به گزارش یازاکو، مدیرکل محترم آموزش و پرورش استان آذربایجان شرقی در چند روز گذشته در سخنانی تعجب برانگیز و کاملا صریح در تناقض آشکار با وعده های انتخاباتی رییس جمهور مستقر، بحث آموزش به زبان مادری را رد کرده و با چند استدلال غیر تخصصی آنرا به دو واحد آموزش زبان مادری در برخی از پایه های تحصیلی فروکاسته بود. از شانس وی این خبر بزرگ در هیاهوی خبری حاکم بر کشور از جمله حادثه تلخ و جانگداز بندرعباس، تعویق مذاکرات هسته ای و … گم شد.
ظاهرا مدیران حاکم در دستگاههای اجرایی دل در گروه شعارهای انتخاباتی رییس خود ندارند و ساز ناکوک خود را می زنند. چرا که قبلا هم نماینده معاونت پارلمانی ریاست جمهوری در مخالفت با طرح آموزش زبان مادری نمایندگان در مجلس سخنرانی کرده بود. در هر صورت آنچه بیشتر جلب توجه می کند نوع استدلال جناب مدیرکل است. استدلال اول اینکه آموزش به زبان مادری شدنی نیست! ولی ایشان معلوم نمی دارد که این ادعای خود را بر اساس کدام منطق یا نظریه در علوم تربیتی، مدیریت آموزشی، روانشناسی و یا جامعه شناسی آموزش و پرورش بیان می دارد.
کاش فردی که در جایگاه مدیرکلی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی تکیه زده که موطن رشدیه موسس مدارس نوین در ایران است. می دانست که مدارس تاسیس شده توسط رشدیه در تبریز به زبان ترکی آذربایجانی بود و بخشی از آن کتابها و برنامه درسی در دسترس عموم قرار داشته و با یک سرچ ساده در گوگل قابل دستیابی و مطالعه است. معلم بزرگ دیگر در ایران باز از همین خطه و مرحوم جبار باغچه بان که طرح های او در خصوص اوشاقلار باغچه سی، و آموزش ناشنوایان در ایران بر همه معلوم است استاد بزرگی که بر نقش زبان ترکی در آموزش تاکید داشت و اشعار زیبایش در این زبان به یادگار مانده است.
باز نام ببریم از معلم آزاده دیگر آذربایجان صمد بهرنگی که در کتاب خویش تحت عنوان کندوکاو در مسائل تربیتی ایران به مدیران دستگاه تعلیم و تربیت و هیات حاکمه عصر خویش پیشنهاد می دهد که اگر شما می خواهید به کودکان ترک فارسی بیاموزید زبان این آموزش باید ترکی باشد. از معلمان بزرگ آذربایجان که بگذریم که بحق باید نام و یاد یکی از آنها به عنوان روز معلم در ایران شناخته شود.
برسیم به تحربیات جهانی و آنچیزی که به طور خلاصه در بحث آموزش چند فرهنگی و زبانی در دنیا مطرح است کودکان باید آموزش را به زبان مادری آغاز کنند سه سال اول آموزش در نظر اکثر متخصصان با زبان مادری است و بعد از آن زبانهای دیگر می توانند در کنار زبان مادری وارد سیستم آموزشی شوند. طبعا کسی منکر آن نیست که آموزش و ذیل آن آموزش زبانها نباید سیاسی و ایدئولوژیک شود و کودکان که از نظر زبان شناسان توانایی یادگیری چندین زبان را دارند از نعمت یادگیری به دلیل تعصبات ناسیونالیستی و ایدئولوژیک محروم شوند، غرض آن است که نقش هویتی زبان مادری با نقش ابزاری و ارتباطی سایر زبانها قاطی نشود.
بنده با کنکاش ساده ای که در خصوص بحث زبان و آموزش آن در ایران داشته ام متوجه شدم در ایران مثل همه حوزه ها در امر زبان هم مفاهیم به درستی تعریف نشده اند، نمی دانم علت آن کم سوادی یا نگاه سیاسی است. زبان ملی یعنی زبان منسوب به ملت با این تعریف نه یک زبان بلکه همه زبانهای موجود در ایران زبان ملی هستند چون منسوب به بخشی از ملت ایران هستند. زبان رسمی زبانی که قانون آنرا موقعیت رسمی می بخشد که بر اساس تجربه دنیا قرار نیست فقط یک زبان رسمیت داشته باشد اینرا از کشور همسایه عراق بگیرید تا هند و سویس و … می توانید مشاهده کنید. زبان مشترک در کشورهای با چند زبان یک زبان به عنوان زبان مشترک انتخاب می شود. با این نگاه پس معنای زبان آموزش و زبان اداری نیز آشکار می گردد. در مجموع دستگاه تعلیم و تربیت باید استدلالهای خود را نه بر اراده سیاسی و نظر آمران سیاست بل بر یافته های علمی استوار نماید.
استدلال دوم جناب مدیرکل بر عدم استقبال از رشته زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی در دانشگاه تبریز استوار است به دین معنا که اگر در مدارس درس زبان مادری بگذاریم به مانند دانشگاه، والدین خود اجازه نمی دهند فرزندانشان این درس را انتخاب کنند. با توضیحات مدیر گروه رشته ادبیات ترکی آذربایجانی دانشگاه تبریز معلوم شد اطلاعات جناب مدیر کل ناقص و غیر دقیق بوده و استقبال از این رشته نسباتا مطلوب می باشد. از سویی دیگر آیا ایشان خبر دارند که دوره کارشناسی رشته زبان و ادبیات فارسی سالهاست که در اکثر دانشگاههای آزاد و پیام نور تعطیل شده و در دانشگاههای دولتی هم در اکثر دانشگاهها با افت شدید دانشجو مواجه است آنهم زبانی که به عنوان تنها زبان ملی، مشترک، اداری، آموزش و رسمی مورد حمایت و استفاده دولت در ایران است.
