در تبریز، عرصه‌ی فرهنگ و هنر همواره با چالش‌های ریز و درشت بسیاری مواجه بوده است. بیایید نترسیم و اقرار کنیم و بگوییم که تبریز و آذربایجان‌شرقی با وجود پیشینه‌ی پربار و غنی خود (که قطعاً امروز دردی از ما دوا نمی‌کند) امروز در حوزه‌ی فرهنگ و هنر در مقایسه با بسیاری از کلان‌شهرهای ایران عقب است. دلیل آن هم مدیرانی بوده‌اند که یکی دغدغه نداشته، یکی جسارت نداشته، آن دیگری سوادش را نداشته، و یکی‌دیگر حوصله‌اش را و چندتایی‌شان هم معاونان بی‌کفایتی داشته‌اند و دارند.
با روی کار آمدن مدیری از جنس اهالی فرهنگ، نور امیدی در دل اهالی فرهنگ و هنر روشن شد که سرانجام کسی سکان این کشتی تکه‌پاره را به دست گرفت که هم دغدغه دارد، هم حوصله، هم سواد و هم جسارت؛ غافل از اینکه هنرمند کجا و امید کجا؟ اهالی فرهنگ کجا و آرامش کجا؟ اصلاً چه معنا دارد کار فرهنگی و هنری بی‌دردسر انجام بگیرد؟!
با گذشت یک سال از شروع به کار مدیریت جدید اداره‌ی فرهنگ و ارشاد آذربایجان‌شرقی، اتفاقات کوچک و بزرگی می‌افتند که برای کسانی که از دور و نزدیک با این اداره در ارتباط هستند دور از انتظار است؛ مصداق بارز چه فکر می‌کردیم و چه شد؟
فهرست
مدیر جوان بی‌تجربه‌ی هنرستان کوثر
سید قاسم ناظمی که انتظار می‌رفت ضوابط را بر روابط ترجیح دهد، چندی پیش با انتخاب غیر قانونی و غیراصولی مدیری جوان و بدون تجربه‌ی مدیریتی برای هنرستان کوثر، صدای اعتراض هنرجویان و اساتید بسیاری را درآورد. مینا اکبری که باید چندسالی از اولِ خدمتِ خود را در یکی از شهرستان‌های استان می‌گذراند، و برای رسیدن به سمت مدیریت موظف بود ابتدا ۵ سال در جایگاه معاونت خدمت کند، به شکلی ناگهانی و بدون دلیل موجه و بر خلاف قوانین در پست مدیریت هنرستان کوثر جای گرفت و انگشت حیرت به دهانِ همه باقی گذاشت.
شوراهای بسیار و نتایج نه چندان چشمگیر
مدیر کل اداره‌ی ارشاد از همان ابتدای کار خود با تشکیل شوراهای متعدد سعی کرد، از تک‌روی خودداری کند و با نظر جمعی تصمیمات را اتخاذ کند. اما در این زمینه نیز با انتخاب نفرات تکراری برای شوراهای مختلف و یا انتخاب نفرات نه چندان متخصص در جایگاه نظارت این پروژه نیز با شکست تقریبی مواجه شد و این شبهه را ایجاد کرد که در واقع مدیر کل ارشاد بیشتر برای برداشتن بار و هجمه‌ی اعتراضات از روی دوش خود مبادرت به تشکیل انواع شوراها کرده است.
صعود ناگهانی جشنواره‌ی فیلم تبریز از سوم به پانزدهم
جشنواره‌ی فیلم کوتاه تبریز دو دوره به همت هیئت مدیره‌ی انجمن صنفی سینماگران آذربایجان‌شرقی در دو سال متوالی با وجود تمام موانع و مشکلات در تبریز برگزار شد. پاندمی کرونا، انتخابات انجمن را به تعویق انداخت و باعث تعطیلی جشنواره شد. تابستان امسال، انتخابات هیئت مدیره‌ی انجمن سینماگران انجام شد و بعد از چند ماه، طی اقدامی بی‌سابقه و البته باز هم با تشکیل یک شورای دیگر به نام شورای سیاستگذاری، تصمیمی گرفته شد و خبری منتشر شد با این عنوان که پانزدهمین دوره‌ی جشنواره‌ی فیلم تبریز برگزار می‌شود! و باز هم بر شگفتی‌های اهالی هنر افزود. البته توجیه تصمیم‌گیرندگان این بود دوازده دوره همایش فیلم کوتاه سیب را نیز به این دو دوره اضافه کرده‌اند تا پانزدهمین را دورِ هم برگزار کنیم. این در حالی است که «سیب» فاقد استانداردهای جشنواره و تنها یک همایش غیررقابتی فیلم بود و فقط دو دوره‌ی آخر آن به شکل رقابتی برگزار شده است.
