به گزارش خبرنگار پایگاه خبری یاز اکو، قیمت بازار مسکن حدودا از سال ۱۳۹۴ با افزایش بی‌سابقه‌ای مواجه بوده است، به طوری که قیمت هر متر مربع زمین که سال ۱۳۹۳ در مناطق متوسط تبریز حدود یک میلیون تومان بود، در سال ۹۴ به دو میلیون رسید و با تداوم روند افزایشی در نهایت در سال ۱۴۰۱ هر متر مربع به بیش از ۱۶ میلیون رسیده است. نکته‌ی قابل تامل و تاسف‌بار این است که با مبلغی که در سال ۹۳ امکان خرید خانه‌ی ۵۰ متری وجود داشت، اکنون حتی نمی‌توان یک آپارتمان را رهن کامل کرد. همین امر طی سال‌های اخیر به یک معضل جدی برای خانواده‌ها تبدیل شده است. آشفته بازار وضع مسکن که این روزها یکی از کابوس‌های مردم است، چنان جنون‌وار در حرکت است که حتی صدای خود مشاورین املاک را هم درآورده است، البته نه همه‌ی آنها.
به واسطه‌ی آشنایی با یکی از مشاورین املاک شهر تبریز که همچنان وجدان خود را بیدار نگه داشته است و از بیان واقعیت هراسی ندارد، بدون ذکر نام، در رابطه با شرایط مسکن طی چند سال اخیر به گفت‌وگو می‌نشینیم.
اگر اجازه دهید، یک‌راست و صریح برویم سر اصل مطلب! بازار مسکن الان در چه شرایطی به‌سر می‌برد؟
واقعیت این است که بر خلاف تبلیغات رسانه‌ای، تحلیل تحلیلگران و آمار فیک، بازار مسکن در حالت رکودی شدید قرار دارد و معاملات بسیار محدود و معطوف به اجاره مسکن شده است. البته معاملات فروش آپارتمان هم کم و بیش انجام می‌شود، اما عموما برای افراد پول لازم است که حدود ۲۰ درصد زیر قیمت بازار، ملک خود را می‌فروشند.
مشاورین املاک در به‌وجود آمدن وضع فعلی بازار مسکن چه نقشی داشته و دارند؟
مشاورین املاک در حال گرفتن ماهی از آب گل‌آلود مسکن هستند و با ترفندهای مختلف مانع پایین آمدن قیمتها میشوند. مثلا با پیشنهاد کمیسیون زیاد با افکار خریداران و فروشندگان بازی میکنند و اکثرا با هماهنگی قبلی با فروشنده‌ها یا سازندگان ملک، با حق کمیسیون‌های چند ۱۰ و چند ۱۰۰ میلیونی یا گاهی توافق بر برداشت درصدی از مبلغ معامله، قیمت فروش را بالا کشیده و عملا خریداران را مغبون میکنند.
بله من هم بارها این قضیه را شنیده‌ام، حتی مواردی بوده که مشاورین املاک با صاحبان ملک تماس گرفته و پیشنهاد می‌دهند تا مستاجر خود را بعد از اتمام مدت قرارداد از خانه در بیاورد و به قیمت بالاتری به مستاجر دیگری بدهد!
بهتر است بگوییم، بعضی نه! این قضیه دیگر کم کم عرف شده است. درستش این است که بگوییم تعداد اندکی از مشاورین املاک این کار را نمی‌کنند. روال کار هم به این صورت است که بنگاه‌داران از یک طرف از خریداران درخواست کمیسیون زیاد میکنند تا در مقابل ملک را برایشان ارزان‌تر بخرند، از طرف دیگر از فروشندگان هم پول اضافی می‌گیرند تا ملک‌شان را گرانتر بفروشند.
در بیشتر مواقع مشاورین املاک قیمتها را خودشان بعد از اعلام مشتری به‌خاطر دریافت حق کمیسیون بیشتر، بالاتر از ارزش واقعی ملک می‌گویند تا بتوانند توازن بعد از تخفیف را برقرار کنند و از هر دو طرف معامله پول مازاد بگیرند.
تمام این مواردی که می‌گویم در واقع علیه خودم و هم‌صنف‌هایم است، اما وظیفه اخلاقی و اجتماعی‌ام ایجاب می‌کند تا جامعه را آگاه کنم.
طی سال‌های اخیر شاهد افزایش تعداد بنگاه‌های مسکن در تبریز هستیم، در حالی که بازار به گفته‌ی فعالان این حوزه در رکود به سر می‌برد، این تناقض به چه معنا است؟
هم‌ترین علت آن را میتوان افزایش بیکاری، نبود شغل برای جوانان و هجوم بازنشستگان به سمت شغل دوم به دلیل اینکه حقوق بازنشستگی کفاف زندگی‌شان را نمی‌دهد، نام برد. در کنار آن رونق قبلی بازار مسکن و توهم سودهای کلان قبلی مشاورین املاک جذبه خاصی برای ورود به این حرفه در بین مردم ایجاد کرده است. بدیهی است در شرایطی که شاهد افزایش درصد بیکاری در جامعه هستیم، هجوم به سمت شغل راحت و بدون زحمت مشاور املاک چند برابر می‌شود. البته این مورد را نیز باید مطرح کنم که فعالان و سرمایه‌داران حوزه‌ی ملکی تا زمان رفع رکود بازار از بنگاه‌های خود برای مکانی به منظور وقت‌گذرانی استفاده میکنند.
