به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یاز اکو به نقل از آستانه تایمز، در پی سفر مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران به قزاقستان کنفرانس خبری مشترکی با حضور روسای جمهور دو کشور برگزار شد.
رئیس جمهور قزاقستان تأکید کرد که ایران کشوری با جایگاه مهم بینالمللی شریکی قابلاعتماد برای قزاقستان در خاورمیانه است. او به روابط تاریخی، فرهنگی و زبانی عمیقی اشاره کرد که از دوران جاده بزرگ ابریشم میان دو ملت برقرار بوده و موجب تبادل فناوریها، ادیان و سنتهای فرهنگی در سرزمینهای متعلق به قزاقستان و ایران امروزی شده است.
وی خاطرنشان کرد که اسناد آرشیوی ایران به خاننشین قزاق و توصیف قزاقها به عنوان مردمی شجاع اشاره دارد. همچنین به تعاملات دیپلماتیک میان تَوکهخان و شاه سلطان حسین و نیز گزارشی درباره دیدار هیئتهای سفارتی در مسکو و سفر فرستاده ایرانی به دشتهای قزاق اشاره کرد. ابوالخیرخان نیز سفیری نزد نادرشاه فرستاده و تمایل خود را به گسترش روابط ابراز کرده بود.
توقایف یادآور شد که عبدالعزیز شرفالدین تبریزی استاد ایرانی طایقازان مشهور در آرامگاه خواجه احمد یسوی را ساخته است.
رئیس جمهور قزاقستان افزود: بیش از ۵ هزار قزاق قومی در استان گلستان ایران ساکن هستند. توقایف همچنین بر میراث فرهنگی مشترک تأکید کرد؛ اثری که بر سنتهای معنوی و ادبی در سراسر منطقه بزرگ توران تأثیر گذاشته و نیز بر آثار ابوعلی ابراهیم قوناکول (آبای) که با فردوسی، حافظ و سعدی آشنایی داشته است.
او افزود که ۲۷ نسخه خطی تاریخی که هیئت ایرانی به همراه آورده شامل اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ، وضعیت اجتماعی-اقتصادی و پویاییهای منطقهای خاننشین قزاق در سده هجدهم است، از جمله دادههایی درباره اکتشافات معدنی و استخراج اولیه منابع در دشتهای قزاق.
توقایف بیان کرد که ایران وارث راستین یک تمدن بزرگ است که خاورمیانه و اوراسیا را به هم پیوند میدهد. او پیشرفت اخیر ایران در توسعه اجتماعی-اقتصادی، علم و فناوری را ستود و آن را نتیجه تلاش مردم ایران و سیاستهای متعادل رهبرانش دانست. او گفت قزاقستان صمیمانه از توسعه ایران حمایت میکند و برای این کشور آیندهای روشن آرزو دارد. تقویت اتحاد و گسترش دستاوردهای مشترک، هدف مشترک دو کشور است.
توافقهای کلیدی امضا شده
توقایف ابراز اطمینان کرد که سفر پزشکیان به آستانه محرکی قوی برای همکاریهای دوجانبه خواهد بود. هشت سند مهم بیندولتی امضا شد؛ از جمله معاهده کمک حقوقی متقابل در امور کیفری و پروتکل اصلاحی توافق دوجانبه درباره حملونقل جادهای بینالمللی. دو هیئت همچنین برنامههای همکاری بین وزارتخانههای خارجه و برنامه تبادلات فرهنگی ۲۰۲۶ تا ۲۰۲۸ را تصویب کردند.
یادداشت تفاهمهایی نیز درباره مالکیت فکری، همکاری راهبردی در حوزه حملونقل و لجستیک، همکاری در حوزه بهداشت و درمان، و شراکت رسانهای بین مجتمع تلویزیون و رادیوی ریاستجمهوری قزاقستان و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به امضا رسید.
حملونقل، لجستیک و اتصال منطقهای
توقایف از ظرفیت بزرگ همکاری در بخش حملونقل و لجستیک سخن گفت. حدود ۸۵ درصد حملونقل زمینی کالا میان اروپا و چین از مسیر قزاقستان میگذرد؛ موضوعی که اهمیت کریدور شمال–جنوب و راهآهن قزاقستان–ترکمنستان–ایران را افزایش میدهد.
