یازاکو؛ ساسان نیک‌رفتار خیابانی – برای کاهش مصرف برق، مدیریت مصرف انرژی و رفع مشکل تغییر ساعت اداری، ساعت رسمی کشور را برای همیشه همچون ترکیه در ساعت تابستانی ثابت کنید.
به گزارش یازاکو، در شرایطی که از سال ۱۳۷۰ در قانون تغییر ساعت رسمی کشور آمده بود: «ساعت رسمی کشور هر سال در ساعت ۲۴ روز اول فروردین‌ماه یک ساعت به جلو کشیده می‌شود و در ساعت ۲۴ روز سی‌ام شهریورماه به حال سابق برگردانده می‌شود»؛ پس از ۳۱ سال با مصوبه‌ی جدید مجلس، قانون تغییر ساعت رسمی کشور نسخ شد و از سال ۱۴۰۲، ساعت در ۶ ماهه اول سال تغییر نخواهد کرد. مصوبه‌ی جدید مجلس درحالی به تصویب رسیده که به نظر می‌رسد مورد تایید وزارت نیرو، شرکت توانیر و کارشناسان حوزه‌ی انرژی و برق نیست.
تغییر سبک زندگی و زیست شبانه
با بهره‌مندی انسان طی ۱۵۰ سال اخیر از نعمت برق و روشنایی در ساعات شب، شاهد تغییر سبک زندگی انسان مدرن بودیم و دیگر برخلاف گذشته فعالیت جوامع محدود به ساعات روز و مابین طلوع و غروب خورشید نمی‌شود. لذا عقل سلیم حکم می‌کند با تغییر ساعات رسمی در شش ماه نخست سال یک ساعت از میزان روشنایی شبانه‌ی منازل و مشترکان کاسته شود. برای مثال اگر غروب خورشید در حالت طبیعی در ساعت ۲۰ رخ می‌دهد، با تغییر ساعت، غروب به ساعت ۲۱ منتقل می‌شود و یک ساعت مصرف برق در بخش روشنایی مشترکان کاسته می‌شود.
راه حل دیگر کاهش مصرف برق از طریق جابجایی ساعات، تغییر ساعات اداری با هدف تعطیلی ادارات در ساعات گرم روز است. برای مثال به طور معمول بیشترین دمای هوا در ایام گرم سال بین ساعات ۱۲ تا ۱۷ رخ می‌دهد، این اتفاق با تغییر ساعات در شش ماه نخست به ساعت ۱۳ تا ۱۸ منتقل می‌شود. حال زمانی که ساعت تعطیلی ادارات را به ساعت ۱۳:۳۰ منتقل می‌کنیم، در زمانی که وقت رسمی کشور را یک ساعت به جلو کشیده‌ایم اثربخشی دوچندان دارد ولی وقتی ساعت رسمی را تغییر نداده‌ایم، گرمای پیک از ساعت ۱۲ آغاز می‌شود و حتی با تغییر ساعات اداری نیز زمان بیشتری از وقت اداری با ساعات پیک همپوشانی داشته و نیاز بیشتری به استفاده از وسایل سرمایشی و صرف انرژی بیشتر برق خواهد بود.
تاثیرگذاری تغییر ساعت رسمی کشور؛ کاهش ۵٫۱ درصدی مصرف انرژی
مصطفی رجبی مشهدی سخنگوی صنعت برق کشور در گفت و گویی با رسانه‌ها در شهریور ۱۴۰۰، با اشاره به تاثیر مصرف برق با تغییر ساعات در کشور، گفت: «یکی از دلایل اصلاح ساعت در نیمه اول و دوم سال استفاده از نور روز خورشید است و قطعا این امر تاثیرگذار در مصرف انرژی است. در واقع هر سال این روند ادامه دارد و تاثیر بسیار مطلوبی در کاهش مصرف انرژی بخصوص برای خانوار‌ها دارد و این طرح در بسیاری از کشور‌ها در حال اجرا است. این برنامه‌ریزی که همه ساله در جهت تغییر ساعات می‌شود باعث شده عدد قابل توجهی یعنی حدود ۶۰۰ مگاوات کاهش مصرف انرژی را داشته باشیم.»
