به گزارش پایگاه خبری یاز اکو، امیر فضلی-کارشناس ارشد عمران محیط زیست در ادامه نوشت: بخشی از این آلودگی منشاء طبیعی دارد و ناشی از گردهای نمکی دریاچه اورمیه است و بخشی دیگر حاصل آلاینده هایی که منشا انسانی دارند.در شهری مانند تهران ۸۰ درصد آلایندگی ریزذرات با منشا خودرویی در تهران مربوط به ناوگان دیزلی است که توسط ۱۲۰ هزار خودروی دیزلی وارد هوای تهران می شود. ریز ذرات تحت شاخصهای PM10 (ذرات موجود درشت بزرگتر از ۵/۲ میکرون تا ۱۰ میکرون که سریعتر ته نشین می شوند) و PM2.5 (ذرات گوچکتر از ۵/۲ میکرون کهبه دوقسمت ذرات ریز بین ۵/۲ تا ۱/۰ میکرون و بسیار ریز کوچکتر از ۱/۰) تقسیم بندی می شوند. طبق تحقیقات PM2.5 بیشتر منشا انسانی دارند و غبار و طوفان ریز گرد بیشتر باعث بالا رفتن PM10 می شوند.
طبق تحقیقات ذرات کوچکتر از ۱۰ میکرون اختلال در عملکرد ریه، ذرات کوچتر از ۵/۲ میکرون مشکلات چشمی و پوستی، ذرات کوچتر از ۱ میکرون احتمال بروز سرطان و ذرات کوچکتر از ۱/۰ میکرون بیماریهای قلبی و ریوی را افزایش داده و باعث تشدید آنها می شوند. ذرات کوچکتر از ۱ میکرون امکان وارد شدن به خون از طریق مجاری تنفسی را دارند. داشتن شناخت کافی از مسئله و بررسی وجوه مختلف آن گام نخست برای حل آن است.
با توجه به اینکه هر یک از آلاینده ها منشا متفاوتی می توانند داشته باشند مطالعه دقیق نوع آلایننده ها ضروری می نماید. حتی در مورد ریز ذرات نیز سالهاست که آلاینده PM10 و PM2.5 به صورت دو آلاینده متفاوت مورد مطالعه و رصد قرار می گیرد. این تفکیک در تهران از سال ۸۹ اتفاق افتاده است و این دو آلاینده با توجه به منشا متفاوت آنها به صورت جداگانه ای رصد می شوند. برای ارایه راهکارهای موثر برای مقابله با آلودگی هوای تبریز و کاهش آن در سالهای آتی نیز باید از این روند پیروی کرد و مطالعه دقیقی در خصوص نوع آلاینده ها و منشا آنها صورت پذیرد.
از سال ۱۹۹۰ تا کنون آلودگی هوای شهرها چهارمین عامل تهدید کننده سلامتی و منجر به مرگ در جهان است. این تهدید در کشورهای در حال توسعه مانند ایران بسیار بیشتر از کشورهای پیشرفته است. آلودگی هوا منشا ۱۶درصد سرطانهای منجر به مرگ، ۱۱درصد بیماری مزمن انسداد ریه، ۲۰درصد سکته های قلبی و عروقی و ۱۵درصد آسم و بیماریهای تنفسی در جهان است. طبق آمار سال ۱۳۹۰ بهشت زهرای تهران میزان مرگ و میر در دوماهه اول نیمه دوم سال ۱۳۹۰ برابر بود با ۷۶۱۱ نفر در اثر سکته قلبی، ۲۸۲۴ نفر سکته مغزی، ۲۴۸۰ نفر در اثر عوارض تنفسی و بیماری ریوی.
این در حالی است که در ۶ ماهه نخست همین سال ۳۰۶۸ در اثر ایست قلبی، ۱۲۱۶ نفر سکته مغزی و ۹۸۱ نفر در اثر عوارض تنفسی و بیماری ریوی بود. به عبارتی می توان گفت۳۱۰ نفر در روز میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا در ۲ ماهه نخست نیمه دوم سال ۹۰ بود. متاسفانه آمار مشابهی از مراجع ذی ربط در تبریز منتشر نشده است تا رابطه دقیقی بین میزان مرگ و میرها و میزان آلودگی هوا بدست آید. این آمار برای مقابله هدفمند با چالش آلودگی هوای کلانشهری مانند تبریز بسیار از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
از طرفی برای جلب مشارکت مردم برای حل معضلی که رفتار مردم و فرهنگ زیستن نقش بسزایی در آن همواره نیاز به اطلاع رسانی دقیق و شفاف است. این در حالی است که دسترسی به اطلاعاتی مانند میزان آلاینده ها در روزهای بحرانی اخیر حتی برای متخصیص امری سهل نبود. روندی که بسیاری از مسئولین در کشورهای پیشرفته پیش می گیرند شفاف سازی و انتشار اطلاعات و درخواست از مردم برای همراهی با مسئولین برای گذر از شرایط بحرانی است که همه را به طور یکسان تهدید می کند. حضور مردم در حل بحرانی فراگیر امکان استفاده از راهکارهایی با هزینه کمتر را فراهم خواهد کرد. لذا می توان انتشار سیاهه آلاینده ها را اقدامی موثر برای حل مسئله آلودگی هوا دید که هم امکان مطالعه برای متخصیص را فراهم خواهد کرد و هم با درک عمق مسئله می تواند جلب مشارکت مردم را در پی داشته باشد.
به طور حتم پیشنهاداتی مانند استفاده از سرویس برای ادارات و سازمانها و کاهش استفاده از خودروهای شخصی و یا نگهداری مناسب خودروها و مراجعه منظم به سرویسهای تعمیر و نگهداری و اقداماتی از این دست منوط به میزان مشارکت عموم مردم است. در کنار این راهکارها تشدید نظارت بر کیفیت ساخت خودروها، توزیع سوخت با کیفیت بالا و تلورانس پایین، تجهیز وسائط نقلیه عمومی و سرویسها به فیلترهای جاذب دوده (DPF) و ارتقای سطح استاندارد خوردوهای عمومی، نظارت دقیق بر صنایع که یکی از منابع اصلی آلایندگی در تبریز هستند و دیگر اقدامات می تواند باغ شهر تبریز را احیا کند و این کلانشهر را در زمره شهرهای پاک ایران قرار دهد.
