به گزارش پایگاه خبری یاز اکو، پیش از شیوع ویروس کرونا، شاید اینترنت در ایران نیازی فرعی برای عموم کاربران محسوب می‌شد و به جز مشاغلی که ارتباط مستقیم با شبکه‌ی اینترنت داشتند، بیشتر کاربران، به‌ویژه کاربران خانگی، احساس نیاز چندانی به سرعت اینترنت نمی‌کردند. اما از حدود یک سال پیش که حتی آموزش نیز مجازی و اینترنتی شد، این مشکل همچون آتش زیر خاکستر گُر گرفت و بسیاری از کاربران و حتی مشاغل را دچار مشکل کرد. منابع معتبر از سقوط ۴ پله‌ای سرعت اینترنت و رتبه‌ی ۸۸ ایران در سال ۲۰۲۰ در این زمینه خبر می‌دهند و این در حالی است که تبلیغات رنگارنگ رسانه‌ها عموم مردم جامعه را تشویق می‌کنند که حتی خریدهای روزانۀ خود را از طریق اینترنت انجام دهند تا خطر ابتلا به کرونا را کم کنند.
طبق گزارش‌های جهانی، رتبه‌ی ایران در حوزۀ سرعت اینترنت از کشورهایی چون گواتمالا و گینه‌نو نیز پایین‌تر است. از طرفی بالا رفتن تعرفه‌های اینترنت‌های همراه و وای‌فای نیز باعث نارضایتی کاربران شده چرا که با توجه به آموزش مجازی، این روزها اینترنت پرسرعت، نیاز ضروری تمام خانواده‌ها محسوب می‌شود و گرانی اینترنت در کنار تورم کمرشکن، بار اضافه‌تری بر دوش خانوارها می‌گذارد. به این مشکلات ایرادهای ریزودرشت شبکۀ آموزشی شاد را نیز اضافه کنید که قرار بود دست‌کم اینترنت آن رایگان شود که آن هم محقق نشد. بسیاری این مشکل را ناشی از تورم تجهیزات مخابراتی در پی تحریم‌ها می‌دانند اما واقعیت این است که عده‌ای به دنبال گرفتن ماهی از این آب گل‌آلود هستند و با انحصارطلبی در حوزۀ واگذاری اینترنت خانگی و همراه به کاربران، تنها به فکر درآمدزایی در این حوزه‌اند.
اما آذربایجان‌شرقی در کشوری که خود جایگاه بالای ۸۰ دنیا را دارد، در پلۀ بیست تا بیست و هشت قرار گرفته و قدر مسلم چنین جایگاهی برای استانی که یکی از مهم‌ترین مراکز دانشگاهی کشور بوده، بالاترین حجم تولیدات داخلی را دارد، دارای فعالیت گسترده در حوزۀ صادرات بوده و از طریق چند مرز با کشورهای همسایه در ارتباط است… قابل تصور و قابل قبول نیست.
منتظر باشید کابل نوری از راه برسد!
یاز اکو در این خصوص به سراغ مشکلات کاربران اینترنت خانگی در تبریز رفته است. یکی از کاربران اینترنت خانگی در خصوص سرعت اینترنت در ایام کرونا می‌گوید: «ما از اینترنت خانگی ۲۰۲۰ استفاده می‌کنیم که سرعت آن چنان پایین است که عملاً برای ما که بیشتر کارهای خود را از طریق ایمیل و شبکه‌های مجازی انجام می‌دهیم، بود و نبودش تقریباً تفاوتی ندارد.»
وی می‌افزاید: «وقتی با پشتیبان شبکه تماس می‌گیریم ادعا می‌شود که علت سرعت پایین اینترنت دوری خانۀ ما از مرکز است که باعث طولانی شدن کابل شده و ما چاره‌ای نداریم جز این که صبر کنیم تا کابل نوری کشیده شود که آن هم معلوم نیست کی اتفاق خواهد افتاد. گرفتن اینترنت از شرکت‌های دیگر نیز فایده‌ای ندارد و تغییر چندانی در سرعت اینترنت نخواهد داشت، چون مسئله کابل نوری است که به عهدۀ شرکت مخابرات است.»
آموزش مجازی با این بستر نت، ابتر است
یکی دیگر از کاربرها که معلم است و به گفتۀ خودش روزانه حدود پانزده ساعت با اینترنت سروکار دارد نیز در این باره می‌گوید: «سرعت اتصال به اینترنت و دانلود و آپلود فایل‌ها به‌قدری سرسام‌آور است که من به عنوان معلم برای این‌که به‌موقع بتوانم تدریس کنم با مشکلات زیادی مواجه می‌شوم و از دانش‌آموزان نیز نمی‌توانم انتظار داشته باشم که تکالیف خود را در ساعت تعیین شده و به موقع ارسال کنند. بدین ترتیب کیفیت آموزش تا حد زیادی اُفت می‌کند.»
وی می‌افزاید: «هزینه‌های خرید بسته‌های اینترنتی نیز به‌شدت بالا رفته است، وعدۀ اینترنت به فرهنگی‌ها نیز هرگز محقق نشد و آموزگاران نه تنها هزینه‌های بالایی برای اینترنت متحمل می‌شوند بلکه در روز به جای ۸ ساعت، بیشتر از ۱۵ ساعت کار می‌کنند.»