قزاقستان نوسازی شبکه ریلی، ساخت مسیرهای حملونقل جدید و توسعه حملونقل دریایی در دریای خزر را آغاز کرده است. توقایف از سرمایهگذاران ایرانی برای مشارکت در این طرحها دعوت کرد و نقش ایران را بهعنوان دروازه قزاقستان به بازارهای آسیای جنوبشرقی و آفریقا برجسته نمود. او از ایران برای تخصیص زمین به قزاقستان در بندر شهید رجایی بندرعباس قدردانی کرد.
همکاریهای منطقهای و کشاورزی
به گفته توقایف همکاریهای بیناستانی باید به یکی از محرکهای روابط دوجانبه تبدیل شود. او به شراکتهای موجود میان مناطق قزاقستان و استانهای ایران اشاره کرد و از پیشنهاد ایجاد یک منطقه آزاد مشترک در استان منقستو استقبال نمود؛ منطقهای که امکان تولید کالاهای نهایی از مواد اولیه ایرانی برای صادرات منطقهای را فراهم میکند.
کشاورزی همچنان یک بخش اولویتدار است. قزاقستان سال گذشته بیش از ۵۰۰ هزار تن جو به ایران صادر کرد و توان افزایش چند برابری این میزان را دارد. دو رئیسجمهور درباره همکاری در مدیریت کارآمد منابع آب، کشاورزی دیجیتال، صنایع فرآوری و فناوریهای نوین بهرهبرداری از زمین گفتوگو کردند.
فناوری اطلاعات، فرهنگ، آموزش و علم
رؤسایجمهور توافق کردند همکاری در حوزه فناوری اطلاعات، از جمله معرفی راهکارهای نوین و گسترش پژوهشهای مشترک را تقویت کنند. پیوندهای فرهنگی و انسانی همچنان پلی طلایی در روابط دوجانبه به شمار میرود. توقایف به وزارت فرهنگ و اطلاعات قزاقستان دستور داد با همکاری شرکای ایرانی، نمایشگاهی از نسخههای خطی تاریخی ارائهشده از سوی ایران برگزار کند. دو کشور همچنین در ساخت یک مجموعه فرهنگی–تاریخی اختصاصیافته به ابونصر فارابی همکاری خواهند کرد. رهبران دو کشور درباره تقویت همکاری در آموزش، علم و بهداشت و درمان شامل تبادلات حرفهای و توسعه ظرفیتها بحث و گفتوگو کردند.
دستورکار بینالمللی
دو رئیسجمهور درباره چالشهای جهانی تبادل نظر کردند و نسبت به درگیریهای مسلحانه، تحریمها و جنگهای تجاری ابراز نگرانی نمودند. آنان بر ضرورت بازسازی اعتماد به سازمانهای بینالمللی، پایبندی به منشور سازمان ملل، اجرای حقوق بینالملل و حلوفصل مسالمتآمیز مناقشات از طریق دیپلماسی تأکید کردند. قزاقستان و ایران تلاشهای هماهنگ خود را در سازمانهای بینالمللی ادامه خواهند داد.
توقایف در پایان گفت که تقویت شراکت گسترده میان آستانه و تهران کاملاً با منافع هر دو ملت سازگار است و بر پایه دوستی و برادری ادامه خواهد یافت.
زمینه تاریخی و دستاوردهای تجاری
روابط دیپلماتیک بین قزاقستان و ایران در ژانویه ۱۹۹۲ برقرار شد. از دهه ۱۹۹۰ تاکنون بیش از ۱۵ دیدار سطح عالی برای تقویت گفتوگوی دوجانبه انجام شده است. دیدار توقایف از تهران در ژوئن ۲۰۲۲ به امضای ۲۴ توافق، قراردادهای تجاری به ارزش ۲۳۵ میلیون دلار و راهاندازی نخستین قطار کانتینری در مسیر قزاقستان–ترکمنستان–ایران–ترکیه منجر شد.
در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۵ حجم تجارت به ۳۱۰.۸ میلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۴.۹ درصد رشد داشته است. این رشد عمدتاً ناشی از افزایش نزدیک به سه برابری صادرات قزاقستان بهویژه جو، گندم، پنبه و محصولات فرآوریشده کشاورزی بوده است. در همین حال، واردات ایران کاهش ملایمی را نشان داد، اما در برخی کالاهای غذایی و صنعتی رشد داشت.