محتوای اعلامیه آلماآتا در خصوص پایان دادن به مناقشه آذربایجان و ارمنستان چیست؟

به گزارش واحد ترجمه پایگاه خبری یاز اکو به نقل از بنکر، در این بیانیه آمده است که ارمنستان و آذربایجان بار دیگر پایبندی خود را به منشور ملل متحد و اعلامیه آلماآتا در سال ۱۹۹۱ نشان داده و تمامیت ارضی و حاکمیت یکدیگر را به رسمیت می شناسند. طرفین قبول کرده اند که این اعلامیه مبنای فعالیت کمیسیون تحدید حدود است و جلسه بعدی این کمیسیون باید در پایان اکتبر در بروکسل برگزار شود.

ارمنستان با اعزام هیئت غیرنظامی اتحادیه اروپا به نوار مرزی آذربایجان موافقت کرد. آذربایجان نیز با فعالیت این کمیسیون موافقت کرد.این ماموریت در ماه اکتبر کار خود را آغاز و تا ۲ ماه دیگر به پایان خواهد رسید.

اما «اعلامیه آلماآتا» شامل چه چیزی است؟

در ۸ دسامبر ۱۹۹۱ رهبران روسیه، اوکراین و بلاروس – بوریس یلتسین، لئونید کراوچوک و استانیسلاو شوشکویچ-که متوجه شدند فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی اجتناب ناپذیر است، سندی به نام “توافقنامه بلوژسک” را امضا کردند. این اولین سندی بود که پایان اتحاد جماهیر شوروی سابق را تأیید می کرد. بنابراین در ۸ دسامبر ۱۹۹۱ اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع تأسیس شد.

در ۲۱ دسامبر ۱۹۹۱ در شهر آلماآتا، روسیه، اوکراین، بلاروس، آذربایجان، گرجستان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان به توافقی کلی برای پیوستن به کشورهای مستقل مشترک المنافع دست یافتند و اعلامیه آلماآتا به تصویب رسید.

لازم به ذکر است که اعلامیه آلماآتا به امضای آیاز مطلبوف رئیس جمهور وقت آذربایجان و لوون ترپتروسیان از ارمنستان نیز رسیده است. دیگر سران کشورهایی که این سند را امضا کردند عبارتند از:

بوریس یلتسین (روسیه)
لئونید کراوچوک (اوکراین)
استانیسلاو شوشکویچ (بلاروس)
نورسلطان نظربایف (قزاقستان)
عسگر آقایف (قرقیزستان)
میرچا اسنگور (مولداوی)
رحمان بابیف (تاجیکستان)
صفرمراد نیازوف (ترکمنستان)
اسلام کریموف (ازبکستان).

با امضای اعلامیه آلماآتا، کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق تمایل خود را برای همکاری در زمینه های مختلف و گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی اعلام کردند. همچنین در این اعلامیه بیان شد که هر یک از کشورهای عضو CIS تابع مستقل و برابر حقوق بین الملل هستند.

در اعلامیه آلماآتا آمده است که روابط بین کشورهای مستقل آذربایجان، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، فدراسیون روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان ازبکستان و اوکراین حق حاکمیت همه کشورها بوده و اراده آنها بر اساس به رسمیت شناختن متقابل و احترام به حق تعیین سرنوشت، برابری و عدم مداخله در امور داخلی توسعه می یابد.

در این سند خاطرنشان شده است که کشورهای مذکور اختلافات را از طریق مسالمت آمیز حل و فصل خواهند کرد و اجازه استفاده از زور و تهدید به زور، فشار اقتصادی و سایر روش ها را نمی دهند. علاوه بر این اعضای CIS به حقوق و آزادی‌های بشر، از جمله حقوق اقلیت‌های ملی احترام خواهند گذاشت و از اجرای وجدان‌آمیز تعهدات و سایر اصول و هنجارهای شناخته‌شده روابط بین‌الملل پیروی خواهند کرد.

اعلامیه آلماآتا همچنین تعهد به رسمیت شناختن و احترام به تمامیت ارضی یکدیگر و تخطی ناپذیری مرزهای موجود را به رسمیت شناخت. در این اعلامیه همچنین بر این نکته تاکید شده که طرفین به تمایل یکدیگر برای دستیابی به وضعیت یک کشور عاری از سلاح هسته ای یا بی طرف احترام خواهند گذاشت.

در پایان این بیانیه می افزاید:با تشکیل کشورهای مشترک المنافع، اتحادیه جمهوری‌های سوسیالیستی شوروی دیگر وجود ندارد. کشورهای عضو اتحادیه، مطابق رویه های قانون اساسی خود اجرای تعهدات بین المللی ناشی از معاهدات و موافقت نامه های اتحاد جماهیر شوروی سابق را تضمین می کنند. کشورهای عضو اتحادیه متعهد می شوند که اصول این اعلامیه را به دقت رعایت کنند.

لازم به ذکر است که در ۲۲ ژانویه ۱۹۹۳ شورای سران کشورهای مستقل مشترک المنافع تأسیس شد. با این حال پارلمان آذربایجان هنوز تصمیم مربوط به عضویت در اتحادیه کشورهای مستقل مشترک المنافع را تصویب نکرده بود و تنها به عنوان ناظر در جلسات این سازمان شرکت می کرد. سرانجام در ۲۰ سپتامبر ۱۹۹۳ مجلس ملی آذربایجان تصمیم پیوستن به CIS را تصویب کرد و جمهوری آذربایجان به عضویت کامل CIS درآمد.

اهداف اصلی CIS همکاری در زمینه های سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی، بشردوستانه، فرهنگی و غیره و توسعه همه جانبه کشورهای عضو در فضای مشترک اقتصادی است.

عالی ترین نهاد این تشکیلات شورای سران کشورهایی است که در اینجا نمایندگی می کنند. شورا در مورد موضوعات اساسی مرتبط با فعالیت های سازمان بحث و تصمیم گیری می کند.