این گفته‌ها به معنای این است که ایران از نظر سرعت اینترنت در رده‌های آخر، حتی بعد از گواتمالا و گینه‌نو قرار دارد اما از نظر قیمت در رأس کشورهای دنیاست.
تغییر تکنولوژی و تجهیزات در سرعت مؤثر است
یوسف شکوری، مدیر کل اداره مخابرات آذربایجان‌شرقی، در این خصوص می‌گوید: «جز در موارد استثنایی که ورودی اینترنت کشور دچار مشکل یا افت سرعت شده است، در بقیۀ موارد سرعت به طور مستقیم به تجهیزات و نوع مدیای ارتباطی بستگی دارد که می‌توان از ۱۰۰ مگا تا ۲۵۰ مگا سرعت داشت.»
وی می‌افزاید: «نوع سرویس از نسل دو، سه یا چهار و این که نوع سرویس روی کابل مسی باشد یا ADSL نیز در میزان سرعت تأثیرگذارند و این تکنولوژی‌ها از نظر قیمت نیز با یکدیگر یکسان هستند.»
شکوری می‌گوید: «در حال حاضر ما در منطقه‌ای از تبریز به منازل سرویس FDDH یا همان فیبر نوری واگذار می‌کنیم که قادر است تا ۱۰۰ مگ یا حتی ۲۰۰ مگ نیز خدمات دهد.»
وی در پاسخ به مشکل دور بودن از مرکز نیز اذعان می‌کند: «دوری از مرکز و فاصلۀ زیاد نیز در پایین آمدن سرعت تأثیر دارند.» اما گویا این مشکل راه چاره‌ای ندارد و این مسئله در کل کشور به همین منوال است.
به گفتۀ شکوری در حال حاضر در تمام شهرها و روستاهای استان واگذاری اینترنت و نسل چهار تلفن همراه صورت می‌گیرد و فقط در برخی روستاها برنامۀ واگذاری به طور کامل اجرا نشده است.
شرکت‌های خدماتی و قیمت و سرعت‌هایی که یکسان نیستند
در این میان کاربران بدون داشتن معیاری برای سنجش خدمات و با اعتماد به تبلیغات، از شرکت‌های شناخته شده اینترنت خانگی خود را تهیه می‌کنند اما اگر از خدمات ارائه شده راضی نباشند و بخواهند شرکت خود را عوض کنند باید بیشتر از یک ماه بدون اینترنت بمانند چرا که برخی شرکت‌ها جمع کردن فیبر نوری را به مدت چهل روز یا بیشتر به تعویق می‌اندازند تا با این ترفند کاربر را از تعویض شرکت منصرف کنند. گرفتن خدمات جدید از شرکت جدید مستلزم آن است که شرکت قبلی فیبر نوری را جمع‌آوری کند و بدین ترتیب کاربر ترجیح می‌دهد با سرعت کم بسازد.
البته شرکت‌ها از نظر نوع و قیمت ارائۀ خدمات نیز با یکدیگر تفاوت‌های فاحشی دارند اما هنگام پایین بودن سرعت اینترنت، متفق‌القول مشکل را ناشی از مشکلات سراسری و کمبود تجهیزات اعلام می‌کنند.
تمام این‌ها در حالی است که گزارش شش ماهه‌ی وضعیت کیفیت اینترنت در استان‌ها توسط وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات از رتبه‌ی ۲۳ آذربایجان‌شرقی خبر می‌دهند و بر اساس نمودارها، آذربایجان‌شرقی در ضریب نفوذ اینترنت ۳G در رتبه‌ی بیستم و در ۴G رتبه‌ی بیست و هشتم را در بین استان‌های کشور داشته و همچنین در شاخص اینترنت موبایل پهن باند نیز در رتبه‌ی ۲۳ قرار گرفته است. اما مسئولان مربوطه این رتبه‌بندی را ناشی از مشکلاتی در حوزه‌ی بسترها و سرورها دانسته و وعده داده بودند که با سرمایه‌گذاری‌های متناسب بر روی حوزه‌های زیرساختی، بهبود تجهیزات و بستر مخابراتی، اوضاع اینترنت آذربایجان‌شرقی در شش ماهۀ دوم شرایط مطلوب‌تری خواهد داشت و البته منوط به همیاری سایر ارگان‌های خدماتی و به‌ویژه شهرداری در رابطه با عوارض، تامین هزینه‌ی راه دسترسی، برق و موارد دیگر است. چندماهی از شش ماهۀ دوم گذشته و هنوز ارتقائی در کیفیت اینترنت استان مشاهده نشده است و با توجه به شرایطی که مسئولان ذیربط انتظار فراهم شدن آن را دارند بسیار بعید به نظر می‌رسد که در آیندۀ نزدیک بتوانیم شاهد هماهنگی ارگان‌های ذینفع و بسترسازی مناسب برای بهبود کیفیت اینترنت باشیم.
در دنیای امروز که ارتباطات، حتی در نبود همه‌گیری کرونا نیز نقش مهمی در امور روزمره ایفا می‌کنند، یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تبادلات اقتصادی، فرهنگی، آموزشی و اجتماعی اینترنت است که هویتش با سرعت تعریف می‌شود و در صورتی که کاربران نتوانند به ابتدایی‌ترین امکان این ابزار دست یابند دیگر نمی‌توان انتظار توسعه داشت.
