یاز اکو؛ فرناز فرنود بیرنگ – از دیر باز روزهایی در تقویم آذربایجان ثبت شده که خیلی از ماها از آنها بی خبر هستیم، چرا که عادت کردیم با فرهنگ غرب پیش برویم و فکر کنیم که چقدر باکلاسیم و فراموش کردیم که در تقویم خودمان روزهای بسیار زیبا و پر معنایی ثبت شده است.
روز آخر شهریور(۳۱ ام) سونآی(روز عشق) نام دارد که در واقع روز ولنتاین در آذربایجان به شمار می رود.
سونای شبی از سال است که به اصطلاح به آن اعتدال پاییزی گفته می شود. شبی که روز و شب برابر می شوند و ماه کامل می شود. این شب تقریبا شب آخر تابستان است.
البته ممکن است چند روز زودتر یا دیرتر باشد همه اینها بستگی به کامل شدن ماه دارد. اما به هر حال می توان شب آخر تابستان را سونای نامید که روز عشق در آذربایجان محسوب می شود.
در این شب خاص ماه و خورشید در زاویه ی ۱۸۰ درجه قرار گرفته و هنگام غروب دقیقا بر روی هم قرار می گیرند. البته این دیدار خیلی به سرعت اتفاق می افتد و زیاد به طول نمی انجامد. این موضوع تا ابد ادامه دارد. از قدیم این اتفاق به یک نوع عشق تشبیه شده است. عشق ماه به خورشید. عشقی که تمامی ندارد و ابدی محسوب می شود درست مانند عشق هایی که در داستان های فولکلور آذربایجان همانند اصلی-کرم وجود دارد. عشقی که حتی با سوخته شدن نیز تمامی نمی پذیرد.طبق این افسانه عشق این دو عاشق تمامی ندارد و تا ابد تکرار می شود و ادامه می یابد. همه این موارد و عناصر در داستانهای دیگر ما همانند کوراوغلی نیز صادق هستند.