با توجه به افزایش قیمت چندین کالای اساسی پیش‌بینی شما از وضعیت خرید و فروش مسکن و رهن و اجاره چیست؟
با این شرایط احتمالا شاهد تداوم رکود بلند مدت در بازار خرید و فروش مسکن و هم‌چنین متاسفانه افزایش قیمت‌های اجاره و رهن خواهیم بود.
به عنوان فردی که مدام با مستاجران در ارتباط هستید، شرایط رهن و اجاره در تبریز را چگونه ارزیابی میکنید؟
در حال حاضر وضعیت مستاجران حوزه مسکونی به گونه‌ای است که بین سطح درآمد و افزایش قیمت اجاره مطلقا همخوانی وجود ندارد و مستاجران واقعا با سختی و فشار مضاعف مواجه هستند.
اکثر مردم توان پرداخت مبلع رهن یا اجاره را ندارند
با توجه به تجربیات و مشاهدات خود به نظر شما مردم توان پرداخت مبالغ رهن و اجاره را در تبریز دارند؟ اگر نه پس در این شرایط چه کار میکنند؟
اکثرا توان پرداخت مبلع رهن یا اجاره را ندارند و از طریق قرض کردن از دوستان و آشنایان یا گرفتن وام و بدهی انباشته قراردادهای رهن و اجاره خود را تمدید میکنند.
به نظر شما قیمت‌های رهن و اجاره در تبریز منطقی است یا هیجانی؟
بُعد منطق شاخه‌های مختلفی دارد؛ از بُعد اخلاقی نه! منطقی نیست ولی از نگاه اقتصاد جاری یعنی همخوانی بین سرمایه و سود سرمایه برای مالکین، بله قیمت‌های رهن و اجاره معقول است.
در واقع هیجانات در بحث این سوال گنجانده نمیشود، چون از سرچشمه هیجانات کلی اقتصادی کشور نشات می‌گیرد و در تمام موارد گریزناپذیر است.
در چه مناطق تبریز، بیشترین استقبال از سوی مردم و در چه مناطقی با کمترین استقبال برای خرید و فروش یا رهن و اجاره مواجه هستند؟
فعلا بیشتر مناطق در رکود خرید و فروش قرار دارند و به‌ندرت با قیمت پایین برای افراد پول لازم معاملات صورت می‌گیرد. در تمامی مناطق شهر افراد مستاجر به‌خاطر کسری رهن و مبلغ اجاره به مناطق پایین دست کوچ میکنند یا در صورت پیدا کردن موردی با قیمت مناسب در منطقه‌ی خودشان باقی می‌مانند. این شرایط البته مختص شهر ما نیست و در اکثر شهرهای ایران چنین وضعی حاکم است.
پیشنهاد میدم اتحادیه محترم املاک تبریز اینگونه گزارشات را رصد کرده و از قشر مشاورین املاک تبریز دفاع نمایند
در باره گزارش شایان ذکر است :
۱- موضوع گزارش ، مشتمل بر بازگویی تورم جاری جامعه در عرصه مسکن است که در همه ارکان و صنوف دیگر شاهد یکه تازی آن هستیم و دیگر مطالب فقط بخاطر حجیم نشاندن گزارش است .
۲ – در این گزارش فرد مخاطب که همکار محترم ما میباشد دارای خصلت “همچنان وجدان بیدار” نامیده شده است که گویا وجدان الباقی مشاورین املاک تبریز خسبیده است ! به نظر ایشان ، مشاورین املاک در حال گرفتن ماهی از آب گل‌آلود مسکن هستند و با ترفندهای مختلف مانع پایین آمدن قیمتها میشوند به عبارت دیگر تقریباً تمامی مشاورین املاک شهر تبریز دزد و کلاهبردارند بغیر از همکار مشاور املاکی که خانم شهابی از ایشان گزارش تهیه کردند البته نگفته چند درصد ما در گروه خوب ها و چند در صد در گروه بدها هستیم !
۳ – به ادعا میتوانم بگویم که انگشت شمار مشاور املاک راضی هستند ملکی را گرانتر از نظر موجر به اجاره واگذار نمایند ، چون مبلغ قابل توجهی کمیسیون برای آنها به ارمغان نخواهد آورد. ولی در عوض تمام جر و بحث های شخص خود من با موجرین جهت کاهش دادن اجاره لااقل در حیطه کاریم که بر هیچ کس پوشیده نیست در این گزارش مغفول مانده و البته هستند همکاران بیشماری که در کاهش قیمت ها خیلی مصرند ، چون خود ، فرزندان ، برادر ، خواهر یا دیگر اطرافیانشان مستاجرند ، خواه خانم شهابی بداند یا نداند!