اختتامیه برای جشنواره‌ای که برگزار نشد
فراخوان برگزاری جشنواره‌ی تئاتر استانی در حالی منتشر شد که علاقه‌مندان تنها یک هفته فرصت داشتند آثار خود را به دبیرخانه ارسال کنند و پس از اعتراض اهالی تئاتر، انجمن سابق نمایش استان از برگزاری جشنواره استعفا دادند. چند هفته بعد خبر رسید که نمایشی از تبریز با انتخاب هیئت داوران جشنواره‌ی استانی، به جشنواره‌ی تئاتر فجر راه یافتند! ناظمی در مصاحبه‌ای در این خصوص توضیح داده بود که انجمن نمایش فرصت‌سوزی کردند ما نتوانستیم نمایش‌های رسیده به دبیرخانه را به اجرای عمومی بگذاریم اما تصمیم گرفتیم که آثار را به داوری هیئتی سه نفره گذاشته و یک اثر را برای فجر انتخاب کنیم. شکی نیست که این انتخاب و جشنواره‌ی تئاتر استانی آذربایجان شرقی به رسمیت شناخته نشد و اثر انتخاب شده نیز در لیست فجر قرار نگرفت. با این همه اداره‌ی ارشاد با پشتکاری عجیب برای جشنواره‌ای برگزار نشده اختتامیه برگزار کرد. اگر ناظمی از عملکرد انجمن نمایش رضایت نداشت، آیا بهتر نبود کلی جشنواره را ملغی اعلام کند تا چنین آبروریزی اتفاق نیفتد؟
فیلتر مجوز کتاب های ترکی تنگ تر شده
بسیاری از نویسندگان، مترجمان و ناشران اذعان دارند که در یک سال گذشته، سخت گیری های شدیدی برای صدور مجوز کتاب های ترکی اعمال شده در حالی که در دوران دو مدیرکل پیشین، بسیاری از کتاب های با محتوای ترکی خیلی راحت تر مجوز نشر می گرفتند.
نخودها بروند خانه‌ی خودشان
وقتی می‌بینیم برخی مراسم از جمله رونمایی فلان خبرگزاری و بهمان روزنامه و … در سالن‌های رسمی اداره‌ی ارشاد با حضور خودِ مدیر برگزار می‌شوند، آن هم مدیری که حتی فرصت شرکت در انتخابات رسمی انجمن‌های زیرنظر اداره نداشته، این شبهه جان می‌گیرد که اهالی فرهنگ و هنر به دو دسته‌ی خودی و ناخودی تقسیم می‌شوند. در سال‌های اخیر خبرگزاری‌های جدید در سطح استان و شمال‌غرب شروع به کار کرده‌اند و علیرغم سن کم خود، امروز در جایگاه قابل قبولی قرار دارند اما، نه رونمایی شده‌اند و نه در جشن شروع به کارشان مدیری کیک بریده است؛ آیا تمام رسانه‌های نوپا می‌توانند در سالن ارشاد جشن رونمایی یا سالگرد بگیرند؟ پس نترسیم و بگوییم: این، چیزی نبود که فکرش را می‌کردیم و به آن امیدوار بودیم.
بدون شک حضور سید قاسم ناظمی در سمت مدیرکل اداره‌ی کل فرهنگ و ارشاد از بسیاری جنبه‌ها مایه‌ی مباهات و کارگشا خواهد بود. اما ای کاش اصلاحاتی در عملکرد برخی حوزه‌ها صورت بگیرد و گرنه این سکان نیز از کف بیرون خواهد رفت و در این میان صدمه‌اش تنها به اهل فرهنگ است و بس.
برگزاری مراسم رونمایی از یک پایگاه خبری خاص -که مدیرمسئولش از دوستان صمیمی مدیر کل ارشاد است- در سالن اداره‌ی ارشاد، تیر آخری بود بر اینکه روابط بر ضوابط همچنان در ادارات ما حرف اول را می‌زنند و برخی رسانه‌ها برابرتر از دیگر رسانه‌ها هستند و همین منوال موجب شده تا تبریز و آذربایجان طی صد سال اخیر جایگاه رفیع‌اش را در فرهنگ از دست بدهد.
