به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از مهر، مارپیچ قیمت-دستمزد یک نظریه در اقتصاد کلان است که برای توضیح رابطه علت و معلولی بین افزایش دستمزد و افزایش قیمتها یا تورم استفاده میشود. این نظریه بیان میکند که وقتی تورم بالا میرود، دستمزدها به تناسب آن افزایش پیدا میکند و سپس تورم مجدداً افزایش ایجاد خواهد کرد. چرخهای که در آن، افزایش قیمت و دستمزدها از یک بخش به بخش دیگر منتقل میشود. مارپیچ قیمت-دستمزد نشان میدهد که افزایش دستمزد، درآمد یک بار مصرف را افزایش میدهد. اصطلاح درآمد یک بار مصرف، به معنی درآمدی است که برای مصرف خانگی، پسانداز و سرمایهگذاری در دسترس است اما این افزایش درآمدی یک بار مصرف، موجب افزایش تقاضا برای کالاها و به طبع آن، قیمتها میشود.
بالا رفتن قیمتها نیز موجب افزایش مطالبات برای دستمزد بیشتر میشود که نتیجه آن به بالا رفتن هزینههای تولید و افزایش فشار بیشتر بر قیمتها ختم خواهد شد. حال اگر کشوری به جهت مهار تورم دست به تصمیمگیری برای افزایش دستمزد بزند اما پشتوانه مالی کافی نداشته باشد و اقدام به چاپ پول کند، تورمهای آینده ممکن است ابرتورمها را به وجود آورد. زیرا رشد تصاعدی عرضه پول باعث ابر تورم میشود. به این صورت که با چاپ و پخش پول زیاد توسط بانک مرکزی، سطح عمومی قیمتها افزایش مییابد و وقتی که بانک مرکزی با سرعت بیش از حد به چاپ پول میپردازد، نتیجهاش ابر تورم است.
نمونههای جهانی ابر تورم
به عنوان مثال «زیمبابوه» که زمانی یکی از اقتصادهای پیشرو در قاره آفریقا به حساب میآمد، تحت زمامداریِ دیکتاتوری به نام «رابرت موگابه»، خیلی زود مسیر نابودی اقتصادی را در پیش گرفت. زمانی در زیمبابوه، مردم با یک دلار زیمبابوه یک قرص نان میخریدند. چند سال بعد برای خرید همان نان به اندازه ۱۰۰ تریلیون دلار پول زیمباوه لازم بود! کار رفتهرفته به جایی رسید که نرخ تورم ماهانه حدود ۸۰ میلیارد درصدی را هم تجربه کرد. اتفاقی که در این کشور افتاد این بود که موگابه یکی از نزدیکان خود را به ریاست بانک مرکزی منصوب و اقدام به چاپ پول بدون پشتوانه کرد. این امر تا بدان جا پیش رفت که در ژانویه ۲۰۰۸ عرضه پول از ۸۱۱۴۳ درصد قبل از آن به ۶۵۸ میلیون درصد رسید.
با این همه، «رابرت موگابه» در سال ۲۰۱۷ در جریان یک کودتای نظامی از قدرت کنار گذاشته شد و وضعیت زیمبابوه از آن پس تا حدی بهتر شده است. اما حالا کشوری دیگر، جایگاه بالاترین نرخ تورم در جهان را از آنِ خود کرده است؛ ونزوئلا. سیاستهای اقتصادی ونزوئلا با افزایش شدید دستمزدها موجب رشد ناگهانی تورم شد. باورش سخت است اما اقتصاد ونزوئلا زمانی مورد حسادت آمریکای جنوبی بود. این کشور که دارای بزرگترین ذخایر نفت در جهان است، زمانی ثروت هنگفت سرانه داشت. اما کسری بودجه دولت بر اثر کاهش درآمدهای نفتی و طرحهای حمایتی بدون برنامه، دولت را مجبور به چاپ روزافزون پول برای تأمین هزینههای خود کرد که این امر باعث ایجاد ابر تورم شد. به گونهای که نرخ تورم در این کشور، در سال ۲۰۲۰ به ۳۰۰۰ درصد رسید.