به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از تجارت‌نیوز، در حال حاضر اقتصاد برق در ایران با مشکلات عدیده‌ای مواجه است؛ از مسدود بودن راه سرمایه‌گذاری گرفته تا دخالت‌های بی‌حد و حصر دولت در حوزه‌هایی چون مدیریت مصرف، قیمت‌گذاری و تامین زیرساخت. حمیدرضا صالحی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در این مصاحبه، راهکارهایی از قبیل ارزان‌شدن برق صنایع، آماده‌سازی بستر لازم برای ورود بخش خصوصی، انعقاد قراردادهای دوجانبه میان صنایع و نیروگاه‌ها، عرضه برق در بورس انرژی و سپردن قیمت به مکانیزم عرضه و تقاضا و همچنین استفاده از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر را روش‌های مناسبی برای ترمیم مشکلات فعلی صنعت برق ایران می‌داند.
فهرست
*در حال حاضر، بزرگترین مشکل صنعت برق ایران چیست؟
امروز شاهد ایجاد فاصله میان میزان تولید و مصرف برق در کشور هستیم. بیش از یک دهه می‌شود که آنطور که باید و شاید در صنعت برق سرمایه‌گذاری انجام نشده است. یعنی، نه خودِ دولت در زمینه تولید برق و تاسیس نیروگاه‌های جدید سرمایه‌گذاری کرده و نه بخش خصوصی توانسته سرمایه‌گذاری کند؛ آن هم به دلیل آماده نبودن بستر لازم. فراهم کردن زیرساخت‌های لازم جهت ورود سرمایه‌گذاران به صنعت برق هم، زمان‌بر است؛ تاسیس هر نیروگاه بیش از دو تا سه سال زمان می‌برد.
فراهم نبودن شرایط برای سرمایه‌گذاری را مشکل اصلی صنعت برق است. سرمایه‌گذاری در اقتصاد برق توسط وزارت نیرو در دولت‌های نهم و دهم ممنوع اعلام شد. از طرف دیگر، بستر و امنیت اقتصادی جهت انجام سرمایه‌گذاری فراهم نشد، حتی نیروگاه‌هایی که در برنامه چهارم و پنجم توسعه شاهد ساختشان بودیم، به مشکل برخوردند.
در ضمن، سرمایه‌گذاران به دلیل تغییر مداوم نرخ ارز و قیمت‌گذاری دستوری نتوانستند وام‌هایی که از صندوق توسعه ملی دریافت کرده بودند، تسویه کنند. در واقع، تعیین قیمت توسط دولت به نوعی محصول آنها را غیر اقتصادی می‌ساخت.
*عملکرد وزارت نیرو را چطور می‌بینید؟
وزارت نیرو باید از مداخله در قیمت‌گذاری دوری کند و اجازه بدهد خودِ صنایع با صاحبان نیروگاه‌ها روبه‌رو شوند و قراردادهای دوجانبه ببندند.
من بر عرضه برق در بورس انرژی تاکید دارم؛ اگر اجازه داده شود عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت باشد، منابع بسیار خوبی با سرعت بالا به دست صاحبان نیروگاه‌ها و سرمایه‌گذاران می‌رسد و آنها می‌توانند این منابع را صرف ساخت نیروگاه‌های جدید کنند. اگر این اتفاق می‌افتاد، امروز ما شاهد کمبود برق نبودیم.
اما، الان وزارت نیرو با دخالت در روند قیمت‌گذاری راه سرمایه‌گذاری را مسدود می‌کند. در ضمن، شاهدیم که ۱۰۰ درصد خاموشی‌ها در صنایع اتفاق می‌افتد و قطعی برق در بخش برق خانگی یا صفر یا محدود بوده است.
*راه تامین برق صنایع چیست؟
یکی از راه‌هایی که امروز درباره موثر بودن آن صحبت می‌شود، این است که صنایع فولاد یا انرژی‌بر بتوانند خودشان سرمایه‌گذاری کنند. الان هم بستر برای احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه آماده است.
