به گزارش پایگاه خبری یاز اکو، توحید ملک زاده نوشت: واقعیت این است آنقدر درباره زلزله های آذربایجان نوشته ام که نوشته حاضر را هم تکرار مکررات می دانم ولی هر روز آنقدر سوال های تکراری از من می شود بلکه خواندن این مطلب تکراری هم خالی از لطف نباشد.
زلزله خیزی براساس پلیت تکتونیک توضیح داده می شود که منشا آن زیر زمین است و ناشی از کونوکسیون ماگماهای گوشته زمین. همانطوریکه در اثر بالا رفتن هوای گرم و پایین آمدن هوای سرد یک سیرکیلاسیون( حرکت دایروی) بوجود می آید حرکت ماگماهای گرم به طرف بالا نیز باعث حرکت صفحات عظیم پوسته زمین می شود. تعداد این پوسته های عظیم سطح زمین حداقل پنج تا هست و تا نه تا هم فید شده است.برخورد این صفحات به هم موجب زلزله و کوهزایی می شود.البته در بعضی جاها مانند ژاپن پوسته به زیر پوسته دیگر می رود و جزایر آتشفشانی از زیر زمین بیرون می آید.
منطقه آذربایجان بین دو صفحه آوراسیا و عربیا فشرده می شود.من سال ۱۳۷۵ سعی کردم میکروپلیت آذربایجان را برای توضیح زلزله های اینجا تعریف کنم که چون بحث تخصصی است از آن می گذرم.
در این میکروپلیت گسل بنیادی هست و گسلهای محلی.گسل بنیادی شمال تبریز که از میانه شروع و پس از عبور از شمال تبریز و صوفیان دو شاخه شده قسمت اصلی از منطقه گونئی به خوی و از آنجا از طریق قره عینی به گسلهای بنیادی ترکیه می پیوندد. شاخه دیگر که به نظرم کم خطرتر است از مرند به ائواوغلی و از انجا به ماکو رفته و به گسلهای اطراف آغری داغ- که به فارسی آرارات گویند- می پیوندد.
به موازات این گسل، گسلی داریم که امتداد ان به رود ارس می رسد و ادامه می یابد در کشور امروزین ارمنستان. این گسل زلزله مشهور ۱۹۸۸ ارمنستان را تولید کرده.نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان نیز در این ناحیه اکتیو هست و هر آن بیم خسارت جدی به آن و نشت مواد رادیواکتیو در کل منطقه هست.
دومین گسل از حرکت میکروپلیت خزر به زیر پوسته آذربایجان ناشی می شود که منجر به بالا آمدن کوههای طالش و ایجاد گسل سرتاسری آستارا در غرب کوههای طالش و گسل نئور اردبیل در شرق کوهها می شود. این گسلها هم بسیار خطرناکند.
سومین گسل سرتاسری آذربایجان از ترکیه وارد جنوب آذربایجان شده و پس از عبور از جیلوداغلاری حکاری ترکیه وارد خاک آذربایجان شده و تقریبا از اطراف شهرهای پیرانشهر و سردشت گذشته به کوههای زاگرس می پیوندد.
در کنار این گسلهای بنیادی، گسلهای محلی هستند که از فشرده شدن پوسته آذربایجان بوجود امده سبب زلزله های حدود شش به پایین می شوند.
