حقابه زنجان، زخمی که با تغییرات اقلیمی سر باز کرد

به گزارش پایگاه خبری یاز اکو به نقل از ایرنا، این روزها مسأله آب و تامین منابع پایدار برای آن به یک دغدغه عمده مدیریتی در استان تبدیل شده و تامین آب شرب تعدادی از شهرها و شمار قابل توجهی از روستاها در اولویت طرح های عمرانی استان قرار گرفته است.

با تشدید مسأله آب در مناطق استان، حرف و حدیث ها پیرامون نحوه تعیین میزان حق آبه استان زنجان در سال های گذشته مطرح شده و پیگیری برای عادلانه شدن تخصیص حقابه در دستور کار مسئولان اجرایی استان قرار گرفته است.

در زمان حاضر علاوه بر چالش هایی که در تامین آب شرب برخی شهرها و روستاها در استان وجود دارد، بنا بر اعلام سازمان آب منطقه ای زنجان ۱۰۰ درصد آب مورد نیاز بخش کشاورزی و ۹۰ درصد آب مورد نیاز صنایع استان از منابع زیر زمینی تامین می شود و این موضوع فشار بر منابع زیرزمینی را نیز بیش از پیش مضاعف کرده است.

استاندار زنجان در دولت سیزدهم از همان روزهای آغاز کار خود در استان اولین و اصلیترین برنامه استان را مسأله آب اعلام کرد.

محسن افشارچی در اظهار نظرهای متعددی اعلام کرد که در این راستا معاون عمرانی استانداری را از متخصصان حوزه آب منصوب کرده است تا پروژه های این حوزه با تمرکز بیشتری پیگیری و اجرا شود.

عقب ماندگی زنجان در کنترل آب های سطحی

استاندار زنجان در این باره گفت: در حوزه کنترل آب های سطحی عقب ماندگی داریم و تنها پنج درصد آب های استان کنترل شده در حالیکه این میزان در استان آذربایجان شرقی ۷۵ درصد است.

محسن افشارچی افزود: در خصوص میزان حق آبه استان در سال های گذشته و سهم قابل توجهی که فقط از روان آب ها به استان داده شده است، به این فکر نمی کردند که روزی این حد از خشکسالی ایجاد شود.

افشارچی با بیان اینکه متاسفانه در سال های گذشته به هر دلیلی خیلی کار قابل توجهی برای سطح آب تنظیمی در استان انجام نشده است، اظهار داشت: سدهای موجود در زنجان با این وضعیت خشکسالی جوابگوی نیاز استان نیستند.

وی افزود: بخش اعظم حق آبه استان از روان آب (آب های روخانه ها) تامین می شود، و وقتی معضلات خشکسالی مواجه تشدید شده این منابع دیگر جوابگو نیست.

استاندار زنجان با بیان اینکه برای حل معضل آب در استان نیازمند برنامه ریزی در میان مدت و بلند مدت هستیم، گفت: در این راستا اولین و اصلیترین برنامه استان، مساله آب است و ما برای هر شهرستانی به صورت مشخص و مجزا، در این خصوص برنامه داریم؛ منتها اجرا شدن این برنامه وابسته به آن است که مرکز با ما هماهنگ و همراه باشد.

افشارچی اظهار کرد: برای حل چالش‌های حوزه آب در استان چند کار به طور همزمان در دست انجام بوده که مهمترین آنها به پایان رساندن پروژه های نیمه کاره سد سازی و طرح های انتقال آب است.

وی اجرای پروژه های جدید را از دیگر اقدمات برای حل چالش های حوزه آب در استان برشمرد و ادامه داد: البته به احداث سدهای بزرگ فکر نمی کنیم، ولی احداث سدهای کوچک مقیاس را در دست پیگیری داریم.

افشارچی گفت: پروژه های استحصال آب نیز که نیاز به هزینه های زیادی ندارد در استان جزو اولویت هاست.

