یازاکو؛ نوید محمدی نسب‌آباد و ساسان نیک‌رفتار خیابانی – افشار سلیمانی کارشناس امور بین‌الملل در گفتگو با پایگاه خبری یازاکو در پاسخ به این پرسش که آیا اعتراضات قزاقستان دلایل دیگری جز دلایل اقتصادی دارد و اصولا این اعتراضات ریشه‌دار هستند، گفت: ارزیابی بنده این است که این اعتراضات با هدایت و دخالت هر عنصر داخلی و خارجی که صورت گرفته باشد، علت قانع‌کننده‌ای برای آن وجود دارد. اکثریت مردم قزاقستان از دیکتاتوری و تبعیض و خفگان نورسلطانیسم در این کشور به تنگ آمده‌اند و در پی نان و آزادی و عدالت هستند. اما بدیهیست که وقتی حکومت‌ها حقوق مردم را پایمال و به آنها به‌صورت‌های مختلف ظلم می‌کنند، فرصت‌هایی در اختیار بازیگران منطقه‌ای و جهانی قرار می‌دهند تا با استفاده از این فرصت‌ها بر روند تحولات داخلی این کشورها به نفع خود و کنار زدن رقیب تاثیرگذار شوند. لذا احتمال اینکه امریکا و غرب هم توسط عوامل خود در این اعتراضات نقش داشته باشند یا حتی مخالفان دولت قزاقستان ارتباط‌گیری کرده باشند، وجود دارد.
احتمال دخالت روسیه و چین در این اعتراضات اندک است
سلیمانی در پاسخ به این پرسش که تعاملات قزاقستان با روسیه، چین و اتحادیه جهان ترک چگونه بوده و آیا ردی از این تعامل‌ها و یا کاهش آنها در این اعتراضات دیده می‌شود، تاکید کرد: بعید بنظر می‌رسد چین و روسیه در بروز این بحران در قراقستان نقش داشته باشند، چرا که دلیل روشن و محکمی برای آن وجود ندارد و سه کشور در ابعاد دوجانبه و در قالب سازمان همکاری‌های شانگهای، مناسبات خوب و سودمندی با یکدیگر دارند، ازآنجا که قزاقستان در تقویت سازمان کشورهای ترک هم اقدام جدی انجام نداده که موجب حساسیت چین و تا حدودی روسیه شود، لذا احتمال دخالت این دو کشور به زیان دولت قزاقستان اندک است.
قزاقستان، می‌تواند روسیه را سرگرم کرده و از اوکراین غافل کند
این پژوهشگر و تحلیلگر مسائل روسیه و منطقه در مورد نقش روسیه و حضور صلح‌بانان روسی نیز خاطرنشان کرد: با توجه به تشدید تنش امریکا و ناتو با روسیه در رابطه با اوکراین و گسترش ناتو به سوی شرق و خاور نزدیک روسیه، این احتمال دور از ذهن نیست که برای سرگرم کردن روسیه و متحدینش در آسیای مرکزی و کنار مرزهای چین با هدف کاهش تحرکات روسیه در کنار مرزهایش با اوکراین در بروز بحران در قزاقستان نقش ایفا کرده باشند، بویژه آنکه ظاهرا یکی از مخالفان دولت قزاقستان در اوکراین مشاهده شده است. در همین رابطه حتی برخی صحبت از دخالت لهستان که عضو ناتو و اتحادیه اروپاست نیز در این جریان می‌کنند.
وی ادامه داد: ضمن اینکه پس از مهار تنش‌های داخلی بلاروس به کمک روسیه و در وضعیت آتش زیر خاکستر قرار گرفتن بلاروس که می‌توانست با سقوط لوکاشنکو بستر جدیدی برای فشار به روسیه توسط غرب ایجاد کند، شاید قزاقستان گزینه‌ی بعدی غرب در نظر گرفته شده باشد؟! ازسوی دیگر این احتمال نیز وجودداردکه رئیس‌جمهور قزاقستان با هدف کنار زدن نور سلطان نظربایف که کماکان قدرت واقعی را در قزاقستان در دست داشت، در پشت سر این تحولات باشد که حوادث بعدی صحت و سقم این احتمال را به اثبات خواهد رساند.
