رشد اکوسیستم استارتاپی ترکیه در ۲۰ سال/ ترکیه چند یونیکورن دارد؟

به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از تجارت‌نیوز، توسعه اکوسیستم استارتاپی در سراسر جهان به شرایط اقتصادی، ریسک پذیری، نظارت، حمایت‌های خارجی و داخلی بستگی دارد. به نظر می‌رسد که اکوسیستم استارتاپی ترکیه توانسته‌ است که در چند سال اخیر با حمایت‌ها و شرایط مناسب به رشد قابل توجهی دست یابد.

سه دوره مهم در اکوسیستم استارتاپی در ترکیه

بررسی روند شکل‌گیری و تکامل اکوسیستم استارتاپی ترکیه نشان می‌دهد که فعالیت این اکوسیستم در یک قرن اخیر سه بازه مهم را پشت سر گذاشه‌ است.

نخستین بازه بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۹ است که شاید بتوان آن را «دوره خودتامینی» نامید. در این دوره، هنوز اقتصاد مبتنی بر استارتاپ‌ها به‌خوبی شکل نگرفته‌ بود. به همین دلیل، منابع مالی کافی هم برای سرمایه‌گذاری وجود نداشت. این کمبود سرمایه‌گذار موجب شد استارتاپ‌ها اغلب با اتکا به منابع داخلی خودشان شکل گرفته‌ و رشد کنند.

در دوره دوم که بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ بود، اوضاع تغییرهای بنیادی کرد. در این دوره ترکیه شاهد ورود بازیگران مهم و تاثیرگذار به اکوسیستم استارتاپی خود بود.

به این ترتیب بود که استارتاپ‌های این کشور توانستند به سرمایه‌های خارجی هم دسترسی یابند. ورود سرمایه‌گذاران خطرپذیر حقیقی و شرکتی از کشورهای دیگر موجب شد استارتاپ‌های ترکیه به سرمایه مورد نیاز دست یابند. از سوی دیگر نیز از تجربیات و ارتباطات بین‌المللی این سرمایه‌گذاران نیز بهره‌مند شوند.

دوره سوم از سال ۲۰۱۸ آغاز شد و تاکنون ادامه دارد. این بازه را «دوره اوج‌گیری» اکوسیستم استارتاپی ترکیه می‌نامند. در این دوره اولین یونیکورن (استارتاپ با ارزش بالای یک میلیارد دلار) در ترکیه به وجود آمد. پس از مدتی، چند استارتاپ دیگر هم یونیکورنی شدند. همچنین برای اولین‌بار، یک استارتاپ از این کشور توانست وارد بازار بورس ایالات متحده شود.

ارکان مهم رشد استارتاپ‌ها

توسعه اکوسیستم استارتاپی در سراسر جهان به شرایط اقتصادی، ریسک پذیری، نظارت، حمایت‌های خارجی و داخلی بستگی دارد. به نظر می‌رسد که اکوسیستم استارتاپی ترکیه توانسته‌ است که در چند سال اخیر با حمایت‌ها و شرایط مناسب به رشد قابل توجهی دست یابد.

براساس گزارش اکوسیستم استارتاپی ترکیه در سال ۲۰۲۰، استارتاپ‌های ترکیه با استفاده از شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد، حمایت دولت، پارک‌های علم و فناوری، فراهم کردن فضاهای کار اشتراکی و سرمایه‌گذاران خطر پذیر توانستند، به رشد و توسعه مورد نیاز خود تا حدود زیادی دست یابند.

جذب سرمایه یکی از ارکان مهم برای رشد یک استارتاپ است. استارتاپ‌های ترکیه طی چند سال اخیر همواره روندی صعودی داشته است. در این سال‌ها، برخی‌ خانواده‌های ثروتمند و باسابقه در اقتصاد ترکیه نیز وارد سرمایه‌گذاری استارتاپی شده‌اند. قرار‌گرفتن این افراد در اکوسیستم استارتاپی نه‌تنها به تامین مالی پروژه‌های نوآورانه می‌انجامد، بلکه زمینه پذیرش هر چه بیشتر نوآوری در بدنه سنتی اقتصاد را نیز فراهم می‌کند.

رشد در کدام حوزه‌های استارتاپی بیشتر است؟

بازی‌سازی (گیمینگ): موفقیت دو استارتاپ پیک (Peak) و نیز رولیک (Rollic) در جذب سرمایه‌های خارجی منجر شد نگاه‌ها به صنعت‌ بازی‌سازی در ترکیه جدی‌تر شود. فقط از سال‌ ۲۰۱۹ تا اوایل‌ ۲۰۲۱، بیش از ۲۰۰ استودیوی بازی‌سازی در ترکیه ایجاد شد. در مجموع حدود ۴۵۰ استودیو بازی‌سازی در ترکیه به فعالیت مشغولند. به این ترتیب، این کشور به یکی از قطب‌های بازی‌سازی در اروپا تبدیل شده‌ است.

