اهمیت اقدام این شرکت فقط در جلوگیری از خروج ارز از کشور نیست؛ بلکه در این است که بومیسازی تجهیزات حیاتی ریلی، امنیت شبکه حملونقل و پایداری توسعه کشور را تضمین میکند. ساخت سوزن ریلی و قطعات کلیدی آن که از پیچیدهترین فناوریهای صنعت ریلی محسوب میشود، کشور را از یک تهدید بالقوه در حوزه زیرساخت نجات داده و وابستگی استراتژیک ایران به چند شرکت خارجی را کاهش داده است.
این شرکت اکنون به مرحلهای رسیده که در خاورمیانه بدون رقیب فعالیت میکند و محصولاتش از نظر کیفیت، طراحی و اجرا در تراز کشورهای پیشرو مانند فرانسه و اتریش قرار گرفته است.
فهرست
افزایش چهار برابری تولید
محمد کلامی، مدیرعامل شرکت گسترش صنایع ریلی ایران در گفتوگو با ایرنا، با اشاره به پیشرفتهای اخیر این مجموعه، گفت: با همکاری دانشگاههای استان و کشور، بهویژه دانشگاه صنعتی شریف، توانستیم به فناوری تولید سوزن ریلی از نظر متریال و طراحی دست یابیم و امروز بهعنوان یکی از قویترین تولیدکنندگان ادوات ریلی در خاورمیانه فعالیت میکنیم بهگونهای که محصولات ما توان رقابت با برندهای مطرح اروپایی از جمله فرانسه و اتریش را دارد.
وی افزود: دانش تولید این تجهیزات در کشور بومیسازی شده است و هر سال تلاش میکنیم محصولات جدیدی را برای تأمین نیاز داخل به سبد تولید اضافه کنیم. این شرکت در خاورمیانه هیچ رقیبی ندارد و نزدیکترین رقبای آن، ترکیه، چین، فرانسه و اتریش هستند که معتقد هستیم محصولات ما از نظر فنی نسبت به چین در سطح بالاتری قرار دارد و از نظر کیفیت نیز قابل مقایسه با محصولات اروپایی است.
کلامی درباره طرحهای توسعهای شرکت، اظهار کرد: طرح تولید ریل زبانه تا پایان امسال با سرمایهگذاری بیش از یک همت افتتاح میشود. برای این پروژه یک دستگاه هیدرولیک چهار هزار تنی خریداری و نصب شده و سالن تولید نیز تکمیل شده است؛ همچنین برای سال آینده برنامه خرید دستگاه فلشبات جوش را داریم که یکی از شاخصههای مهم توسعه در این صنعت به شمار میرود و میتواند کیفیت جوش ریل به تکه مرکزی را ارتقا دهد.
مدیرعامل شرکت گسترش صنایع ریلی ایران با بیان اینکه امسال رکورد تاریخی تولید در شرکت شکسته شده است، توضیح داد: میزان تولید ما اکنون چهار برابر سال گذشته است. در ۹ ماهه نخست سال، برابر مجموع تولید سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۲ محصول تولید کردهایم و تلاش داریم تا پایان سال به حداقل پنج برابر تولید سال قبل برسیم.
وی با اشاره به اهمیت توسعه محصولات جدید، افزود: این شرکت در یک حرکت پویا در حال تولید محصولات نوآورانه و ایجاد صرفهجویی ارزی است. هدف ما کاهش نیاز کشور به واردات تجهیزات ریلی و جلوگیری از خروج ارز بوده و انتظار داریم نهادهای تخصیصدهنده ارز از جمله وزارت صمت و بانک مرکزی در تأمین مواد اولیه حمایت بیشتری داشته باشند چراکه ارزی که برای واردات مواد اولیه اختصاص مییابد، مانع خروج چندین برابر ارز برای واردات محصول نهایی از خارج میشود.
وی تاکید کرد: با این سطح از توانمندی و ایمان به کیفیت محصولات، میتوانیم به یکی از قطبهای بزرگ صنعتی کشور و استان تبدیل شویم.
استفاده از ۱۵۰ نوع قطعه در سوزن ریلی/فقط سه قطعه را وارد میکنیم
قاسم غفارپور، مدیر تولید شرکت گسترش صنایع ریلی ایران نیز در گفتوگو با ایرنا، گفت: در یک سوزن ریلی، حدود ۱۵۰ نوع قطعه و در مجموع نزدیک به ۳ هزار قطعه به کار میرود که تمامی آنها بهجز سه قطعه که به دلیل نوع مواد اولیه همچنان وارداتی است، در واحد تولید شرکت ساخته میشود.
وی افزود: واحد تحقیق و توسعه شرکت در سالهای اخیر، طراحی و ساخت واحدی جدید را در دستور کار قرار داده است که میتواند یکی از این قطعات وارداتی را نیز در داخل کشور بومیسازی کرده و نیاز کشور به واردات آن را به صفر برساند.
بی نیازی از واردات زبانه
احسان گرزن، معاون اجرایی شرکت گسترش صنایع ریلی ایران نیز در گفتوگو با ایرنا، گفت: این شرکت از سال ۱۳۹۷ و همزمان با آغاز تحریمها، روند بومیسازی سوزن ریلی را آغاز کرده است و گامهای بلند و مستحکمی در این مسیر برداشته است؛ از جمله بومیسازی تکه مرکزی که یکی از قطعات کلیدی در سوزن ریلی به شمار میرود.
وی ادامه داد: در راستای همین استراتژی، تلاش کردهایم تمامی اقلام مرتبط با سوزن را بومیسازی کنیم که از جمله آنها سوله فورج زبانه است. اجرای این پروژه ما را از واردات زبانه و عملیات فورج آن بینیاز میکند و یک پروژه ملی در راستای خودکفایی صنعت ریلی کشور محسوب میشود.
تجربه این شرکت نشان میدهد که استفاده از دانش دانشگاهی، تقویت واحدهای تحقیقوتوسعه و اعتماد به مهندسان ایرانی، نهتنها میتواند چرخه تولید را پایدار کند، بلکه قادر است ایران را در حوزههایی که زمانی دور از دسترس بود، به بازیگری قدرتمند تبدیل کند. صنعت ریلی امروز بیش از هر زمان دیگر از مرحله مقاومت عبور کرده و وارد دوره ساخت، رشد و رقابت شده است؛ مسیری که ادامه آن میتواند آینده زیرساخت حملونقل کشور را متحول کند.
این مسیر نهتنها مصداق مقاومت صنعتی در برابر تحریم است، بلکه نشان میدهد بومیسازی در حوزههایی که زمانی غیرممکن بهنظر میرسید، اکنون به یکی از سرمایههای بزرگ صنعت کشور تبدیل شده است.