وی تصریح کرد: اما قدرمسلم پوتین قصد ندارد سلطه و نفوذ روسیه را در کشورهای پیرامون از دست دهد و با کمک متحدین خود در سازمان پیمان امنیت جمعی بنا به درخواست دولت قزاقستان تحت نام صلح‌بانان، نیرو و تجهیزات نظامی به این کشور اعزام کرده است. درصورتی‌که قزاقستان مورد حمله نیروی نظامی خارجی واقع نشده است! مسکو شروطی هم برای این حمایت خود از دولت قزاقستان ازجمله گسترش زبان روسی و به رسمیت شناخته شدن زبان روسی به‌عنوان زبان دوم و توسعه‌ی مدارس روس‌زبان و شناسایی شبه جزیره کریمه به‌عنوان محدوده‌ی سرزمینی روسیه قرار داده است که این شروط برخلاف درخواست‌های معترضان قزاقی است که عکس آنها را مطالبه کردهاند.
غرب حمایت جدی از معترضان نخواهد کرد
سلیمانی در مورد اقدام غرب نسبت به ورود ارتش روسیه به قزاقستان گفت: به‌نظر می‌رسد غرب بویژه امریکا اقدامی جدی در حمایت از مردم و مخالفت با دخالت روسیه در قزاقستان نخواهد کرد. مشابه مواضعی که در قبال دخالت روسیه در گرجستان و اوکراین و قفقاز جنوبی از خود نشان داده است و حداکثر به تحریم‌های نه چندان موثر قبلی مورد یا مواردی را می‌افزاید.
وی افزود: به‌نظر می‌رسد اکثر کشورهای منطقه حتی ترکیه هم به نفع دولت قزاقستان موضع‌گیری کردهاند تا مردم معترض. این خود می‌تواند بر نگاه افکارعمومی تاثیر منفی برجای گذارد. نکته دیگر اینکه پارلمان قرقیزستان با مشارکت نظامیان این کشور بعنوان یکی از اعضای سازمان پیمان امنیت دسته جمعی به علت احتمال سرایت بحران به داخل این کشور مخالفت کرده است که درصورت تسری آن می‌تواند به مجموعه‌ی آسیای مرکزی گسترش یابد و با توجه به تحولات افغانستان بحران عمیقتری به بار آورد. احتمال اینکه در مقطع فعلی بحران با دخالت روسیه و انفعال غرب مهار شود بیشتر است، اما به‌صورت آتش زیر خاکستری همچون سایر مواردی که اشاره کردم باقی خواهد ماند و در انتظار بروز تغییرات احتمالی در روسیه‌ی پسا پوتین خواهد ماند.
احتمال فعال شدن گروه‌های اسلام‌گرای افراطی
سفیر پیشین ایران در آذربایجان همچنین در مورد برخی تحولات صورت گرفته در متن این اعتراضات یادآور شد: برخی ویدئوها هم منتشر شده که نشان می‌دهد در آلماتی یک خودرو در میان مردم توقف کرده و سلاح توزیع می‌کند لذا احتمال فعال شدن گروه‌های اسلام‌گرای افراطی در این کشور که داعش در این مناطق عضوگیری می‌کند وجود دارد. در صورت صحت این اخبار و باتوجه به وضعیت افعانستان ممکن است وقایعی دور از انتظار در این کشور رخ دهد و تمام آسیای میانه را به آتش بکشد و قفقاز شمالی را هم در روسیه تحت تاثیر قرار دهد.
افشار سلیمانی در پایان خاطرنشان کرد: اگر مردم و معترضان در قزاقستان بتوانند نیروهای نظامی روسیه و تعداد اندکی از نظامیان تاجیکستان، بلاروس و ارمنستان را که در ترکیب آنها به‌عنوان اعضای سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی حضور دارند مهار کنند، احتمال اینکه آسیای مرکزی و قفقاز شمالی و حتی روسیه شاهد انقلاب‌های مردمی برای استقرار دموکراسی و عدالت باشند، دور از ذهن نیست.