تجارت الکترونیک: حوزه تجارت الکترونیک معمولا جزو پرسودترین بخش‌ها در کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری دیجیتال است. این حوزه مورد توجه فعالان استارتاپی ترکیه قرار دارد.

شرکت ترندیول (Trendyol) را باید موفق‌ترین شرکت ترک در این زمینه دانست که با جذب سرمایه ۱.۵ میلیارد دلاری، موفق شد لقب اولین شرکت دکاکورن (شرکت با ارزش بالای ۱۰ میلیارد دلار) را به دست آورد. ارزش کنونی این شرکت حدود ۱۶‌میلیارد دلار است. در چند سال اخیر، ترکیه شاهد شکل‌گیری تعداد زیادی استارتاپ دیگر نیز در این زمینه بوده‌ است.

تحویل سفارش: خرید آنلاین بدون وجود خدمات تحویل سریع، جذابیت چندانی ندارد. به همین دلیل، استارتاپ‌های متعددی و موفقی برای ارائه این خدمات در ترکیه شکل گرفتند.

گتیر (Getir) که در سال‌ ۲۰۱۵ شکل گرفت از پیشتازان این بازار هستند که در زمینه تحویل سریع سفارش‌های سوپرمارکتی فعالت می‌کند. موفقیت‌های این استارتاپ‌ها نیز به جذابیت این حوزه و حضور تیم‌های جدید و نوآور دیگر انجامیده است.

فین‌تک: خدمات مالی بر بستر دیجیتال از سودآورترین حوزه‌های فعالیت در دنیای استارتاپی به شمار می‌آید. البته در برخی کشورها، وجود مقررات سختگیرانه و دست‌وپاگیر موجب می‌شود استارتاپ‌های فین‌تک نتوانند به‌راحتی به نوآوری و ارائه راه‌حل‌های متفاوت بپردازند. اما ترکیه تا حدی از این قاعده مستثنی است.

دولت ترکیه در چند سال اخیر با تغییر بسیاری از مقررات، زمینه را برای فعالیت هر چه بیشتر در حوزه فین‌تک فراهم کرد. به همین دلیل، تعداد استارتاپ‌های ترک فعال در حوزه‌هایی مختلف فین‌تک و به ویژه بانکداری نوین و رمزارزها به طور قابل توجهی افزایش یافته‌ است.

نگاهی به اکوسیستم ترکیه

اکوسیستم استارتاپی استانبول در سال‌های اخیر به دلیل وجود سازمان‌های مختلف حمایتی، رویدادهای متنوع و نیز کارآفرینان موفق توانسته‌ رشد خوبی را تجربه کند. در مجموع بیش از ۸۰ سازمان فعال برای حمایت‌ از استارتاپ‌ها در استانبول وجود دارد.

همچنین براساس گزارش‌ها، هر‌ساله تعداد زیادی رویداد به ویژه در حوزه‌هایی مثل بازی‌سازی یا فین‌تک در این شهر برگزار می‌شود که موجب تقویت ارتباطات بین تیم‌های فعال و جذب استعدادها می‌شود. از سوی دیگر، موفقیت‌های چشمگیر برخی استارتاپ‌های این شهر در جذب سرمایه‌های خارجی و پیوستن آنها به جمع یونیکورن‌ها نیز بر اشتیاق جوانان و ‌سرمایه‌گذاران برای حضور در اکوسیستم استارتاپی افزوده است.

اکوسیستم استارتاپی استانبول در سال‌های اخیر در دو حوزه رشد خوبی داشته‌، حوزه بازی‌سازی اولین حوزه است. بخش قابل‌توجهی از سرمایه‌های خارجی جذب‌شده در این اکوسیستم به استارتاپ‌های بازی‌ساز مربوط می‌شود.

دومین حوزه نیز به هوش مصنوعی، کلان‌داده و تحلیل داده مربوط می‌شود. ترکیه با جذب حدود ۳.۴‌ میلیارد دلار سرمایه در زمینه هوش مصنوعی، جایگاه اول را در این زمینه در خاورمیانه در سال ۲۰۲۱ به خود اختصاص داده‌ است. طی ۵سال گذشته حدود ۲۰۰ شرکت فعال در زمینه هوش مصنوعی موفق به جذب سرمایه شدند.

ترکیه از نظر سهولت کسب و کار در سال ۲۰۱۷ در جایگاه ۶۹‌ در میان حدود ۲۰۰ کشور دنیا قرار داشت. اما با این اقدامات کارساز برای اکوسیستم استارتاپی خود توانست این رتبه را به ۳۳ کاهش دهد.

همچنین به دلیل اینکه قوانین مربوط به کسب و کارهای نوآور پیش از این، یکی از موانع اصلی رشد استارتاپ‌ها بود، با تسهیل این قوانین استارتاپ‌هایی که ماهیت ریسک پذیری دارند، توانستند مسیر رشد خود را یافت کنند.