یاز اکو؛ ساناز شهابی – نبود یا کمبود کالاهای اساسی طی یکسال اخیر برای مردم ایران عادی شده است، قضیه چندان پیچیده نیست. در ابتدا محصولی چند ماه به طور ناگهانی از بازار محو می‌شود، سپس دولت وارد عرصه شده و تحت عنوان «تامین کالاهای اساسی» ریش گرو می‌گذارد و با اخذ کارت ملی همان محصول نایاب به قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد، آن هم با تحمل صف چند ساعته. اما مدتی بعد در نهایت دوباره محصول در بازار کم پیدا می‌شود، تنها در جاهایی خاص عده‌ای با قیمت گزاف قادر به خرید محصول می‌شوند و سپس دوباره بازار از همان کالا اشباع می‌شود، اما با قیمتی بیشتر از ارزش واقعی و کمتر از حباب قیمتی حاصل از کمیابی.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری یازاکو، این خلاصه‌ی حال و روز مردم ایران طی یک سال گذشته است، گاه روغن، گاه مرغ و اکنون سیمان، بازیگران اصلی این میدان خنده‌آور بازار هستند. با این تفاوت که سیمان یک محصول پایه و اساسی است که اگر گران شود، تبعات آن کل جامعه را درگیر می‌کند.
قطعی برق عامل گرانی سیمان
طی روزهای اخیر قطعی برق و افزایش هزینه‌های تولید عاملی شده تا کارخانجات سیمان حدود ۳۰ درصد از تولیدات خود را کاهش دهند و این کمبود عرضه باعث به هم خوردن تعادل عرضه و تقاضا شده است، به طوریکه در بازار بناب قیمت هر پاکت سیمان از حدود ۴۰ هزار تومان به بیش از ۶۰ هزار تومان رسیده است.
بورس هم حریف قیمت سیمان نشد
به گفته‌ی استاندار آذربایجان‌شرقی، ماهیت رفتن سیمان به بورس کالا به دلیل شفاف‌سازی و حذف دلال بوده اما در عمل این اتفاق نیفتاد و مشکل حل نشد و در فصل کاری ساخت و ساز، پروژه‌های متعدد استان نمی‌توانند سیمان مورد نیاز را تأمین کنند.
دپوی مقطعی سیمان در انبارها، دلیل گرانی این محصول
نایب‌رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران معتقد است: برخی تولیدکنندگان سیمان و گروهی از واسطه‌ها در این بازار با ترفندهایی و با استفاده از شرایط خاص به وجود آمده، قیمت سیمان را در فاصله‌ی زمانی‌های کوتاه افزایش داده‌اند.
به گفته‌ی ایرج رهبر گفت: از اصلی‌ترین شگردهای این افراد، دپوی مقطعی سیمان در انبارها با هدف کمیاب شدن این کالا در بازار است تا تقاضای فزونی یافته نسبت به عرضه، زمینه‌ی رشد قیمت را فراهم کند و پس از ایجاد این بستر، عرضه‌ی کالاهای انبارشده، آغاز شود؛ در این میان قطعی برق و کاهش تولید باعث شد تا این افراد به‌راحتی بتوانند نرخ‌های بازار را بالا ببرند.
به گفته‌ی او، مسئله‌ی دیگری که سبب رشد قیمتها شده؛ صادرات سیمان است. ما شاهد هستیم که امروز حتی کلینکر هم صادر می‌شود بنابراین کالایی که باید تقاضای داخلی را پاسخ دهد از کشور خارج می‌شود و کمبود کالا در بازار داخلی، مسبب رشد دوباره قیمتها می‌شود.
دلالان، عامل گرانی سیمان
جمشید برزگر، رئیس انجمن انبوه سازان استان در گفتگو با خبرنگار یاز اکو در رابطه با گرانی سیمان گفت: یک سری دلال و واسطه در بازار هستند که با پیش خرید سیمان و حتی فولاد آنها را با قیمت گران‌تری وارد بازار می‌کنند.
عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز ادامه داد: دولت باید تمام این امور را به بخش خصوصی واگذار کرده و خود به طور کامل بر انجام فرایندها نظارت داشته باشد، وگرنه نتیجه می‌شود همین شرایط که تمام پروژه‌های ملی از قبیل راه‌سازی، پل‌سازی، ساختمان‌سازی، مدرسه، درمانگاه و…به دلیل وابستگی به سیمان تماماً با تأخیر انجام می‌شوند.
وی با طرح این پرسش که چرا سیمان در بازار بورس عرضه نمی‌شود، گفت: اگر سیمان در بازار بورس عرضه شود با قیمت بسیار کمتری به دست مشتریان می‌رسد، اما این کار یا اصلا انجام نمی‌شود، یا حتی زمانی که این محصولات در بازار بورس عرضه می‌شود عده‌ای خاص با توجه به ارتباطاتی که دارند، تمام سبد خرید را یکجا می‌خرند و به بقیه افراد که واقعاً برای ساخت و ساز نیازمند سیمان هستند، چیزی نمی‌رسد. در این صورت ما همه باید جمع کنیم و برویم!
برزگر اضافه کرد: کسی نمی‌پرسد چرا در عرض دو ماه سیمان صوفیان هیچ محصولی را در بازار بورس عرضه نکرده است؟! من تعریفی برای این کار ندارم اما با قاطعیت می‌گویم تا زمانی که شبکه‌ی رانت، فساد و آدم‌های رانتی از اطلاعات رانتی استفاده می‌کنند شرایط به همین منوال است. قبل از اردیبهشت ماه هر کیسه سیمان ۲۵ هزار تومان به فروش می‌رسید، اما الان از ۶۰ هزار تومان تا ۱۰۰ هزار تومان هم رسیده است.
وی گفت: باورش سخت است که سیمان صوفیان با این همه عظمت و کیفیت در آذربایجان خودمان وجود داشته باشد و ما برای تهیه‌ی سیمان مجبور به رفتن به بوکان یا همدان شویم.
رئیس انجمن انبوه‌سازان استان با تاکید بر اینکه دولت باید یکبار برای همیشه قیمت سیمان را آزاد کرده و در مقابل معافیت‌های مالیاتی و هزینه‌ی انرژی را لغو کند، افزود: زمانی که دلار ۳۰ هزار تومان بود، فولاد کیلویی هشت الی ۹ هزار تومان به فروش می‌رسید، الان هر دلار حدود ۲۴ هزار تومان است، اما فولاد کیلویی ۱۷ هزار و ۵۰۰ تا ۱۸ هزار تومان به فروش می‌رسد، این قیمتها منطقی نیست.
وی تصریح کرد: تمام این مسائل به دلیل وجود دلالان و مافیا آن هم نه بیرون از خود صنایع بلکه از درون آنها است.
در حالیکه سناریوی دپوی سیمان و به دنبال آن کمبود و گرانی سیمان در پیک کارهای عمرانی چندین ماه است که ادامه یافته است، مسئولان و نهادهای نظارتی همچنان سکوت اختیار کرده‌اند و عملا نه تنها نظارتی بر بازار نیست، هیچ اقدامی در راستای رفع این مشکل نیز صورت نمی‌گیرد.