راه دیگر این است که صنایع برق مورد نیاز خود را در بورس انرژی با قیمت تقریبا واقعی تامین کنند. وقتی سرمایه‌گذاران و صاحبان نیروگاه‌ها بتوانند برق را در بورس انرژی بفروشند، نقدینگی لازم را برای به پایان رساندن نیروگاه‌های نیمه‌تمام به دست می‌آورند. برای مثال، با این روش به راحتی می‌توان ۵۰۰ مگاوات را به ۱۰۰۰ مگاوات افزایش داد و ظرفیت تولید را بالا برد.
*قطع برق صنایع چه ضرر و زیان‌هایی را به این بخش وارد کرده؟
آیا آن را روش مدیریتی مناسبی برای جلوگیری از خاموشی‌ها می‌دانید؟
انجمن فولاد حساب و کتابی در این زمینه انجام داده و عدم‌النفع خودش را اعلام کرده است. نباید فراموش کنیم که در نتیجه خاموشی‌ها، کوره‌های این صنایع آسیب دیده و به تولید دو تا سه میلیاردی آنها ضرر وارد شده است.
وقتی صنایع با قطعی برق مواجه می‌شوند، دیگر نمی‌توانند تعهدات خودشان را در بخش تولید به انجام برسانند یا میزانی از تولید را برای صادرات بگذارند. در نتیجه‌ی این امور، تولیدات این صنایع از گردونه رقابت خارج می‌شوند و صادرات آنها به صفر می‌رسد.
*چرا دولت مخالف عرضه برق در بورس انرژی است؟
چرا که در این صورت، اختیار و مالکیت منابع مالی از دست دولت خارج می‌شود. البته، شیوه درست این است که منابع مالی به دست خودِ سرمایه‌گذار و صاحبان نیروگاه برسد و دولت صرفا از محل ترانزیت درآمد کسب کند و نقش کنترلی و نظارتی داشته باشد.
با ورود مستقیم سرمایه‌گذار در بورس انرژی روی قیمت‌ها چکش می‌خورد و واقعی می‌شوند. در نتیجه، درآمدهایی که نصیب صنعت برق می‌شود، در مسیر توسعه و جلوگیری از خاموشی‌ها استفاده خواهد شد.
*بقیه کشورها در اقتصاد برق چگونه عمل می‌کنند؟
در همه جای دنیا قیمت برق در صنایع برعکس ایران، به دلیل ایجاد ارزش افزوده و تولید ثروت، ارزان‌تر است. اما، می‌دانیم که برق در بخش خانگی هدر می‌رود و ثروتی ایجاد نمی‌کند.
*چقدر از برق کشور از منابع تجدیدپذیر تامین می‌شود؟ ظرفیت رشد آن چقدر است؟
تعداد زیادی از کشورها در تولید برق تجدیدپذیر وضعیت خوبی دارند، ما با وضعیت مطلوب فاصله داریم. در حال حاضر، سهم تجدیدپذیرها یک درصد از کل برق تولیدی کشور را شامل می‌شود و این در حالیست که در بسیاری از کشورها این سهم به بالای ۲۵ تا ۳۰ درصد می‌رسد.
ما ۸۰ تا ۹۰ هزار مگاوات ظرفیت انرژی تجدیدپذیر را در کشور داریم. ایران دارای ۳۰۰ روز آفتابی است و در ضمن ظرفیت خوبی در حوزه انرژی بادی هم داریم.
می‌توان چیزی حدود ۹۰-۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش انرژی خورشیدی تعریف کرد. فقط دولت باید به لحاظ خرید برق تضمینی بستر لازم را فراهم کند و قیمت برق به نحوی تعیین شود که برای سرمایه‌گذار توجیه اقتصادی به دنبال داشته باشد. در این صورت می‌توانیم شاهد رشد خوبی در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر در سال‌های آینده باشیم.