طبق آمار دفتر مدیریت مصرف برق شرکت توانیر نیز، تغییر ساعت رسمی کشور ۵٫۱ درصد کاهش مصرف برق را در پی خواهد داشت و میزان این صرفه‌جویی ظرف ۶ ماه بیش از ۷۵گیگاوات ساعت تخمین زده شده است.
حمیدرضا صالحی – عضو سندیکای صنعت برق- نیز درباره‌ی تاثیرات تغییر ساعت کشور در میزان مصرف انرژی کشور، معتقد است قطعا این مسئله در میزان مصرف انرژی تاثیرگذار است، تغییر ساعت بارها در دولت‌های مختلف اجرایی شده است؛ حتی این طرح در کشورهایی که مصرف انرژی بالایی دارند هم اجرایی می‌شود. وی با تاکید بر اینکه برای کنترل مصرف انرژی چنین سیاست‌هایی در کل دنیا اجرایی شده است، تصریح کرد: با تغییر ساعت کار ادارات می‌توان سازوکاری را رقم زد که میزان مصرف کاهش یابد، همچنین این موضوع در بخش‌های خانگی و تجاری نیز اثرگذار است.
بسیاری از کشور‌ها برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، در فصل بهار و تابستان ساعت رسمی کشورشان را معمولاً یک ساعت به جلو می‌کشند، تا مدت زمان بیشتری از روز با ساعات کاری همخوانی داشته باشد و در ساعات کمتری از روز، نیاز به مصرف انرژی برای تأمین روشنایی وجود داشته باشد.
«مایکل داونینگ» نویسنده «جهش به جلو: جنون سالانه صرفه‌جویی در زمان نور روز» معتقد است اجرای «تغییر ساعت» هزینه‌ای برای مردم و مصرف‌کنندگان انرژی ندارد؛ بنابراین، این روش طرفداران زیادی در میان قانونگذاران کشور‌ها دارد.
با وجود تمام این اظهارنظرهای کارشناسی و تایید کاهش مصرف انرژی در اثر تغییر ساعت رسمی و تغییر ساعت اداری در مصرف انرژی باز هم شاهد تصویب و تایید عدم تغییر ساعت رسمی کشور توسط مجلس شورای اسلامی هستیم.
راهکار پیشنهادی: تغییر همیشگی ساعات به وقت شش ماه نخست سال
ترکیه از سال ۲۰۱۶ اقدام به تغییر همیشگی ساعت به وقت شش ماه نخست (ساعت تابستانی) کرده است. بر این اساس تغییر ساعت تابستانی که برای استفاده بیشتر از نور خورشید و صرفه‌جویی در مصرف انرژی هر سال در ترکیه اعمال میشد، با تصویب دولت ترکیه برای همیشه باقی ماند. به این ترتیب تغییر ساعت رسمی ترکیه که به طور معمول در ابتدای بهار هر سال انجام و در پاییز نیز به حالت عادی بازگردانده میشد، پس از این در همان ساعت تابستانی باقی ماند.
بر اساس این تصمیم دولت ترکیه، برنامه‌ی مذکور به منظور بهینه‌سازی مصرف انرژی اجرا شده است. طبق این برنامه، ساعت رسمی کشور که در فصل بهار و تابستان ساعت رسمی کشور یک ساعت به جلو کشیده میشد تا ساعات بیشتری از روز با ساعات کاری همخوانی داشته باشد، و از سوی دیگر ساعات کمتری از روز نیاز به مصرف انرژی برای تامین روشنایی وجود داشته باشد، برای همیشه مبنای ساعت کشور قرار گرفت.
به نظر می‌رسد با اتخاذ این روش در ایران، هم شاهد کاهش مصرف انرژی بوده و هم همخوانی بیشتر ساعات روز با ساعات کاری و عدم تغییر ساعات در طول سال را شاهد باشیم.
