اگر در گذشته برخی کارشناسان؛ تحولات اجتماعی، جنبشهای سیاسی، دخالت دولتها، وقوع بلاهای طبیعی، جنگ گرم و سرد و … را علت نوسان قیمت طلا و ارز تفسیر و تحلیل میکردند، دیگر امروزه کمتر کسی از علت بالا و پایین شدن قیمت ارزهای دیجیتال سردرمیآورد.
واحدهای پولی، شاخصها و واحدهای مالی همواره توسط عدهای خاص و معدود در جهان ایجاد و ساخته میشوند و کسی از سازوکار تعیین قیمتها و نوسان آن مطلع نیست. بعد این ماجراست که عموم مردم در بازی ناشناخته و قمارگونهی قیمت نفت، طلا، بورس، ارز و ارز دیجیتال اسیر میشوند.
در ۲۳ فوریه حدود دو هفته پس از آن که تسلا اعلام کرد ۱.۵ میلیارد دلار بیت کوین خریده است، قیمت بیت کوین ۲۰ درصد افت کرد و از ۵۸,۲۵۸ دلار به ۴۶,۶۲۴ دلار رسید. همزمان، ۴۰۰ میلیون دلار از ارزش کل بازار جهانی ارزهای دیجیتال به باد رفت. گیتس تصریح کرد که پیروی کورکورانهی سرمایهگذاران متوسط از جنون خوشبینی پیرامون اقدامات ماسک در بازار، اشتباه است. او به کسانی که میلیاردر نیستند هشدار داد که «مراقب باشند». گیتس افزود: نگاه کلی من این است «اگر پولتان از ایلان کمتر است، احتمالاً باید مراقب باشید».
این نوسان قیمت بیتکوین طی سه ماه گذشته بارها رخ داده و باعث ایجاد ریتم سینوسوار در دارایی صاحبان ارزهای دیجیتال شده است. ارزی که سودآوری و فایدهی آن برای عموم مردم، زیستکره و رفاه انسانها مشخص نیست.
ایلان ماسک (Elon Musk) مدیرعامل تسلا پس از اصلاح قیمت بیت کوین و سقوط سهام شرکت تسلا، جایگاه خود را بهعنوان ثروتمندترین فرد جهان از دست داد. برخی تحلیلگران معتقدند کاهش قیمت بیت کوین و سقوط سهام تسلا با یکدیگر ارتباط دارند.
منتقدان عام و خاصی که همواره نظامهای چپ را به دلیل دخالت دولت در تعیین قیمت بازار متهم کرده و به باد انتقاد میگیرند؛ بهانه و منطق و دفاعی از سازوکار پنهان و دست پنهان بازار ندارند. به نظر حتی دیگر دست پنهان بازار آدام اسمیت، شارح بزرگ نظام بازار و سرمایهداری هم در کار نیست و حداقل در ظاهر قضیه، تحلیل منطقیای بر نوسان قیمت ارزهای دیجیتال و بیت کوین وجود ندارد.
آمال و آرزوهای طرفداران سرمایهداری، این بود که در یک جامعهی آزاد و لیبرال، کسانی که استعداد و مهارت و پشتکار دارند، به موفقیت دست خواهند یافت و هر کس در این جهان بهاصطلاح آزاد، قادر است با تلاش و پشتکار به خواستههای خود برسد. خواستهها و نیازها هم در جهان سرمایهداری صرفا برپایهی ارزشهای مادی و مالی بنا شده است. اما نوسان قیمت بیتکوین و جابجایی داراییهای صاحبان در عرض یک لحظه، مهر باطل بر این سراب سرمایهداری میزند. گویی پایههای جهان حاضر بر ستونهای قمار بنا شده است.
سازوکار نظام سرمایهداری به جای شفافیت هر چه بیشتر، شبیه هزارتویی معماگون میشود که بیش از ۹۹ درصد مردم در آن چون یهودی سرگردان، در حیرت دست و پا میزنند و یک درصد به دلیل اینکه قواعد این جهان را ساختهاند (و طوری پازلها را چیدهاند که دست بالا را داشته باشند) از این بلبشو و آب گلآلود بهراحتی ماهی میگیرند.
ساسان نیکرفتار خیابانی