به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از اعتماد، آنگونه که از این آمار برمیآید، نقدینگی از ابتدای سال تا پایان بهمن ماه (۱۱ ماهه) ۳۳,۸ درصد (۸۳۸ هزار میلیارد تومان) افزایش یافته است.
این بدان معناست که روزانه حدود دو هزار و ۳۲۸ میلیارد تومان بر نقدینگی افزوده شده است. نکته نگرانکننده این است که رشد پایه پولی در بهمن ماه امسال رکورد رشد ماهانه را در سال جاری به ثبت رسانده است. پایه پولی سه جزو کلی دارد. اول سپردههای بانکهای تجاری نزد بانک مرکزی، دوم وجه نقد در گردش در دست مردم و آخر وجه نقدی که به طور فیزیکی در بانکها نگهداری میشود.
این متغیر بخشی از کل عرضه پول است که دارای بالاترین قابلیت نقدشوندگی است؛ از این رو در ادبیات اقتصادی به پایه پولی، «پول پرقدرت» نیز اطلاق میشود. چون افزایش پایه پولی منجر به افزایش چند برابر آن (معادل ضریب فزاینده پولی) در کل عرضه پول میشود. میشود پایه پولی را به دکمه ولوم یک رادیو تشبیه کرد که کارکردهای تعریف شده خود را در طولانی مدت و میان مدت نشان میدهد.
در آمارهای بانک مرکزی دیده میشود که پایه پولی فقط در بهمن ماه نسبت به دی ماه سال جاری، بیش از ۴ درصد رشد کرده است. فقط در آبان سال ۹۸ بود که پایه پولی نسبت به مهر ماه ۵.۱ درصد افزایش یافت و از این رو میتوان گفت که رشد ماهانه پایه پولی در بهمنماه سال جاری در ۲۳ ماه گذشته «بیسابقه» بوده است. با این حساب، در یکماهه بهمن ۹۹، بالغ بر ۱۷.۱ هزار میلیارد تومان به حجم پایه پولی اضافه شده است.
به عبارت دیگر، روزانه ۵۷۰ میلیارد تومان «پول پرقدرت» توسط بانک مرکزی به اقتصاد ایران «تزریق» شده است. بانک مرکزی میگوید از بهمن ماه سال گذشته تا انتهای بهمن ماه سال جاری، ۱۰۷ هزار و ۶۴۰ میلیارد تومان به حجم پایه پولی اضافه شده است. این اعداد به معنای آن است که «رکورد» دیگری در چاپ پول در بازهای یکساله شکسته شده است. در خرداد ماه سال جاری اعلام شد که ۱۰۸ هزار میلیارد تومان به حجم پایه پولی اضافه شده است. حالا دومین رکورد افزایش حجم پایه پولی در بهمن ماه به ثبت رسیده است. تقسیم رقم ۱۰۷ هزار و ۶۴۰ میلیارد تومانی حجم پایه پولی در این یک سال به عدد ۳۶۵ (تعداد روزها) نشان میدهد که بانک مرکزی به طور روزانه ۲۹۵ میلیارد تومان، «پول» چاپ کرده و به اقتصاد ایران تزریق کرده است.
به نظر میرسد فشارهای تورمی، کسری بودجه دولت در پایان سال، تشدید تحریمها و شیوع بیماری کرونا و پیامد آن، تعطیلی کسب و کارها، عرصه را بر دولت تنگ کرده و برای جبران نیازهای مالی و پولی، راهی جز «چاپ پول» برای دولت باقی نمانده است. سازوکار موجود در این زمینه این است که دولت از بانک مرکزی میخواهد «خالص داراییهای خارجی» خود را افزایش داده و معادل «دلاری» این افزایش داراییهای خارجی، به دولت «پول جدید» پرداخت شود.
گرچه معمولا این شیوه چاپ پول با عنوان «استقراض» دولت از بانک مرکزی و حساب «تنخواه» و با مجوز مجلس انجام میشود؛ اما در صورتی که «خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی» افزایش یابد و معادل آن پولی به حسابهای بانک مرکزی واریز نشود، نوعی «توهم پولی» و چاپ «پول بدون پشتوانه» صورت گرفته است. حال آنکه به دلیل تحریمها، بانک مرکزی قادر به دریافت پول فروش نفت ایران نییست و همین الان نیز مجادله سختی با کشورهایی چون کره جنوبی، ژاپن، عراق، عمان و… برای بازپسگیری منابع بلوکه شده ایران در این کشورها در جریان است.