حافظ آثار تاریخی تبریز کهن باشیم

یاز اکو؛ محمد فرجپور باسمنجی – تبریز شهر ممتاز و پررونق از نظر نشانه های فرهنگی و تاریخی است و با داشتن حدود ۷۰۰ خانه تاریخی و صدها اثر با ارزش، تمدن باشکوهی را در غرب آسیا دارا بوده و برخی از این آثار منحصر به فرد همچون مجموعه بازار تبریز بعنوان بزرگترین سازه آجری تجاری به هم پیوسته دنیا از اهمیت بین المللی بر خوردار است. آثار ملموس و ناملموس تبریز این شهر کهن و تاریخی بسیار متنوع و با ارزش بوده چرا که این شهر کهن و تاریخی چندین بار پایتختی و مرکزیت سیاسی و اقتصادی ایران را از سلجوقیان تا صفویه و قاجار یدک کشیده است.
نگهداری این یادگارهای دوران های باشکوه تبریز بزرگ، علاوه بر اینکه می تواند به اعتبارسنجی خاطرات گذشتگان کمک کند حاصل‌ تلاش‌ و کار و زندگی مردمان نجیب گذشته‌ را برای نسل حال و آینده بازگو می کند. در واقع میراث گذشته‌ متعلق به همه مردم و ملل است.
حفظ آثار، غرور مدنی را ارتقا می‌دهد، رفاه‌ اجتماعی و فرهنگی ساکنان‌ را افزایش می‌دهد، به گردشگری فرهنگی می انجامد اوقات فراغت مردم را تشکیل می دهد و احیا مجدد و نوسازی محیط را دنبال‌ می آوردو به سرمایه گذاری و رونق اقتصادی و کسب‌ و کارها و حتی صنایع دستی بومی می انجامد. حتی کارشناسان‌ معتقدند بازسازی اماکن تاریخی یک دارائی سرمایه ای است که علاوه بر تأثیرات دائمی در بخش های مختلف موجب‌ بازیابی اعتماد به نفس عمومی و اجتماعی و تسهیل بازآفرینی های پایدار شهری می‌شود….
تبریز با زلزله های هولناک بارها ویران شده‌ و عمارات و ابنیه های دوران‌ های باشکوه تاریخی آن از بین رفته و به خصوص خانه های تاریخی و زیبایی سلجوقی تا صفوی ویران شده و امروز ۹۰ درصد خانه های تاریخی تبریز یادگار قاجاریه و پهلوی اول است که خوشبختانه در سال‌های اخیر به همت کارشناسان و معماران تا حدودی این آثار مرمت و به‌ نمادهای فرهنگی و موزه و نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری و …تبدیل شده اند که جای شکر و تشکر دارد.
وقتی وارد این خانه ها می شویم روح و جان گذشتگان زنده می‌شود و وجب به وجب محلات قدیمی تبریز مملو از این خانه هاست. وسعتی چند صد متری، پنجره های ارسی رنگارنگ، درب‌های زیبا و منبت کاری شده، غلام گردش، کلاه فرنگی، نورگیرهای استادانه و محیطی دنج و آرام و سبز و حوض های قدیمی، به هر بازدیدکننده‌‌ای شعف و شادی می بخشد به خصوص وقتی آدم می‌فهمد بخشی از اتفاقات سرنوشت‌ تاریخی دیار عزیزمان ایران که منجر به آزادی سیاسی و مطبوعاتی مردمان شده‌ در این خانه‌ ها همچون خانه‌ مشروطه‌ اتفاق افتاد است. بااین وصف به قول آگاهان هر چقدر هم خانه‌ های شیک امروزی از معماری مدرن‌ و فریبنده برخوردار باشد نمی تواند با زیبائی و جذابیت و روح سرشار از زندگی خانه های منحصر بفرد قدیمی مقایسه شود.با این وصف خرید، مرمتو بازگشایی خانه های تاریخی باید در اولویت برنامه‌ های زیباسازی شهر کهن تبریز قرار گیرد و مدیران و کارشناسان‌ میراث و شهرداری و نظام‌ مهندسی و کارشناسان‌ رسمی دادگستری و صاحبان و مردم همه و همه به‌ سهم خود باید در این امر مهم مشارکت‌ فعالی داشته باشند تا میراث گذشتگان را پاسداری کنیم و نیم نگاهی هم به کشورهایی هم‌چون فرانسه‌ بیندازیم که قبل از کرونا با مرمت و لعاب کاری یادگارهای گذشته، حجم‌ گردشگران خارجی از جمعیت ۷۰ میلیونی آن فزونی می گرفت. تکه سنگ‌ها را لعاب زده اند و نوشته اند ناپلئون بناپارت در روی این سنگ ها قهوه نوشیده و با سگش روی آن نشسته است و با چنین شگردها و تاریخ تراشی ها ده ها میلیون نفر گردشگر جذب کرده اند. به حال خود رها شدن یک پل چند دهنه جاده قدیمی ابریشم در جاده قدیم تبریز و فروش خانه های تاریخی قاجاریه دل دوستداران تاریخ و فرهنگ آذربایجان را می‌سوزاند. باید متولیان ملی و محلی با اختصاصی اعتبارات لازم به خرید و احیا این یادمان های گذشته بپردازند و با حفظ میراث گذشتگان، یادگارهایی از خود همچون گذشتگان به میراث آیندگان بیفزایند و در پیش خالق و مخلوق رو سفید باشند و مورد شماتت تاریخ نگردند.