وی ادامه داد: برای تصفیه فاضلاب هم در استان سرمایه گذاری کردیم و هدایت پساب ها به سمت شهرک های صنعتی برای مصرف صنایع از برنامه های ما در این حوزه است.

کاهش ۸۰ سانتیمتری سطح آب سفره‌های زیرزمینی استان زنجان

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان در این باره گفت: این استان هفت دشت دارد که از این تعداد پنج دشت ممنوعه است و به دلیل برداشت‌های نامتعارف و مواجهه با خشکسالی‌های پی درپی سالانه به طور میانگین ۸۰ سانتیمتر سطح سفره های آبهای زیرزمینی استان کاهش می‌یابد.

اکبر باقری بهره برداری از سدهای در دست اجرا را راهکاری برای جلوگیری از اضافه برداشت از منابع آب زیر زمینی بیان و خاطرنشان کرد: با تکمیل این سدها آبهای سطحی استان کنترل و بخش بزرگی از کمبودها در این بخش جبران می‌شود.

وی به اختصاص آب سدهای مختلف در استان از بستر رودخانه قزل‌اوزن به آب شرب اشاره کرد و گفت: از محل سد مشمپا ۵۰ میلیون متر مکعب، بلوبین ۳.۵ میلیون مترمکعب، مراش ۱۲.۵ میلیون مترمکعب، کینه‌ورس ۶ میلیون مترمکعب و میرزاخانلو سه میلیون مترمکعب برای این منظور در نظر گرفته شده است و تکمیل سد مشمپا نقش مهمی در تامین بدون دغدغه آب شرب زنجان برای سال‌های آتی ایفا می کند.

مصرف ۸۰ درصد منابع آب استان زنجان در بخش کشاورزی

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با بیان اینکه کشور ایران از نظر اقلیمی، هفت اقلیم را دارد ولی در مجموع کشوری خشک و نیمه خشک محسوب می شود، گفت: متوسط بارندگی در ایران در مدت ۵۰ سال، حدود ۲۵۰ میلیمتر است و نزدیک ۴۰۰ میلیارد مترمکعب نزولات جوی داریم که ۷۰ درصد آن تبخیر می شود.

نادر عباسی افزود: این بارندگی ها از نظر مکانی و زمانی هم توزیع نامناسبی دارد، به طوری که ۷۵ درصد بارندگی زمانی است که نیاز به آبیاری در زمین های کشاورزی نیست و در واقع این بارندگی ها خارج از فصل کشت است و ۷۵ درصد میزان بارندگی ها هم در ۲۵ درصد زمین ها اتفاق می افتد، بر همین اساس، توزیع نامناسبی از نظر زمانی و مکانی در بارندگی ها در کشور داریم.

این مسوول گفت: ما از نظر منابع آب، یک محدودیت ذاتی اقلیمی داریم که البته یک اشکال نیست و اقلیم ما این گونه است و باید خودمان را با این اقلیم سازگار و خردمندانه از منابع استفاده کنیم.

عباسی گفت: در استان زنجان خیلی از شاخص های کمی و کیفی اقلیمی با اختلاف ۱.۲ تا ۱.۴ درصد همانند شرایط کلی کشور است البته متوسط بارندگی در استان زنجان نسبت به کشور مقداری تفاوت دارد.

رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان گفت: از ۲.۲ میلیون هکتار کل مساحت استان زنجان، حدود نصف بیشتر آن مراتع، ۸۴۰ هزار هکتار زمین های کشاورزی و ۱۸۰ هزار هکتار آبی، ۳۴۰ هزار هکتار دیم و مابقی هم آیش است.

عباسی افزود: سالانه حدود ۵۰۰ میلیون متر مکعب از منابع آب های سطحی و حدود یک میلیارد متر مکعب نیز از منابع آب های زیر زمینی در استان مصرف می شود.

وی با بیان اینکه نزدیک ۸۰ درصد منابع آب در استان در بخش کشاورزی استفاده می شود، گفت: یک مساله دیگر افت کمی و کیفی منابع آب و خاک است و باید برای هر قطره آب برنامه ریزی پایدار داشته باشیم.