۴ – به نظر گزارشگر محترم ، سبب گرانی مسکن در شهر تبریز فقط مشاورین املاک تبریزند و عواملی همچون گرانی سیمان ٫ میلگرد ٫ دستمزد ٫ استاندارد آسانسور و عوارض شهرداری اصلأ در این موضوع دخیل نیستند.
۵ – در گزارش ، اغلب مشاورین املاک تبریز خلافکار جلوه داده شده اند و مقدار اندکی سالم ٫ البته دریافت کمیسیون اضافی در شهر رواج دارد و نمیشود کتمان کرد ولی اندک شماری اینچنین روالی داشته ولی اغلب حتی از دریافت کمیسیون قانونی عاجزند.
۶ – خانم شهابی در ابتداء گزارش بیان میکنند قیمت هر متر مربع زمین در تبریز در سال ۱۳۹۳ یک میلیون تومان بود که در سال ۱۴۰۱ با سوء رفتار اقتصادی مشاورین املاک تبریز بالغ بر ۱۶ میلیون تومان شده است ! خانم شهابی که احتمالاً گزارشگری تازه کار است را به تفحص در گوگل هدایت میکنم که خواهند دید قیمت سکه در سال ۱۳۹۳ زیر یک میلیون تومان بود و فعلآ ۱۶ میلیون تومان است یعنی طلا همسان با زمین تورم داشته است ! گمانم خبرنگار محترم سبب گرانی سکه را هم از چشم مشاورین املاک تبریز نمی بینند؟ !
۷ – به نظر همکار مصاحبه شونده که شغل مشاور املاک را کسبی راحت و بدون زحمت مینامد ، آیا اگر شغل من آنچنان راحت و پردرآمد است، خانم خبرنگار شما را منبعد در فعالیت در این عرصه دعوتبه همکاری میکنم ، فقط قطعاتی از پازل این گفتگو ناقص است که چند مورد برمیشمارم که نمونه اش الف) سالها جولان اپیدمی کرونا ، اجازه بازدید از ملک ها را از ما گرفت و همچون دیگر صنوف عاجز شدیم ب) مدتهاست بعلت کرونا و بدنبالش تورم طی دستورالعمل هایی اتوماتیک وار ، قرارداد اجاره با افزایش مثلاً بیست درصد تمدید میشوند ، شاید برای شما یک آیتم خبری باشد ولی برای همکاران من قطع حدود پنجاه درصد درآمدم که از راه قراردادهای استیجاری کاسب میشدیم ج ) سالهاست با معضلی بنام اپلکیشن دیوار مبتلاییم بطوری که مالکی که ملک خود را با هزینه بیست هزار تومان در دیوار آگهی مینماید اصلاً انتظار پرداخت کمیسیون را ندارد د) شما فکر میکنید با ارائه یک یا دو ملک میتوان قرارداد بست ، بندرت بله ولی اکثراً پس از چندین مورد بازدید متوجه میشویم خریدار ملکی در فلان نقطه اطراف تبریز دارد که فروشش از نتیجه دادن “برجام” سخت تر است ، تازه اگر در مسیر قرارداد دور نخوریم و خریدار یا مستاجر مستقیم به مالک مراجعه نکنند ه) البته شاید مجالش در این نوشتار نیست ، من سالهاست آرزو دارم کاش فعال عرصه املاک در مثلاً شهرستان میاندوآب بودم چون ماه قبل معامله به زور به ثمن ۷ میلیارد نوشتیم و به زور ۹ میلیون کمیسیون گرفتیم در صورتی که همان قرارداد را اگر در شهرستان میاندوآب مینوشتیم تعرفه اش ۳۸ میلیون تومان بود!
۸ – خانم شهابی اگر از سرریز بیکاران و قشر محترم بازنشسته به صنف مشاور املاک گله مندید و صاحب درایت اقتصادی هستید در جوار دولت محترم مشاغلی مناسب با شان ایشان فراهم نمایید.
۹ – از پایگاه وزین خبری یازاکو که اینجانب یکی از مخاطبانش هستم انتظار داشتم نگرش و نظر کوتاه بینانه یک همکار مشاور املاک را به عموم همکارانم تعمیم نداده و در این فرآیند اعمال یک خود فیلتری از شخص خبرنگار یا ارگان خبری یازاکو زیبنده بود.
۱۰ – موضوع در حدی نیست که بخش حقوقی اتحادیه محترم املاک تبریز ورود نماید ولی بد نخواهد بود ٫ روابط عمومی محترم اتحادیه تلنگری اعتراضی به این گزارش داشته باشد تا این رفتار و نگرش عادی نشود.
۱۱ – در نهایت قرار نیست شغل شریف و آبرومند من و همکارانم آماج توهمات ناشیانه هر ژورنالیستی قرار بگیرد ! آیا دیواری کوتاه تر از دیوار ما پیدا نمیکنید؟
املاک دهکده
صادقی – کارشناس ارشد حقوق بین الملل
پیشنهاد خوبی است متقابلا مردم هم می توانند تجربیات و نظرات خود را از مشاوران املاک و نقش آنها در این زمینه اعلام کنند.