به گزارش پایگاه خبری یاز اکو؛ تنش های قزاقستان در حالی وارد دومین روز خود شده است که شهرهای اصلی این کشور صحنه درگیری میان معترضان و نیروهای حکومت شده و با مداخله روسیه نیز ابعاد بین‌المللی به خود گرفته است. در این تحلیل به ریشه بحران و سناریوهای پیش‌رو خواهیم پرداخت
الف: ریشه بحران
علی رغم وسعت کلان و ثروت وصف ناپذیر قزاقستان به عنوان نهمین کشور پهناور جهان، آمارهای اقتصادی این کشور تابلوی موفقی را پیش رو نمی‌گذارد. با وجود این که بیش از ۸۰ عنصر از جدول تناوبی به صورت «فراوان و اقتصادی» در قزاقستان وجود دارند و این کشور یکی از صادرکنندگان عمده نفت و گاز بوده است،درآمد سرانه این کشور کمی بیش از ۹ هزار دلار می باشد. این میزان ممکن است در نگاه نخست همتراز با کشور ترکیه و دو برابر ایران و همچنین در رقابت با اقتصاد روسیه به نظر برسد، اما فساد اقتصادی این کشور مانع از توزیع عادلانه ثروت در این کشور شده مسیر اصلی و اولیه اعتراضات را می‌توان در اعتراض به ساختارهای غیر مدنی و همچنین رانت خواری کلان سران این کشور جستجو کرد. بسیاری از مردم قزاقستان و به ویژه جوانان بر این باورند که اقتصاد کشورشان از دور و نزدیک به نورسلطان نظربایف و اطرافیان وی گره خورده است و مردمان این کشور برخورداری چندانی از ثروت کلان ملی ندارند. اما آنچه که باعث لبریز شدن واسه صبر مردم شد افزایش قیمت گاز طبیعی از ۶۰ تنگه به ۱۲۰ تنگه طی یک ماه اخیر آن هم در سردترین روزهای این کشور بود. حرکات خودجوش و اعتراضی مردمی نیز بر پایه این افزایش قیمت آغاز شد اما با وجود عقب نشینی دولت از قیمت گاز و پایین کشیدن آن به ۵۰ تنگه و همچنین استعفای مقامات ارشد دولت و آمادگی برای مذاکره با معترضین، اعتراضات به شدیدترین شکل ممکن ادامه دارد.
ب: سناریوی روسی
با توجه به عدم وجود رهبری مستقل و قابل ذکر در اعتراضات عمومی قزاقستان، تحلیل این وقایع کمی دشوار است. به ویژه که خواسته یازده ماده ای معترضین که دیروز در رسانه های غیر رسمی این کشور می چرخید یا به واقع غیر واقع بینانه است و یا حاکی از تحولات بزرگ در آسیای مرکزی می باشد. نقش قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای از جمله چین و روسیه را نمی‌توان در این عرصه نادیده گرفت. روسیه در اولین واکنش خود اعلام کرد که بنابر پیگیری های اولیه هیچ کدام از «اتباع روسی» قزاقستان آسیب ندیده است، سپس آنها با داخلی خواندن مسئله قزاقستان خواستار عدم دخالت کشورهای دیگر شدند. اما بلافاصله پس از اعلام درخواست خود شاهد پرواز جنگنده های روسی در مرز مشترک با قزاقستان بودیم که طبق گزارشات این جنگنده ها وارد حریم هوایی قزاقستان نیز شده‌اند. در این راستا سران قزاقستان نیز در اقدامی نسبتاً غیر منتظره وارد فاز روس گرایی شده و از روسیه و سایر کشورهای عضو پیمان امنیت امنیت دسته جمعی کمک خواستند. بلافاصله دو کشور روسیه و ارمنستان آمادگی خود را برای ارسال نیروهای مشترک برای کنترل وضعیت موجود اعلام کردند و از نیمه های شب سرکوب مشترک معترضان از سوی نیروهای وابسته به دولت و روسیه ادامه دارد.
نوع واکنش روسیه و اهمیت سرزمینی قزاقستان ذهن بسیاری از تحلیلگران را به خود مشغول کرده است و برخی نیز بر این باورند که روسیه به دنبال بهره برداری از وضعیت موجود در قزاقستان و به کار گیری مدل مشابه اکراین برای تجزیه مناطق شمالی قزاقستان می‌باشد. روسیه در مقابل کمک به حکومت قزاقستان برای کنترل اوضاع میدانی، درخواست های خود را نیز مطرح کرده است که کمی مشکوک به نظر می‌رسد. روسیه از قزاقستان خواسته است که شبه جزیره کریمه را بخش جدایی ناپذیر روسیه بشناسد، زبان روسی را به عنوان زبان رسمی دوم قزاقستان اعلام کند و به مناطق روس نشین این کشور خودمختاری اعطا کند. بند آخر این درخواست بسیار تامل‌برانگیز است، چرا که یادآور تحولات گرجستان، اکراین و در برنامه بعدی مولداوی می باشد …
شایان ذکر است که جمعیت روس تبار در قزاقستان با کاهش شدید طی ۳۰ سال اخیر از ۴۳ درصد به ۱۸.۹ درصد رسیده است، اما روسیه هنوز، هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ سیاسی وزن سنگینی در معادلات قزاقستان دارد.
