به گزارش پایگاه خبری یاز اکو محمدرضا یوسفی نوشت: جامعه پیش از حکومت امیرالمومنین با وجود داشتن درآمد سرشار از ناحیه فتوحات, اما شکاف طبقاتی گسترده و فقر شدید گروههایی از مردم را تجربه می کرد. حضرت در خطبه سوم نهج البلاغه این نکته را بیان کرده, تعهد در مقابل نابرابری گسترده و فقر شدید را از جمله عوامل پذیرش حکومت ذکر کرده است.
این پرسش مطرح است که چرا جامعه ای با وجود درآمد فراوان, به فقر و شکاف گسترده دچار شده است. علت را باید در فساد گسترده حکومت و عدم اراده برای مبارزه با فساد جستجو کرد.
راهکار امیرالمومنین در مواجهه با فساد را می توان در چهار فرایند تعریف کرد. اولین مرحله، انتخاب کارگزاران شایسته است. افراد توانمند، دانا و سالم انتخاب شده، معیارهایی مانند قرابت و دوستی معیار انتخاب قرار نمی گرفت. سلامت اخلاقی و مالی افراد معیار انتخاب بود.
دومین مرحله نظارت بر عملکرد کارگزاران بوده که می توان از آن به نظارت از بالا تعبیر کرد. وی چنانچه در نهج البلاغه بارها خطاب به کارگزارانش ذکر کرده، به ماموران مخفی به عنوان بازوان نظارتی حکومت اشاره کرده است. زیرا عدم نظارت بستر مناسبی جهت فساد فراهم می‌کند. یکی از ابزارهای نظارتی، توجه به میزان دارایی افراد در دوره پیش از حکومت و دوره پس از آن بوده است.
فضاسازی جهت نظارت های مردمی نیز که از آن می توان نظارت از پایین تعبیر کرد، از جمله اقدامات حضرت بود. تاریخ شکایت سوده حمدانیه و چگونگی مواجهه حضرت با وی را از یاد نخواهد برد.
چهارمین مرحله پس از شایسته سالاری و نظارت های دو گانه، مجازات متخلفان بوده است.
گرچه دنیای امروز به گونه ای متفاوت از گذشته است اما این چهار مرحله یادشده هنوز پابرجاست. به عنوان نمونه تجربه بشری امروزه امکان بهتری برای شایسته سالاری یافته است. سیستم های نظارتی دقیق تر از گذشته شده است. امکان بیشتری برای نظارت مردمی فراهم شده است. پس مشکل کجاست که برخی جوامع با فساد گسترده مواجهند؟
