یاز اکو؛ سحر فکردار – «جاده مرگ» یک ترکیب ترسناک و سوررئال نیست که از دل فیلم‌ها و کتاب‌ها خود را نشان دهد. جاده مرگ همان مسیری است که برای رسیدن به طبیعت بهشت‌گون آذربایجان باید از آن گذر کرد و حالا این لقب سال‌هاست نام دیگر جادهی تبریز-اهر را به نام خود ثبت کرده است.
آذربایجان‌شرقی مهد پروژه‌های تاریخی است ولی نه به معنای آن تاریخی که ریشه در فرهنگ داشته باشد. پروژه‌های این دیار به سبب طولانی بودن زمان احداث، حالا ماندگار و تاریخی شده‌اند. پروژه ۱۳ ساله احداث بزرگراه تبریز – اهر هم یکی دیگر از این طرح‌های تاریخی است. پروژه‌ای که بی‌توجه به جان باختن قربانیان بی‌شمار در این جاده، با روندی لاک‌پشتی مسیر احداث خود را طی می‌کند.
از جادهی تبریز-اهر به عنوان شاهراهی اقتصادی – گردشگری یاد می‌شود که آذربایجان‌شرقی را به جنگل‌های ارسباران، استان اردبیل و مناطق مرزی متصل می‌کند و شاهراهی حیاتی است. به اذعان اهالی بومی منطقه، روزانه بیش از ۳۰ هزار خودرو از تبریز به مقصد ارسباران سفر می‌کنند که در تابستان و ایام تعطیل این رقم به دو برابر هم افزایش پیدا می‌یابد. به عبارتی؛ بزرگراه اهر – تبریز در شمال آذربایجان‌شرقی با توجه به موقعیت ویژه‌ی این منطقه و به لحاظ وجود شهرها و روستاهای پرجمعیت، مناطق گردشگری خاص و حادثه‌خیز بودن منطقه به دلیل بالا بودن ترافیک عبوری و قرار گرفتن آن در طرح آتی بزرگراه تبریز- اهر- پارس آباد تا مرز جمهوری آذربایجان، از پروژه‌های مهم و اساسی برای چهار خطه شدن است.
شهرستان اهر همان قلب مشترکی است که مسافران را به جغرافیای ارسباران می‌رساند و چهار خطه کردن بزرگراه اهر- تبریز از سال ۱۳۸۶ به کارفرمایی اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان‌شرقی آغاز شده است. این بزرگراه به طول حدود ۹۰ کیلومتر و عرض ۲ خطه احداثی آن در ۱۱ متر هم اکنون در حال احداث است.
هر چند رسول خدابخش فرماندار شهرستان اهر دی ماه امسال طی گفتگویی از تکمیل و بهره‌برداری از این پروژه تا دو ماه آتی خبر داده بود ولی با گذشت دو ماه، این وعده هم تحقق پیدا نکرد. موضوعی که علی‌رغم پیگیری‌های یاز اکو برای گفتگو با آقای فرماندار بی‌نتیجه ماند و او حاضر به پاسخگویی نشد.
با گذشت ۱۳ سال از کلنگ‌زنی بزرگراه تبریز-اهر، حالا این پروژه تنها به وعده‌ای تبلیغاتی تبدیل شده و سهم بومی‌های منطقه تنها سوگواری برای مرگ‌های پی در پی عزیزان‌شان در این جادهی باریک و بی‌ایمن است.
کم لطفی مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌شرقی
احمد محرم‌زاده، نماینده مردم اهر و هریس در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با یازاکو در خصوص علت طولانی شدن این پروژه می‌گوید: حجم عملیات در این پروژه بالا بود و با این وجود اقدامات خوبی در آن انجام یافته است. پروژه‌ی بزرگراه اهر- تبریز دارای طول فاصله‌ی زیادی نیست اما حجم عملیات موجود در برخی از مکان‌ها و هم‌چنین دوری مصالح، موجب عدم تکمیل این پروژه شد. از سوی دیگر، امسال هوا خیلی زود سرد شد و ادامه‌ی اقدامات اجرایی را متوقف کرد.
او ادامه می‌دهد: از طرفی مدیرکل راه و شهرسازی استان هم کم‌لطفی کرده و تداوم روند اجرایی این پروژه را پیگیری نکردند. این در حالی بود که با رایزنی‌هایی که ما با وزیر راه و شهرسازی انجام داده بودیم، مشکل اعتبار هم در این پروژه وجود نداشته و فقط کافی بود مدیرکل راه و شهرسازی بر عملکرد پیمانکار نظارت بیشتری داشته باشند.
محرم‌زاده در پاسخ به پیش‌بینی زمان بهره‌برداری از بزرگراه تبریز-اهر می‌گوید: اگر دمای هوا اجازه دهد با آغاز فصل کاری سال جاری، طی سه ماه پروژه به بهره‌برداری می‌رسد.
«جاده مرگ» خاطره می‌شود؟
به اعتقاد کارشناسان حوزه‌ی راه و شهرسازی، تبدیل راه‌های دو خطه به چهار خطه و جداسازی راه‌های رفت و برگشت از همدیگر، ۷۰ تا ۸۰ درصد در کاهش آمار تصادفات جاده‌ای نقش ایفا می‌کند.
علی مومنی کارشناس حوزه‌ی شهرسازی در گفتگو با یاز اکو می‌گوید: بزرگراه اهر- تبریز یکی از پرترددترین شاهراه‌های ارتباطی استان با مناطق مرزی هم‌جوار است که باید از لحاظ کمی و کیفی و امکانات، مجهز و ایمن باشد تا شهروندان و مسافران از این مسیر با آرامش خاطر عبور کنند.
او اتمام این جاده را از جمله زیرساخت‌های لازم برای توسعه‌ی شهرستان‌های اهر، هریس و مراکز جمعیتی اطراف دانسته و می‌گوید: اتمام بزرگراه اهر- تبریز می‌تواند پیشرفت و ترقی شهرک‌های صنعتی منطقه را به دنبال داشته و در صنعت گردشگری و مباحث فرهنگی و تجاری نیز مؤثر واقع شود.
حالا تمام مسئولان محلی و استانی به ضرورت تسریع در نهایی شدن این پروژه اشاره می‌کنند و به طور دقیقی مخاطب این تاکیدهای مداوم، مشخص نیست.
اگر ابرهای تیره و تار امان دهند
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان شرقی طی گفت و گویی اشاره می‌کند: از سال گذشته ۸ کیلومتر و ۷۰۰ متر از بزرگراه اهر – تبریز باقی مانده بود اما به دلیل رسیدن فصل سرما، در هر سال حدود ۵ ماه می‌توان کار راه‌سازی را انجام داد. انجام عملیات آسفالت، روسازی و خاک‌ریزی باید در فصولی از سال انجام گیرد تا جاده نیز خشک شود؛ به این دلیل تنها ۵ ماه، فرصت برای انجام چنین اقداماتی وجود دارد.
ابوالقاسم سلطانی افتتاح بزرگراه اهر- تبریز را برای سال ۱۴۰۰ تخمین زده و می‌افزاید: با مساعد شدن شرایط جوی، تکمیل این بزرگراه از سر گرفته خواهد شد.
به گفته‌ی سلطانی، حجم ترافیک در این مسیر زیاد بوده به گونه‌ای که بالای ۲۰ هزار تردد سواری در روز است و حتی در برخی از روزها از ۳۰ هزار نیز بالاتر می‌رود؛ حال اینکه باید در جاده‌هایی با بار ترافیکی بیش از ۱۰ هزار، ظرفیت جاده افزایش یابد. هدف در این جاده افزایش سرعت نیست بلکه افزایش ظرفیت جاده مطرح بوده و مهم‌تر از همه جداسازی مسیر رفت و برگشت در بزرگراه اهر – تبریز است. اگر جداسازی مسیر رفت و برگشت با تدابیر ایمنی و کنترل حواشی راه انجام گیرد، شاهد کاهش ۷۰ درصدی فوتی خواهیم بود.
حالا همه چشم انتظار آن موسم خوب برای از سرگیری پروژه‌ی بزرگراهی هستند که دیگر جادهی آن کمر به قتل آدم‌ها نبسته است. جاده‌ای که ظرفیت‌های اقتصادی و تبادلات را افزایش می‌دهد و کسی از آوردن نامش به یاد قتلگاه نمی‌افتد.
